BKJBS,
ienst,
e 1 Juni.
Cents.
r.N. VAN NOOTEN
1882.
Zondag 4 Juni.
r
Mark
iROEDEH,
PPEN.
N°. 677.
L L C°„
dloterij-Kantoor.
Banken van Leening.
4
e WEG Wz„
i
4 y
IDE KRUIS
lierten.
VAM OSS,
Lekkerkenk.
i a. s.
NDEN*V|
lagazijn van
IEIJL
Weekblad voor Zuid-flolland en Utrecht.
BINNENLAND.
BUITENLAND.
Overzicht.
jrs dienst
H. De
j
bemoeiingen
mant- lige mishandeling tot f 11,-f
echter 1 7 dagen. P. C. v. W. te Sliedr
I
S. W. N. VAN NOOTEN te Schoonhoven,
Uitgeven-
dasten, al ware
t het Code Pénal
;oopeb,
uis bij Gouda.
»Onze
by de
gen, op den wal te
)T BASIS
lige digen van aU«
Iwonden, kwaadsap-
a topel.huid-enkan-
iMen wachie ach
IMIMANnSMM
lNTÈN kolff.
NG zonder reuk of
aar garantie. In-
geweldpleging.
misstraf. Over
te vreezen dat zij spoedig als vroeger zul
len weersproken worden.
Met het denkbeeld der Zweedsche re-
geering om door eene premieleening in de
kosten van den bouw van nieuwe scholen
te voorzien, heeft de eerste kamer zich niet
vereenigd. Zij oordeelde dat bevordering
van onderwijszaken moeiehjk kon verbon
den worden met loterij-aangelegenheden.
CEN, Schoonhoven.
loterij bedraagt,
kt is, eventueel
zijn er prijzen van
1,100,000, 60,000,
40,000, 30,000,
10,12,000,10,000,
4000, 3000, 2000
Linnenkasten, n
retakes, Stoe-
gels, Schilde- v
n en alles wat v
ak behoort, w
loven, B 32.
Prijs der AdvertentiënVan 1 tot 5 regels 0,50. Iedere regel
meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending francoen
niterlijk tot Zaterdags-voormiddags te 10 uren. Alle binnenlandsche
Advertentiënwaarvan de plaatsing 3 maal wordt opgegeven, worden
slechts Z maal in rekening gebracht.
KUIF- en andere
op te ruimen, be
id, mits tegen bil-
van soort en prijs
van dit Blad inge-
SCHOOMOVfflSCHE MRA1ÏT.
Deie Oonnni «rit geregeld lederen Z.tard.g-midd^ verzonden. T 1 AdrerteniiSn: Van 1 tot 5 regel, f 0,60. Iedere r.
Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70. Franco per post j
door het geheele rijk 0,80. Men kan zich abonneeren bjj alle
Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
3ÜHG.
Ultlotlng.
5000,1 h 4000,
2 k 1000 2000,
300 1500, 10
0 =2500,50 h 50
78000, te zamen
Mk.,verder 2. kl.
20 Mk., 3. klasse
.50 Mk., 4. klasse
.00 Mk., 5. klasse
iOO Mk., 6. klasse
155 Mk., 7. klasse
6,757,150 Mk.
ion.
Irag is in ’t ge
deelde hoofdprijs,
Hamburgsche re-
i met het geheele
aarborgde Geld-
De loterij be
ten bedrage van
re in 7 Afdeelin-
onderstaande ta-
en. De trekkin-
schtereenvolgend;
ing nemen wij be-
van het bedrag
:ing van FI. 3,60
glneellot, Fl. 1,80
eellot en 90 cent
ineellot verzenden
loten (geene pro-
de eerste afdee-
in besteller. Het
tbilletten, Nederl.
toekenden brief of
ezonden worden,
programma’s voo
rtelling, waaruit
prijzen in iedere
)rden. De inge
worden geregis-
a de trekking ont-
8 de Ambtelijke
gewonnen prijzen,
eeds over 50jaren
noegzaam bekend,
i het geëerde pu-
or het ons tot nu
*ouwen en zullen
alle bestellingen
itvoeren, alsmede
adelijk toezenden,
logmaals opmerk-
ms geannonceerde
onderneming is,
irgsche regeering
staling der gewon-
zekerheid, hopen
eelneming en ver
in direct te adres
van eenige herstellingen
schermhoofdon, gegund
Nieuwerkerk a/d IJsel
Z. M. de Koning heeft vrijstel
ling van port toegekend aan do briefwis
seling over dienstzaken tusschen de op
zichters van den provincialen waterstaat en
de besturen der Waterschappengelegen
in de provincie, waarin de opzichters dienst
doen.
Bij Kon. besluit is aan
Jong, gewezen cipier van het huis van
bewaring te Vianenmet instandhouding
van zijn militair pensioen van f 48 ’s jaars,
een tweede pensioen van f63 ’s jaars verleend.
Aan het Departement van wa
terstaat, handel en nijverheid werd 31 Mei
aanbesteed de uitvoering van herstellingen,
vernieuwingen en onderhoud der werken
aan den Hoek van Holland, van 1 Mei
1882 tot en met 30 April 1883. (Raming
f 116.700). Minste inschrijvers de heeren
A. Volker Lz. te Sliedrecht en P. A. Bos
te Gorinchem voor f 104.900.
Uitslag der aanbesteding te
Rotterdam door dijkgraaf en hoogheemraden
van Schieland op 30 Mei:
I. Het doen
aan de Maas- en
aan W. Romeijn te
voor f 1124.
II. De leverantie van zwaar timmerhout
in 2 perceelen. 1ste perc. gegund aan W-
Hoogendijk Wz. te Gouda voor f 9932de
perc. gegund aan W. Hoogendijk Wz. te
Gouda voor f 617.
III. Het herstellen van de defecten aan
Schielands hoogen zeedijk in 3 perceelen;
1ste perc. gegund aan T. Mudde Tz. te
Lekkerkerk voor f 1347, 2de perc. gegund
aan A. Van der Sijp te Capelle a/d IJsel
voor f 1173, 3de perc. gegund aan G.
Alemans te Cappelle a/d IJsel voor f387.
Ten behoeve van de gasfabriek
te Deventer werd 27 Mei II. aaubesteed de
volledige levering en opstelling van een
gashouderklok met toebehooren van 22
Meter middellijn en 6 Meter hoogte, met
10 stuks geleidorkolommen en daarbij be-
hoorendo verbindingen. De laagste inschrij
ver was de heer M. Van der Kuijl te
Slikkerveer voor f 10.266, aan wien dit
werk is toegewezen.
Op het adres van den gemeen
teraad van Wageningen om het postvervoer
per stoomtram te doen geschieden, is door w* «nu»
den Minister afwijzend beschikt, op grond Maandag
dat het vervoer daardoor toch niet vlugger dus 16435
dan thans zou kunnen geschiedende eischon
der Rijnspoormaatschappij waren hoog, on
het tegenwoordige middel van vervoer biedt
meer waarborgen.
Met ingang van 1 Juni on voer
den duur van den zomerdienst worden de
diensturen der spoorwegtelegraafkantpren te
Oude water bepaald'op 7 ure voorm. tot 9|
ure nam. en te Woerden 7ure voorm. tot
9| ure nam. -
Te Geldermalsen vordert men
flink met de werkzaamheden aan den spoor
weg. Op het terrein waar station en lood
sen moeten verrijzen, heerscht thans de
grootste drukte. Met zandwagens voert
men nog steeds grond aan om het empla-
ment op de bepaalde hoogte te brengen.
Van Tiel tot Diefdijk zijn de rails reeds
gelegd. Tweemaal per dag komen er zand-
treinen over dit gedeelte der baan. De
oude kraanbrug over de Linge, welke tijde
lijk buiten gebruik was gestéld, is veran
derd in een vaste.
Aangezien men in den laat-
sten tijd goed vordert met de werken voor den
in aanbouw zijnden spoorweg Dordrecht
Eist, wordt van verschillende zijden beweerd,
dat het voornemen bestaat, met 1 Nov. het
gedeelte Gorinchem—Eist iu exploitatie te
brengen. 1
De teIJselstoin gehouden col
lecte voor de vervolgde Israëlieten in Rus
land heeft opgebracht f90,94.
De inspecteur van het genees
kundig Staatstoezicht in Zuid-Holland heeft
bepaalddat de pokken-epidemie te Gouda
als geëindigd is te beschouwen.
In de vorige week kwam er te
Gouda slechts één geval van pokken voor
te Rotterdam had men twee, te Woerden
vier nieuwe gevallen.
Voor de Arr. Rechtbank te
Rotterdam stond 11. Dinsdag terechtM. K.,
vrouw van C. 8., wonende te Schoonhoven,
beklaagd van geweldpleging. Eisch 1
maand gevangenisstraf. Over 8 dagen
u tspraak.
Door do Arr.-Reohtbank te
Dordrecht zijn veroordeeld:
P. d. H. te Langerak, wegens moedwil-
w boétesubs.
P. 0. v. W. te Sliedrecht, wegens
«verkoophuizen” moeten geli
het op den laatsten dag dat
van kracht is.
In de tweede plaats drage de Hooge Re
geering zorg, dat de ^.invoering van het
nieuwe Strafwetboek Jjeen toestand van
wetteloosheid in hel dwén röepe ten aan
zien der banken van leening. Dat zou
juist het omgekeerde van vooruitgang zyn.
Sedert 1854 is bij herhaling een voordracht
tot nadere regeling dier banken aanhangig
gemaakt, doch nooit tot wet verhevenhet
is van de uiterste noodzakelijkheid, dat
thans in die leemte worde voorzien. De
wetgever zqu ook de particuliere bank een
plaats kunnen inruimen: we zijn volstrekt
niet vóór een monopolie aan openbare in
stellingen te verleenen. Maar dan moet
er flinke contróle op worden uitgeoefend,
en behooren de voorwaarden, ondier welke
gelden op onderpand van roerende goederen
kunnen voorgeschoten worden, met de
meeste nauwkeurigheid zijn vastgesteld.
Het zou niet vóór het wetgevend ver
mogen der Nederlandsche natie pleiten, in
dien dit verlangen tot de «vrome wen-
schen” moest worden gerekend. Bij een
volk, dat zooveel en daaronder zoo uitste
kende rechtsgeleerden onder zyn vertegen
woordigers telt, kan de vervulling weinig
moeielijkheden opleveren.
De stand van zaken in Egypte wordt
allengs van dien aard, dat de toeziende
Mogendheden verlegen worden met hunne
houding en de volmaakte overeenstemming,
I waarvan de bladen in de laatste weken
moedwillige mishandeling tot 1 maand cell,
gevang, f 8,— boete, subs. 1 dag cell.
De politie te Kralingen heeft
een koopman onschadelijk gemaakt, die er
zijn werk van maakte, de lieden op een
slimme wijze beet te némen. Zekere Jan
Smit (zoo heet die koopman) handelde in
olie om tuigen en schoenen zacht to maken.
Hij verkocht die in flesschen tegen den prijs
van 40 a 50 cent per flesoh. De inhoud
bestond echter voor uit water en voor
uit olie, en opdat de kooper dit niet zien
zou, waren de flesschen zwart gemaakt.
Menigeen kocht de olie, doch het duurde
niet lang of de politie kreeg kennis van het
bedrog, en zij heeft nu den koopman we
gens landlooperij ter beschikking van den
officier van justitie te Rotterdam gesteld.
Door de veelvuldige aanvra
gen uit Amerika, Duitschland, België en
Polen, naar het Friesch rundvee-stamboek,
heeft het bestuur beslotenom dit in het
vervolg uit te geven in vier talen; Hol-
landsch, Fransch, Duitsch en Engelsch.
Doctor Van Hengel uit Hil
versum schrijft, dat hij, na jaren achtereen
verschillende middelen vruchteloos gebruikt
te hebben om de rupsen te vernietigen
die zijn boomgaarden zoodanig teisterden,
dat zij jaarlijks met Juni geheel zonder
bladen waren, en dus ook geen vruchten
voortbrachten, dit jaar besloot (nu de ver
nieling weder denzelfden weg opging) den
raad van Semper Virens te volgen; hij
hechtte aan de stammen der vruohtboomen
Eucalyptus-bladen vast, met het gelukkig
gevolg, dat vijf dagen na de aanwending
de rups verdwenen is.
Te Amsterdam bestond het
plan om vau den hoek van den Heiligen
weg en Singel een winkelgalerij te maken
tot aan do Osjessluis in de Kalvorstraat.
De plannen waren gereed, de gelden ge
vonden, en dé 43 perceelen die tot afbraak
moésten worden aangekocht, waren in han
den van de ondernemers. In een dezer
dagen gehouden vergadering van belang
hebbenden is echter besloten aan het plan
geen uitvoering te geven, daar do hooge
eischen van sommige huizeneigenaars niet
kunnen worden ingowilligd. Voor oen huis
op den Heiligonweg o. a., dat den togen-
woordigen eigenaar f13.000 heeft gekost,
was f75.000 geboden, maar de man wilde
’t niet onder f 125.000 verkoopen. Voor
perceelen in de Kalverstraat werden fabol-
achtigo sommen gevraagd.
Over den Rijnspoorweg wer
den gedurende de Pinksterdagenden daar
aan voorafgaanden Zaterdag en den daaraan
volgenden Dinsdag bijna 60.000 reizigers
vervoerd. Op de beide Pinksterdagen alleen
werden 36.000 biljetten uitgegeven.
Zondag werden met de booten
der reederij Fop Smit vervoerd 6384 pn
10051 passagiers. Het totaal is
passagiers. Alleen op de salonboot,
die Maandag-avond te half zeven van Rot
terdam naar Gorinchem vertrok, bevonden
zich 988 passagiers.
Te Eihergen had Zondagavond
omstreeks 11 uur een vreemd natuurver
schijnsel plaats. Nadat een onweersbui
voorbij was getrokken, waarvan men slechts
enkele, niet bijzonder zware slagen had ver
nomen, begon het zacht te regenen en ver
nam men na oen kwartier tijde niets meer,
toon op eenmaal eene kolom vuur in het
westen van dea hemel scheen te vallen,
waarop na een paar seconden een slag word
gehoord, zoo hevig als niemand zich her
innert ooit te hebben vernomen. Onder
scheidene personen, die in de open lucht
het vreesehjke licht zagen, waren niet in
staat een voet te verzetten, geheel over
weldigd door het ontzettende gezicht. Van
het afgetrokken onweder werd ook verder
niets meer gezien of gehoord, zoodat het een
geheel op zich zelf staand verschijnsel moet
zijn geweest.
Te Groenlo is hot ook waargenomen,
minder duidelijk te Neede en Haaksbergen.
Van wege de Amsterdamsche
zwemclub zijn in alle kamertjes in alle zwem
en bad-inrichtingen daar ter stede de vol
gende voorschriften aangeplakt
Wasschen is goed, baden is beter, zwem
men is het best.
Niemand ga baden of zwemmen zonder
zijn dokter geraadpleegd te hebben.
Zwem bij voorkeur ’s morgens.
Zwem vooral niet kort na den maaltijd.
Ga vooral niet bezweet te water.
Blijf niet te lang te water; langer dan
een kwartier is in den regel schadelijk.
Droog u goed af onmiddelljjk na het bad.
Een wandeling na het bad is zeor heilzaam.
Beroepen te Doeveren on
Genderen, Ds. W. Van Asch te Giesen-
Nieuwkerk.
De heer C. H. Callenbaoh,
candidaat te Nijkerk o/d Veluwe, heeft
bedankt voor de beroepen naar do ge
meenten Arnemuiden, Groote Lindt, West-
kapelle en Bath-Rilland on is thans weder
beroepen te Yerseke.
Tot onderwijzer aan de school
met den Bijbel te Woerden is benoemd
do heer J. J. A. Van Wermerskerken,
te Zeist.
II. (Slot.)
De meest welwillende beschouwing over
deze instelling zal er wel niet toe komen,
haar een zegen voor de arbeidende klasse
te noemen; integendeel gelooven we haar
geen onrecht te doen, wanneer we haar
vereeren met den titel: Een noodzakelijk
kwaad. En moge al eens met grond zijn
opgemerkt, dat deze uitdrukking, hoe vaak
ook gebezigd, een onmogelijke tegenstelling
insluit, aangezien iets, dat noodig is, niet
als een kwaad is aan te duidenonze
bedoeling is toch helder genoeg; de bank
van leening is een hulpmiddel tegen maat
schappelijke nooden, dat alleen bij gebrek
aan betere kan worden aangewend. In
derdaad, waren de lieden uit dén minderen
stand allen eerlyke, bekwame en vlijtige
arbeiders, die in hun karakter, hun werk
vermogen waarborgen van soliditeit aan
boden, zy zouden niet in tyden van gelde-
lyke verlegenheid een stoffelyk voorwerp
in onderpand behoeven te gevende voor-
icholbank zou de taak van de «lommerd”
kunnen overnémen en met heel wat betere
resultaten volbrengen.
Maar zoover zijn we nog niet, en
de vraag is, of we wel spoedig zoo ver
zullen komen. Zeker niet als het eenvoudig
évangelie van Franklin, dat arbeid en spaar
zaamheid predikt zonder meer en juist
daarom den hoogwijzen socialen hervormers
onzer dagen een bespotting en een ergenis
is, niet meer doordringt in het leven
der maatschappij. In afwachting daarvan
is het noodig, het onmisbare hulpmiddel
in stand te houden, zoo goed mogelyk-toe
te passenen alles uit den weg te ruimen
wat zyn goede werking kan belemmeren.
In Artikel 411 van het Strafwetboek
(het oude wel te verstaan, de Code Pénal
van Napoleon,) lezen we:
«Diegenen die zonder wettige vergunning
leenhuizen op pand of zekerheid opgericht
of gehouden zullen hebben zullen gestraft
worden met gevangenzetting van ten minste
veertien dagen, ten hoogste drie maanden,
en een geldboete van f50 tot f1000."
Voorheen werden, krachtens dat verbod,
bij herhaling vervolgingen ingesteld tegen een c
houders van clandestine pandhuizen, en 1 der blozen^doen
het gelukte de overheid, deze schadelijke borgen houden
inrichtingen nagenoeg geheel te doen ver- gerekend op een lagen trap
dwynen. In onze ingenomenheid met he- I -
dendaagsche instellingen vergeten we wel-
eens, dat vóór een halve of drievierde
deelen eener eeuw de wetgevende arbeid
ook niet stilstond en somtijds meerdere
en rijpere vruchten opleverde dan we thans
hebben in te zamelen. Onderscheiden dingen,
die thans misschien een ontzaglijken parle
mentairen arbeid zouden vereischenwerden
onder het bestuur van Koning Willem I bij
eenvoudig Besluit geregeld en goed ge
regeldterwyl de handhaving der bestaande
bepalingen minder te wenschen overliet.
Wy begeeren de dagen van het landsva-
derlijk gouvernement niet terug, doch
zouden wel willen, dat onze tegenwoordige
wettenmakers evenzeer rekening hielden
mét de behoeften der natie als destijds de
Koning en zyn Ministers.
Maar ter zake na deze onwillekeurige
uitweiding.
De werking en inrichting der Banken
van Leening is geregeld bij Koninklijk
Besluit van 31 October 1826 (Bijvoegsel
tot het Staatsblad XIII, Eerste stuk bladz.
70 en volg.) Uit den aanhef van dat stuk,
zynde de considerans van het Koninklijk
Besluit, blijkt ten duidelijkste dat het wel
degelijk de bedoeling der Regeering geweest
is, voor pandhuizen onder welken vorm
ook, de optreding ónmogelijk te maken;
om voor de openbare instelling een mo
nopolie te scheppen ten bate der hulp be
hoevenden. «Overwegende,”zoo lezen we
daar, «dat de ondervinding de noodza
kelijkheid heeft aangetoond om, althans in
den tegênwoordigen staat der maatschappij
openbare instellingen te houden, die, be
paaldelijk gemachtigd zynde, om gelden op
onderpand voor te schieten, daardoor een
hulpmiddel aanbieden in dringende benoo-
digahedenen de beleeners voor den woeker
beveiligendat deze instellingen geen ander
oogmerk hebbende dan om de belangen te
bevorderen dergenen, die zich genoodzaakt
zien hunne toevlucht tot dezelve te nemen;
het tot de meest volledige bevordering
van het doel noodzakelyk is, om dezelve
in te lichten op zoodanigen gunstigen voet
voor de beleeners, als met den aard der
zaak maar eenigszins overeen te brengen
isenz.
Kijk, in onze dagen zou men dat alles
misschien iets duidelijker, ook wat beknopter
en sierlyker, formuleerenmaar het
beginsel, wat zegt ge daarvan?
Welnu, dat zelfde Koninklijk Besluit.dat
een massa bepalingen beval omtient de
beleening, de administratie, de lossing van
panden, den verkoop van niet ingeloste
panden, is nog altyd van kiachi, en vormt
den hoeksteen der bestaande Banken. Maar
het verbod tot oprichten van pandhuizen,
ofechoon evenzeer van kracht, en gesteld
onder conti die van alle denkbare autori-
loopt. De Khedive, die een man schijnt te
1 zijn die wel goed wil, doch onmachtig is,
heeft zijne Ministers ontslagen, en is ge
ëindigd met Arabi-pachaden grootsten
schelm, weder met de samenstelling van een
nieuw Kabinet te belasten. Uit dankbaar
heid hiervoor is deze ijverig in de weer
propeganda te maken voor Holim, den voor
ganger van den tegen^ordigen Khedive,
I die zijn val in der tijd voornamelijk aan de
1 bemoeiingen van zijn tegenwoordigen be-
Do tfhedivo
moet dan ook maar rustig toezien dat zyn
I eerste Minister handteekeningeu verzamelt
om den Sultan te verzoeken Holim weder
in oude eere to herstellen en als een waren
dictator heerschappij voert.
En de MogendhedenEngeland en
Frankrijk, zien eveneeni toe. Van zelf
standig 'optreden schijnt vooralsnog geen
sprake te zijn. De Sultan wordt in de
armen genomen om de zaken in het Oosten
weder in het goede spoor te leiden. Hij
heeft den Khedivo tegenover zijne Ministers
te handhaven en dezen ter verantwoording
te roepen, en elke werkdadige tusschenkomst
zal in zijn naam moeten plaats hebben.
Het laat zich begrijpen, dat de Sultan, die
nog zoo kort geleden het moest dulden
dat hom door Europa de wet werd voorge-
schreven, thans maar niet zoo dadelijk be
reid is den gehoorzamen dienaar der Mo
gendheden te zijn. Daarenboven wordt er
ook uit Egypte op hem invloed uitgeoefend,
zoodat de fifloop der zaken zich in de verste
verte nog niet laat raden. Voorloopig
schijnt de Porto zich tevreden te zullen
stellen met eene commissie naar Egypte te
zenden tot onderzoek der zaken.
Egeland is intusseben druk bozig zich
te zien op alle mogelijkheden voor te be
reiden, terwijl Frankrijk niet ongenegen
schijnt, buiten Turkije om, de .naken door
een congrbs van gezanten te doen regelen,
welk denkbeeld het tracht bij Engeland
ingang te-'doen vinden.
De Fransche regeering heeft door de
uitgave van een bundel bescheiden, een
zoogenaamd geel boek, op do Egyptische
zaken betrekking hebbende, gezorgd, dat
de natie zioh op de hoogte der zaken kan
stellen, totdat het haar groen en geel voor
de oogen wordt.
De Minister van Financiën Bay schijnt
na de amende honorable van de Kamer de
portefeuille-quaestie maar blauw blauw te
zullen laten; van zijne vervanging wordt
althans niets meer vernomen.
De Kamer en dit is het eenige belang
rijke wat zij in den laatsten tijd verrichtte s—
heeft de wet tot regeling van bijzonder
middelbaar onderwijs met Staatstoezicht in
haar geheel aangenomen.
Kon hetzelfde ook maar gezegd worden
van de Engehcho Kamer, ten opzichte der
lersche voorzieningswetten. Het parlement
is voor eenige dagen uiteengegaan en we
der bijeengekomen zonder de behandeling
dier wetten tot een einde te brengen, hoe
dringend de toestand van Ierland zulks ook
eischt. De onderhatidelingen die gezegd
worden in den laatsten tijd gevoerd te zijn
met sommige invloedrijke ledon der land-
liga on waarmede Pamela onverwachte
invrijheidstelling wel eenigszins in verband
schijnt te staan, verhindert toch niet dat
deze de uieuwe dwangwet met vuur be
strijdt!
Uit 11 (island komen voor de zooveelste j
maal geruchten van staatkundige en i -
schappelijke hervormingen; het is echter 7 dagen.
teiten, (K. B. v. 31 Oct. 1826 art. 19:
procureurs-generaal en procureurs
hoven en rechtbanken, en alle verdere
officieren van justitie en politie, wie het
aangaat, zyn bepaaldelyk gelast om stren
gelijk te waken tegen elk en een iegelyk, die
onbevoegdelijk beleeningen op pand doet
De overtreders zullen worden betrokken
voor de bevoegde rechtbanken, en aldaar
worden gevonnisd naar de bij het lijfstraf-
felyk Wetboek en andere vigeerende wetten
bepaalde straffen”,) wordt met de meest
mogelijke leukheid over het hoofd gezien;
en vlak voor den neus van politie en justitie
richt men in een aantal gemeenten van ons
vaderland pandhuizen oj> en exploiteert ze
openlijk, met de noodige réclame, ’t Is
waar, op het uithangbord staat niet de
naam pandhui» te lezen maar wel: Huis
van verkoop met recht van wederinkoop,
dat precies h^t zelfde beteekent en eigenlijk
niets anders is dan een omschrijving van
het bedoelde woord. Het openbaar gezag
evenwel laat zich dezen knol goedsmoeds
in de handen stoppenen denkt er niet
aan de exploitatie dier ellendige instellingen
te bemoeielijkenal moet daarvoor ook
lydelyk worden toegezien, dat men de wet
in het aangezicht slaat.
Wie iets weet van de werking der ver
koophuizen^ zal onze verontwaardiging over
hun ongehinderd bestaan deelen. Zij ïkoo-
pen’’ zooals het heet, verre beneden de
waarde, brengen zeer hooge renten in reke- I
ning, terwyl de in onderpand gegeven goede-
ren vrij kort na den vervaltyd der schuld j
eigendom worden van den ikooper”. Toch 1
gaan de lui er heen, met voorbijgang dikwijls
van de Bank van Leening hunner woon-
plaatsofschobn deze veel minder rente zulke roerende tooneelen ophingen, gevaar
berekent, veel langer tijd laat om de ver- n“
pande goederen in te lossenenzelfs 1
wanneer zij verplicht is deze te verkoopen
de meerdere opbrengstna aftrek van rente
boven de geleende som aan den oorspron-
kélyken eigenaar op diens aanvraag terug
geeft.
Wat is daarvan toch de reden
Ons dunkthet antwoord op die vraag
is wel te vinden.
Vooreerst wordt het, door de publieke -o-- -o-
opinie, als een soort van schande beschouwd, schermer te danken heeft.
opandje te maken”, en zijdie dit zon- 1 ""k
ó'.vuv. Jwv.i en voor nitfrnands oog ver
borgen houden dat zy het doenvoorden
«p X.» xan zedelijkheid
te staan. (Er valt op die redeneering wel
iets af te dingen, maar er is ook wél iets
vóór te zeggenwe zullen -ons daar echter
thans niet mee inlaten.) Nu stelt men zich
van een «openbare” instelling voor, dal al
hetgeen haar betreftopen ligt voor elks
oog; dat, wanneeu iemand ’smorgens tot
de Bank zyn toevlucht moet nemen, ’s avonds
de heele stad het weet. In het «verkoop
huis” daarentegen worden de dingetjes zoo
geheel «onder ons”fgedaan: Ze blijven een
geheim tusschen crediteur en debiteur, alias
«kooper en verkooper”, en er kraait geen
haan naar.
Die laatste overweging is vooral van het
grootste belang, wanneer het voorwerpen
geldt omtrent welk^p herkomst een onder
zoek ongewenscht zou zijnjuist niet be
paald gettolen zakendoch die in het bezit
van den leener zyn gekomen op een manier
waarover toch maar liefst geen licht moet
opgaan. Den man van ijet «verkoophuis”
kan het niemendal schelen waar de dingen
van daan komenhij is zoo objectief mo
gelijk. Komt er verhaal opdan werpt hij
natuurlyk de verantwoordelijkheid van zich
af. De bank van léening staat altijd onder
toezicht van de overheiden dat is toch
min of meer gevaarlyk.
Eindelyk kunnen ook de heeren verkoop
huishouders altyd iets meer voorschot geven
dan de banken van leeningwegens de
beperkingen in het eigendomsrecht van niet
ingeloste pandenwaaraan de laatsten zijn
onderworpen Eenige 'maanden na den ver
valtyd der schuld is het »recht van weder-
inkoop” vervlogenen de man hangt de
beleende voorwerpenliefst kleinoodiën
voor zyn winkelraam ten toon.
Reeds vele jaren is de aandacht der be
voegde machten op het bestaan der onwet
tige inrichtingen gevestigd en op haar op
heffing aangedrongen. De Overheid heeft
wel wat anders te doen dan zich bemoeien
met zulke kleinigheden als de handhaving
der wetten.
En thans zyn we zoover heendat we
in een officieel stuk, het Verslag over 1881
van de Commissie van Toezicht op de
LeidscheBank van Leening, deze redeneering
lezen: Hel Welhoek van Strafrecht biedt
termen aan, om de houders van bedoelde
verkoophuizen te vervolgen. Wy zouden
daartoe dan ook wel adviseeren, maar,
het nieuwe Strafwetboek bevat zulk een
verbodsbepaling niet, en het oude staat
op het punt van door het nieuwe vervangen
te worden. Is dat geschied, dan kan men
toch het kwaad niet, meer keeren.
Wy gelooven dat een meer waardige
houding van het openbaar gezag hier ge
vorderd mag worden.
Vooreerst, wat de gemeenten betreft,
zou het hoofd der politie de sluiting der
