oW
RKEN.
Zondag 18 Juni.
N°. 679.
1882.
EDE1
ding.
De Unie-sameDkomst.
1
JG Dz„
andelaar,
STOL.
n 7 tot 12 h«).B
1,M.
IONS
te.
I
Weekblad voor Zuid-Holland en Utrecht.
r
't.3
>INC
VEGWz.,
PER,
bij Gouda.
i Az.
iuiveraar
-Lekkerland,
nde fabriek der
e Zevenbergen,
ring van puik
atigen prga.
rijveren,
enz.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
aande met het te
i
Schoonhoven.
S. W. N. VAN NOOTEN te Schoonhoven,
Uitgever».
mel
dden,
_'3|
r l KG. r 1,«O.
<1 tot 17 de»er.
ERS en MEU-
1 227, Gouda,
ntle.
van ’t nommer
zijn
ihouden
ge-
«(fflfflffl COURANT.
ide dépóts:
olff Zoon;
ite Haast-
op den wal te
Deze Courant wordt geregeld lederen Zaierdag-middag verzonden.
Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70. Franco per post
door het geheele rgk 0,80. Men kan zich abonqeeren bij alle
Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
in het besteken
F Dinsdag 80 Mei
ame liggen ten
alwaar gedrukte
xemplaar en de
r stel op franco
i. Zij zjjn voor
bij de Boekver-
N te Rotterdam,
op Maandag 5
8 11 uur, door
WANING, Ver-
rdam, bij wien
are inlichtingen
irijvingsbiljetten
komen vóór den
iddags 9 uur.
ders voornoemd,
urgemeester.
G,L.-Secretaris.
de hoogte van
t personen te
sulks netjes en
le metalen.
ter M., aan het
i 1882.
voornoemd,
ter.
LAND, Lid, L.S.
WETHOUDERS
zullen op Dins-
882, 11 uur des
LDHUI8, in het
sproken
en 1
tegen woordigd
hij de arbeiders en hun streven naar alge
meen stemrecht in het debat had gemengd
hg meende er eventjes op te moeten wyzen
dat alle jaren aan tweeduizend van de elf-
duizend miliciens nog lezen en schryven census-verlagingals het laatste middel
om uit den aïlerongelukkigsten politieken
toestand van het oogenblik te geraken.”
Prijs der Advertentiën: Van 1 tot 5 regels 0,50. Iedere regel
meer 0,10. Groote letten naar plaatsruimte. Inzending francoen
uiterlijk tot Zaterdags-voormiddags te 10 uren. Alle binnenlandsche
Advertentiënwaarvan de plaatsing 3 maal wordt opgegevenworden
slechts 2 maal in rekening gebracht.
JHE
raiding van
even groot
iparaten als
welke zich
jut en etiket
te bootsen.
Stollwerck-
vollen naam
aerken zich
e uitgehan-
ler bestaande
et Onderwjj-
•ouwen eener
t 288 kinde-
iten der beide
en het ver-
’and, wjjk B,
Onderwijzers-
22. Janij 1882,
zal te Montfoort
ikele inschrijving
Wlllescop, Kort
orden besteed:
een WATER-
eeden en ver-
DEN, zoomede
n BAGGER-
«.^«v.ing der Gel-
>ij van Landbouw heeft
Regeering en tot de
en Heer J. PAUL,
izen, op Maandag
j 10 uur.
•krijgbaar ter So
ap Willesoop o. a.
khandelaar R. F.
bort en aan de
omgemaal, tegen
van af 10 dezer.
óór 10 ure ’s mor-
besteding, in een
het lokaal waar
*ds die weten-
riag waard; zij
tan den heer
Waging en den
taéreekCwe alle
?^d»rne zouden
Wie verwacht mocht hebben dat de
meeting, uitgeschreven door de Unie te
Amsterdam ter bespreking van het vraag
stuk der kiesbevoegdheid, licht, een
stroom van electrisch licht misschien? zou
hebben doen opgaan over de tastbare duis
ternis van onzen politieken toestand, zal
door de uitkomst dier byèmkomst, gehou
den in Frascati, Donderdag-avond (8 Juni),
hoogstwaarschijnlijk zijn teleurgesteld.
We gelooven reden te hebben tot het
vermoeden dat diezelfde vergadering be
stemd is om een bladzijde te vullen in het
geschiedverhaal niet slechts van de crisis
die we thans doorworstelen zou ik zeg
gen, indien het niet onjuist ware van strijd
te spreken met het oog op de zeldzame
gevoelloosheid waarmede onze natie de din
gen ziet gebeuren, doch ook van de ge
heele kiesrechtbeweging, die reeds van vele
jaren herwaarts dagteekent en nog maar
altyd niet goed op gang schijnt te kunnen
komen. Misschien is voor dit laatste de
tyd nog niet rijp, en zullen we nog een
zeker aantal onaangename ervaringen moe
ten opdoen, eer we kunnen zeggen dat zich
een publieke overtuiging in bepaalde rich
ting heeft gevormd. Doch hoe dit zij, de
Unie-meeting is een van de gebeurtenissen
die genoemd en besproken zullen worden,
net zoowel als indertijd het rapport over
de kiezersteelt te Eist, in latere dagen de
motieVan Delden van 25 Mei 1881, het
i vers|ag van gedelegeerden der vrijzinnige
kiesVereenigingen, en het voorstel tot op
richting van een »Bond tot hervorming van
ons kiesrecht”. Al die verschillende epi
soden van den stryd hebben haar waarde
en beteekenis; en als, wellicht na jaren,
misschien ook binnen vrij korten tyd de
hervorming die wy allen begeeren tot stand
zal gekomen zijn, dan eerst kan de onbe
vooroordeelde geschiedschryveraanteekenen,
hoe groot het aandeel is geweest, dat elke
der opvolgende gebeurtenissen in de uit
komst gehad heeft.
Vraagt men ons een voorloopige taxatie
van de Unie-meeting, die alleszins geoor
loofd is, onder voorbehoud van latere her-
scbatting indien zy noodig is, in verband
met andere voorvallen, dan moeten we
zeggen dat zij de overtuiging heeft verle
vendigd dat wy er, van een politiek stand
punt bezien, slecht aan toe zijn. Maakten
sommigen zich nog illusies dat, als het er
op aankwam, en men zich de mogelijkheid
eener clericale overheersching duidelijk voor
oogen stelde, de heeren die geacht kunnen
en stellig wijlen worden het best den staat
kundigen toestand te begrijpen en met mid
delen tot verbetering vertrouwd te wezen,
ten slotte wei bereid zouden zyn hun per
soonlijke opvattingen op te lossen in één
enkele groote overweging, het vaderlandsch
belang, voor de zooveelste maal is het
ons duideiyk geworden dat daaraan niet
valt te denken. Elk heer zit op zijn eigen
stokpaardje, en rydt er op dat de rook er
afvliegt; doch de heele cavalcade komt geen
span verder.
Zullen we zeggen dat de eer van den
avond den heer 'Van Houten, den Afgevaar
digde uit Groningen, die zich belastte met de
inleiding van het debat, en de hem onder
steunende werkliedenpartij toekwam? Mis
schien, althans de heer Van Houten zei
ietr, al was het niet heel veel. Hij beweerde,
maar bewees niet, dat grondwetsherziening
geen onmogelijkheid is, op dit oogenblik,
en by volkomen afwezigheid van een geves
tigde meening omtrent hetgeen in de grond
wet dan wel gewijzigd zou moeten worden
en met welk doel. Hij beweerde, maar
bewees niet, dat censusverlaging geen ge
schikt middel zou kunnen zyn om uit den
vicieusen cirkel te geraken waarin we rond
dolen, de voorbereiding tot een vestiging
van het kiesrecht op breederen grondslag
dan het aandeel ’t welk men betaalt in de
directe ryksbelastingen. Hij stelde, naar
het ons voorkomt, de beweging tot het
verkrijgen van algemeen stemrecht op een
veel te hoog voetstuk; zy is lang zoo
krachtig en diepgaand niet als de voorstan
ders van het beginsel, en daaronder de heer
Van Houten in de eerste plaats, meenen.
Zelfs gelooven we, dat bij sommigen der
laatsten de ijver nog koeler is geworden
sedert zij zagen hoe zoowel in Duitschland
als in Frankryk onder de vleugelen van het
algemeen stemrecht toch nog politieke on
gerechtigheden plaats hebben, en eerstge
noemd Keizerrijk zelf in een toestand is
geraakt die van autocratie niet byzonder
veel verschilt. De heer Van Houten heeft
nog meer verteld, en van de eensgezindheid
der liberalen in de Tweede Kamer ten aan
zien van kiesrechthervorrning een nog on
gunstiger tafereel opgehangen dan ons reeds
voor den geest zweefde. Verbeeldt u,
er was in die party een fractie, de radicale;
nevens deze had zich een andere gevormd,
die ook al naar oplossing van de kies-
quaestie streefde; maar welke nu de ver
houding was tusschen die twee fraction, de
radicalen en de Kappeynianen, dat schynt
niemand recht te begrgpen. De heer Van
Houten heeft ons, gelukkig uit den droom
Maar zal men vragen, heett dan de
Unie-vergadering tot geen enkel resultaat
geleid Hebben wij er alleen door kunnen
leeren, dat de heer Van Houten een zeer
gevaarlyk leidsman is, die zelfs ter wille
van zyn denkbeeld, de grondwetsherziening,
die in de Kamers een meerderheid eischt
van er niet tegen op zou zien Art. 194
van die Grondwet, het voorschrift van de _o
zorg der Overheid voor openbaar onderwijs, zag verwerpen.
Na die dubbele nederlaag vroeg hij
natuurlijk zijn ontslag, doch de President
heeft geweigerd dat aan te nemen.
De DuJtsche Rijksdagafgevaardigden kun
nen hunne koffers pakken. De Rijkskan-
selier heeft het bij den beraadslaging in
tweede lezing van het ontwerp tot invoering
van het tabaksmonopoiie kort en duidelijk
verteld, dat indien zij niet willen zoo als
de regeering wil, de kiezers uitspraak zullen
moeten doen. Hij trad daarbij in eene korte
uiteenzetting zijner belastingplannen, die ge
heel waren overeenkomstig de wenschen van
het Hoofd van den Staat, een beroep waar
van v. Bismarck zich nu eenmaal niet schijnt
te kunnen onthouden.
Do bedoelingen van het monopolie-ont-
werpevenals van zoovele andere reeds ver
worpen wetsontwerpen, was te geraken tot
afschaffing der klassenbelastingdie met
de hooge gemeentebelastingen de hoofdoor
zaken waren van het maatschappelijk on-
welzijn en de daaruitvolgende lust tot land
verhuizing. Zijn gemoedelijk beroep op de
leden van den Rijksdag, om de partyzucht
plaats te doen maken voor eene waarachtig
natiouale Staatkundezal echter het wets
ontwerp, dat nu eenmaal zijn lievelings
denkbeeld isniet kunnen redden.
Terwijl men in het Engelsch Lagerhuis
eindeloos redeneert en kibbelt over de Wet,
die de rust in Ierland moet herstellen, hou
den de onverzoenlijken daar vrij huis. In
de laatste week hadden weder niet minder
dan vier moorden plaats, waaronder een op
een pachter, Borithe genaamddie zich
op zijn weg nog wel door een dragonder
had doen vergezellen. De moordenaars, op
wier ontdekking eén prijs van 2000 p. s. is
uitgeloofd, zijn als gewoonljjk niet te vinden.
Dat de thans in behandeling zijnde wet
aan dien toestand een einde zal kunnen
maken wordt door velen betwijfeld en het
is zeker geen gunstig voorteeken, dat de
geestelijkheid haar reeds in vrij sterke be
woordingen heeft afgekeurd.
In Rusland is Prins Ignatieff als Minister
van Binnenlandsche Zaken vervangen door
graaf Tolstoi, die evenzeer het persoonlijk
gezag voorstaat en van wien dus voor de
hervorming van het binnenlandsch bestuur
weinig goeds te verwachten is. Toch ver
wacht men van hem de staking der Joden
vervolging.
De jongste verkiezingen voor de Kamers
in België hebben de liberale partij nogal
belangrijk versterkt. Hare meerderheid is
daardoor in de Tweede Kamer van 14 tot
18 en in de Eerste van 4 tot 7 aangegroeid.
Overzicht
Het schijnt wel dat de komst van den
vredestichter Derwisch-pacha in Egypte het
afgesproken sein is geweest voor rustver
storing. Nauwelijks was hij daar aangeko
men en had de gebruikelijke bezoeken af
gelegd en ontvangenook van de vertegen
woordigers der Mogendhedenof te Alexan-
drië barstte een opstand losdie, al bleek
het oo'k van achteren dat geen zuiver staat
kundig doel er aan ten grondslag lag, on
der de bestaande omstandigheden toch een
zeer bedenkelyk verschijnsel is. Dit blijkt
maar al to zeer uit den loop dien het oproer
nam. Onder de gevallen dooden zijn niet
minder dan 38 Europeanen en de Grieksche,
IteiiaanscheEngelsche consuls en de vrouw
van den Oostenrij kschen consul werden mis
handeld of beleedigd.
Zelfs dit feit heeft de Mogendheden niet
uit hun toeziende rust tot handelen doen
overgaan.
Het oproer is gedempt van overheidswege,
en de overheid, met Derwisch-pacha als ge
volmachtigde van de Porto, heeft de voor
de Europeanen niet zeor bemoedigende ver
zekering gegeven dat zij de rust zal weten
te handhaven en leven en eigendom te be
schermen. Frankryk en Engeland schijnen
op die verzekering te vertrouwende regee-
ringon althans lieten zich in dien geest in
de kamers uitofschoon zij er aan toevoeg
den dat, indien dat vertrouwen gelogenstraft
mocht worden de vloot niet langer wer
keloos zal blijven.
De porie schijntonbegrijpelijk genoeg
zoowel den Khedive als zijn eersten minister
Arabi-pacha te willen handhaven; met beiden
is hij op een goeden voet. Het is dus geen
wonder, dat de Mogendheden in zulk een
combinatie niet veel vertrouwen stellen en
er dus met kracht op blijven aandringen
dat de conferentie doorga. Met evenveel
kracht blijft Turkije zich echter tegen het
plan verzetten en uitstel eisohenten einde
den uitslag van Derwisch-paoha’s pogingen
af te wachtenen de Mogendheden zul
len goedschikskwaadschiks wel moeten
toegeven.
Het door de Franache regeering uitgege
ven gele boekbetreffende Egypteheeft
ook een tipje opgelicht van den sluier, die
nog altijd Gambetta’s spoedig verdwijnen
van het Staats tooneel bedekte. Het blijkt
nl. dat Gambetta met de hem eigen hals
starrigheid tegenover het geheel overige
Europade noodzakelijkheid heeft volge
houden eener militaire bezetting van Egypte,
en toen Europa hierin niet met hom mede
wilde gaanin zulk eene onaangename
positie kwam, dat zijn aanblijven onmo
gelijk werd. Niet onwaarschijnlijk is dit
een der medeoorzaken geweest van zijn
aftreden. Zijne opvolgers beginnen echter
ook reeds op hunne zetels te wankelen.
Eerst was het Bay, do Minister van Finan
ciën, die door de Kamer voor het hoofd ge
stoten werd, thans was het do Minister van
Justitio Humbert, die bij de behandeling
van zijn ontwerp tot hervorming der rech
terlijke macht do onafzetbaarheid en de be
noeming van regeering» wege der rechters
zou willen prys geven? Re
schap is wel een vergadei
zal in elk geval de kiezers
Van Houten, voor wiens ove
moed waarmede hij dien «it
achting hebben, maar dienSve w
zien vervangen door een libaraal in wien de
geest van samenwerking niet geheel is
verdwenen, tot de overweging noodzaken of
het wel raadzaam is zyn mandaat te ver-
nieuwen. Dan krijgt de heer Van Houten
misschien wat tyd om geschiedenis testu-
deerenten einde te kunnen nagaan hoe
het geloopen heeft in die landen wahr men,
uit een valsch begrip van gelijk recht, den
geestelijken de deur heeft geopend om
storm te loopen op de volksschool, ’t Is
waar, in België, dat ik thans op het oog
heb, komt alles wel weer terecht, en het
geslacht, dat opgegroeid is onder de clericale
plak, is druk bezig zyn eigen kroost daarvan
te bevryden, doch laat ons maar niet
vragen hoeveel intellectueel kapitaal er
onder zoo’n periode van kerkelijke heer
schappij, die we toch ook zouden nioetta»,
dóórstaan, verloren gaat eer de zon f/f-'
vrye ontwikkeling dan weer doorbreekt.
Maar ja, de Unie-meeting leerde ons nog
iets, en wel niet precies hetgeen de aan
het eind zoo-wat aangenomen motie uit
drukte, »De vergadering, overwegende dat
de census niet mag z/n de grondslag voor
kiesbevoegdheid, aept voor een billijke
regeling van het kfcsrecht Grondwetsher
ziening dringend nbohhakeljjk.” Zoo luidde
de motie. Maar de meetqjg bracht duidelijk
dit aan het lichtJ>De Vergadering, in haar
eigen debatten het bewijs geleverd hebbende,
dat Grondwetsherziening totaal onmogelyk
is, dankt reeds bij voorbaat hartelyk den on
bekenden weldoener, die het land begiftigen
zal met een eenigszins aannemelijk plan van
Nederlandscli Groot-Oosten, ter verkiezing
van een Grootmeester-nationaal in de plaats
van wijlen Z. K. K. prins Frederik.
De voorgenomen tentoonstel
ling van aardbeziënopgelnisterd door bloe
men heesters en gewassenzal te Aalsmeer
gehouden worden op 28 Jnni e. k. Het feest
zal besloten worden met een aardbeziën
souper en café chantant.
Door de Utrechtsohe harddra
verij rereeniging werd Dinsdag in de Ma
liebaan een harddraverij gahouden van
paarden van zessen klaar. 10 paarden
dongen mede, en wel de Willem III, eige
naar P. Bromnier te Zijpe, pikeur J. Koster;
Victoria, e. C. M. Oppelaar te Koudekerk,
p. A. C. Van den Akker; de Vogel, e. G.
Barendrecht te Rosenburg, p. P. Van San
ten; Jacoba, e. N. A. Van Niekerken te
Utrecht, p. A. C. Wouters; Wilhelm, e. H.
Van Haaren te Amsterdam, p. P. Koek;
Snijboon, e. W. H. J. Brom te Utrecht, p.
A. Bos; Snjjbooo, e. A. Boekhout te Hou
ten, p. A. Bos; Wilhelmina, e. H. Van
Haaron te Amsterdam, p. P. Koek; de
Prins, e. H. Zeehandelaar te Amsterdam,
p. A. De Graaf; Prinses, e. P. Smit te
Rotterdam, p. P. Van Santen.
De prijs, een gouden zweep, Werd be
haald door de schimmel-merrie „Prinses”
van den heer P. Smit te Rotterdam, bere
den door den heer P. Van Santen, en de
premie, twee met zilver gemonteerde hoofd
stellen, door de donkerbruine merrie „Snij
boon” van don heer W. H. J. Brom te
Utrecht, bereden door den heer A. Bos.
De Tielsche afdeeli
dersche Maatschappij L.
besloten zich tot de P_oo
Tweede Kamer te wenden met verzoek in
het wetsontwerp op den kinderarbeid art. 3
aldus te wijzigen, dat het verbod om veld
arbeid te verrichten slechts op kinderen
beneden 10 jaren moge slaan. Voor hét
landbouwbedrijf achtte men het gemis van
kinderen tot den leeftijd van 12 jaren
hoogst bezwarend, terwijl van zulk eene
bepaling voor het schoolgaan weinig heil
werd verwacht.
Eenige Burgemeesters in
Friesland, alsmede de Voorzitters der Ka
mers van Koophandel en Fabrieken en van
afdeelingen der Maatschappij van Landbouw
en Veeteelt in Friesland hebben het initi
atief genomen voor een adres aan Z. M.
den Koning, waarin de wensch wordt
uitgesproken, dat de Regeering weldra
moge overgaan tot het aanleggen, althans
subsidiëeren van Staatswege, van een syste
matisch net van stoomtramwegen. Als re
denen worden opgegeven, vooreerst dat de
Staat veelal beter dan particulieren bij
machte is de zaak tot stand te brengen,
ondanks de moeielijkheden met commissa
rissen van wegen, polderbesturen, enz.
Doch vooral, omdat daardoor de Staat in
de gelegenheid zal komen om door de win
sten uit de productieve lijnen, het verlies
op de minder voordeelige te dekken. De
adressanten hopen, dat de tegenwoordige
Regeering het voorbeeld zal volgen van
wijlen Z. M. Koning Willem I, die in zgn
tijd reeds hetzelfde beoogde met den aan
leg van een systematisch spoorwegnet, het
geen toen door de volksvertegenwoordiging
verworpen werd. Een dergelijke d.waling
kan nu nog worden voorkomen.
Ten slotte herinneren de adressanten, dat
de Staat langs dezen weg ook beter zijn
invloed zal kunnen doen gelden op de ta
rieven en op de veiligheid der wegen in
het algemeen belang, tegenover eventueele
willekeurige handelingen van particuliere
ondernemingen.
In de laatst gehouden raads
vergadering te Enkhuizen gaf de voorzitter
te kennen, dat het dagelijksch bestuur na
het overlijden van den gemeente-ontvanger
een onderzoek heeft doen instellen, on men
tot de ontdekking is gekomen, dat van de
ontvangsten over 1880 niet is verantwoord
oen bedrag van f 2315,90. Een verder
voortgezet onderzoek heeft aan het licht
gebracht, dat van 1881 aan ontvangsten
onverantwoord is gelaten een bedrag van
f 3370. De heeren Lakenman en Nijhoff
geven hunne verbazing to kennen, dat zoo
iets kon gebeurenniettegenstaande alle
kas-opnemingen. De voorzitter lichtte toe,
hoe dit mogelijk is geweest. De borgstel
ling van den ontvanger bedroeg f 4500,
zoodat die niet voldoende is om de schade
te dekken.
Ter zake van bedelarij
binnen de gemeente Benschop aangeh^.
de personen van Willem Hendrik Ki1'
boren en wonende te ’s Gravenhage, van
beroep schoenmaker, oud 49 jaren en Cor
nelia Van Linschoten, geboren en wonende
te Groningen, van beroep smid, oud 34
jaren, welke personen, na in het Kantonnale
Huis van Beweringen te Schoonhoven nacht
verblijf te hebben gehad, naar Rotterdam
zijn overgebracht ter beschikking van den
Officier van ‘Justitie in het Arrondissement
Rotterdam.
In de vorige week zijn teWoer-
den 7, te Rotterdam 6 en te Gouda 2 ge
vallen van pokken voorgekomen.
Z. M. heeft benoemd tot ont
vanger der directe belastingen en accijnsen
te Ameide J. H. H. Eelsingh, thans ont
vanger der invoerrechten en accijnsen te
Vlissingen.
Z. M. heeft den officier van
gezondheid le kl. J. Van Koetsveld van
Ankeren, van het pers, van den geneesk.
diengt der landmacht, een pensioen verleend
van f 1300 ’a jaars.
Z. M. heeft de volgende pei
oenen lerleendals aan A. Van der Hei
onderwijzer te Nieuwland, f 567; J. Harde
man, hoofd der school te Nieuwpoort, f800;
J. Verduin, id. te Lopikerkapel, f 596.
Aan het Departement van
Waterstaat, handel en njjverheid werd 14
dezer aanbesteed: de uitvoering van her
stellingen en vernieuwingen aan de Rijks-
rivierwerken op de Boven-, Beneden- en
Nieuwe Merwede, behoorende tot de wer
ken der Merwede en Killen, met het on
derhoud dier werken van 1 Juli 1882 tot
en met 30 Juni 1883 in vier perceelen.
Minste inschrijvers waren de heeren: voor
het ie perceel: G. De Hoog teGorinchem
voor f 25.148; 2e perceel: T. De Grootte
Giesendam voor f 15.594; 8e perceel: C.
Bot Cz. te Sliedrecht voor f 31.489 en
voor het 4e perceel L. A. Van Haaften te
Sliedrecht voor f 23.850.
Bij de aanbesteding van tarwe,
ten behoeve van het garnizoen te Venlo,
werd het minst ingeschreven door den heer
J. Hooghwinkel te Gorinchem voor de witte
tarwe, tegen f 10,29 per HL. van 76 kilo;
voor de roode tarwe door den heer M. De
Gier te Gorinchemtegen f 10,20 per HL.
van 78 kilo.
Ton behoeve der garnizoens-
bakkerij ta Maastricht werd 10 dezer aan
besteed, do levering van 100 hectoliter roode
en 300 hectoliter witte tarwe. Minste in
schrijvers warenvoor de roode de heer
M. De Gier te Gorinchem, ad f 10,45, en
voor de witte tarwe de heer H. Hooghwin
kel aldaar, ad f 10,29 per hectoliter.
De gemeenteraad van Deven
ter heeft besloten goed te keuren de onder-
handsche aanbesteding van het maken van
een gashouderklok voor de gasfabriek, waar
voor door den heer M. Van der Kuijlte
Slikkerveer, bij onderhandsche aanbesteding
het minst word ingeschreven voor den prijs
van f 10.266.
Morgen zal te ’s-Hage eene
vergadering plaats hebben der afgevaar
digden van do vrijmetselaarsloges van het
of liever uit de verschrikkelijke onwetend
heid geholpen; de zaak is deze: de Kap
peynianen zijn meer opportunistisch dan de
radicalen, en by hen treedt het denkbeeld
van gelijkheid niet zoo sterk op den voor
grond. Wat den radicalen betreft, dezen
zyn thans reeds zoover heen, dat zij Van
Houtens standpunt van 1877 bereikt hebben.
Nu, een voorsprong van vijf jaar mogen
wij den Groninger Afgevaardigde waarlijk
niet misgunnen.
Den heer Van Houten kan niet worden
ten laste gelegd, gelyk den meesten Unie-
redenaars van Donderdag-avond, dat hij
niet gezegd heeft wat hij wil. Hy verlangt
zoodanige herziening van de Grondwet, dat
onbeperkt algemeen stemrecht onverwijld
wordt ingevoerd. Ook wy achten algemeen
stemrecht het eenig billyke stelsel; en
daarom moeten wy ons met den meesten
ernst tegen het denkbeeld van den heer
Van Houten er. zijn geestverwanten ver
klaren. Als myn stem precies evenveel
waard is, voor de wet, als die van den
onbeschaafden, halfdronken, overschilligen
proletariër uit de achterbuurt, die met het
grootste pleizier zijn stem zal verkoopen
voor een halfje en een sigaar, dan bedank
ik er voor zulk een stelsel toe te juichen
zoolang geen waarborgen worden gegeven
dat die soort van lui van de stembus af-
blyven, is elk ander systeem, zelfs het
Russische, beter dan algemeen stemrecht.
In de Unie-vergadering is nogal veel ge-
"oken van »de werklieden”, die dan ook,
het strekt hun tot eere, vrij talryk ver-
”~1 waren. De heer Levy mis
prees het in den inleider (Van Houten) dat
hij de arbeiders en hun streven naar alge
meen stemrecht in het debat had gemengd
hy meende er eventjes op te moeten wyzen
dat alle jaren aan tweeduizend van de elf
duizend miliciens nog 1“
moet worden geleerd. Beet, sprak later
de heer Heldt, de wakkere voorzitter van
het Algemeen Nederlandsch Werklieden
verbond; maar aan wie de schuld Immers
slechts aan de Regeering en de Kamers?
Hebben niet de arbeiders reeds 15 jaar lang
aangedrongen op leerplicht, en is dus
de onkunde aan iets anders toeteschryven
dan aan den politieken toestand?
Zoowel de een als de ander hadden hier
volkomen gelijk, eenvoudig omdat de heer
Levy met »arheiders” heel iets anders be
doelt dan de heer Heldt. De laatste heeft
slechts het oog op de leden zijner ver-
eeniging, en dat dezen leerplicht vragen,
aandringen op vertegenwoordiging hunner
belangen in de wetgevende vergaderingen
en invloed bg de stembus, is zeer natuurlek.
Dat zyn de mannen die de waarde van
verstandelijke ontwikkeling hebben leeren
kennen, en daarom dienzelfden schat voor de
kinderen hunner lotgenooten verkrijgbaar
willen maken, ondanks de ploertige zelfzucht
van de ouders dier kinderen; op die wyze,
meenen zy, zal er een geslacht van werk
lieden worden gevormd dat bevoegd is de
maatschappelijke vraagstukken wat nader
onder de oogCTj te zien en, als het mogelyk
is, wat dichter aan de oplossing te brengen.
Maar de arbeiders van Mr. Levy zijn een
heel ander slag van volk, en de heer Heldt
mag die niet buiten rekening laten. Weet
liy wellicht, wat ongeloofelyke moeite het
den onderwyzers der volksscholen kost, de
kinderen dier »arbeiders” tot zich te
trekken; met wat onwil en verzet zij te
worstelen hebben? En zal de heer Heldt'
nu maar dadelyk, aan dien ellendigen vader,
die te dierlijk onverschillig is om zich aan
het bestuur van zijn gezin iets te laten ge
legen liggen, denzelfden invloed willen toe
kennen op het bestuur des lands, dien hij
terecht voor zich en zyn medestanders
verlangt f
En zoo blyven we ronddwarrelen in den
ouden maalstroom van onzekerheid en ver
scheidenheid van wenschen. Alle denkbare
schakeeringen van kieswetbevoegdheids-
regeling, - ik weet waarlijk niet hoe ik
het duidelijker zal noemen; waren vertegen
woordigd en lieten zich hooren, ook de
mede-onderteekenaar, vermoedelyk de steller
van het bekende rapport over de census
verlaging, de heer Hartogh. Het komt
my voor dat die heer vry gelukkig was in
zyn verdediging van dat denkbeeld. Zyn
gedachtengang was deze: De politieke
toestand van 1882 is allertreurigst, dus
verbetering dringend noodig. Ieder zoekt
die op zyn eigen manier: van samenwerking,
van sympathie is niets le bespeuren. Ieder
wil Grondwetsherziening, maarop »zyn
eigen houtje”, volgens zyn eigen meening.
Verlaging van den census kan dus alleen ten
gevolge hebben, dat meerdere aanhangers
der herziening aan het verkiezingswerk
deelnemen.