IBS.
Zaterdag 25 Augustus.
1883.
N°. 741.
ILST,
fecten,
UWES
LGElf.
EN.
Weekblad voor Zuid-Holland en Utrecht.
traat.
"i
4.
lAMES-
LDER.
•ge,
lerdijk,
)lne winst kan
V
n
ITS.
Coupons,
6,
A,
jon, te-
i, mits een halve
nde.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Spaansche zaken.
j
I
Friesland Groningen on Noord-Holh
CORBIJN.
llend naarmate
buitenlandsohe
sor matig tarief.
ves-
de
abonnoere men
i20 maand ver-
<1
scHOommscHE coüwt.
S. W. N. VAN NOOTEN te Schoonhoven,
Ditgeven.
t de Span
hebben moeten
O
n ook nu reeds
1862, 1867/69,
t«P
van
|MÜ
gul-
111*1
tens
franco en geeft
rantie.
lc, agn te ver-
n den jeugdigen
was dus een we-
alle mogendheden
rEEMAAL per
e belangrjjkato
do voorvallen
Koolzunr-
inenuUvster
de
i oen zeer wel-
ddol in vele ge-
ganen, alsmede
kruiken in het
i voortreflfelljk-
en flesschen in
Schoonhoven.
O en daarboven
idsen verstrekt.
hebben, waarvoor zekere graad van ont
wikkeling geëischt wordt, alsmede zij die
voor eene commissie oen voldoend examen
afleggen in de vakken van het lager on
derwijs, kiezers zijn.
lichaam
ale ver-
ran het
ngeiyke g
s onder
richting g
maand
t einde
o eerste^
komen
i in on- ’S
het de 5
Lj tee-g*
i onder
ontste-
steking "g
derljjfs- S
rengen.
e doen
doch®
'g g<*»n
en ver-d
lan ook
luiging
ent per J
rz,
lek. Z£)
is bekend genoeg,
verhaal van gen,
kwaamheid, aan I
welzyn. Die van
schreven worden.
Arragoneezen, de strijdvaardige Astüriërs
van vroeger eeuwen verliepen later
in een vadzig, uitgedoofd volk; cn
eerst in deze eeuw, toen Spanje door de
ellendige hoftwisten in de macht van
Keizer Napoleon I was overgeleverd, ont
waakte de nationale geest, en gaf het
aanzjjn aan den bevrydingskamp, waarin
menige dappere daad de herinnering ver
levendigde aan den kloeken moed van het
voorgeslacht.
Maar het uur der wedergeboorte was
nog niet geslagenhet herstelde vorsten
huis liep weer trouw in het oude spoor.
De constilutioneele rechten bestonden
slechts op het papier, en werden met
weinig moeite en naar welgevallen ge
wijzigd of ingetrokken, zooals het met de
inzichten der vorstelijke gunstelingen over
eenkwam. Eerst in de laatste veertig
jaren kan men zeggen dat de geschiedenis
van Spanje weer belangstelling inboezemt;
de viyzinnige strooming, sedert eenigen tijd
merkbaar, nam na den grooten Car-
listen-oorlog meer breedte en diepte aan,
ONS RUNDVEE
DOOR DE AMERIKANEN GEZOCHT.
Gedurig lezen we in de dagbladendat
FrieslandGroningen en Noord-Hojjand be
zocht worden door goed bij kas zijnde Ame
rikanen die tegen ongekende prijzen het
schoonste en beste melk- en fokvee koopen
om er als in triomf mede naar het verre
westen te trekken. En dat die lui verstand
vah vee hebben bljjkt uit het overal eens
luidend oordeel der bewoners dier gewesten,
dat ze er juist het beste weten uit te kip
pen het minder goede eenvoudig voorbij
gaande. Wat do Amerikanen met deze zeer
kostbare handelwijze op het oog hebben
is niet moeilijk te gissen. Ze willen zich
«voorzien van alleszins goed melkvee, van
het beste dat er op do wereld te vinden is.
En daar het Nederlandsche vee nu algemeen
bekend staatals een dor bestemelkrijkste
rassenmeenen do Amerikanendat ze hier
knnnen vindenwat ze noodig hebbenom
door oplettende voortteling en zorgvuldige
opfokking een veestapel te verkrijgenuit
muntende door melknjkheid en andere goede
eigenschappen. Mogen nu de kosten van
eerste uitgave al wat groot schijnenweldra
zal het blijkendat hun streven geen ijdel
of gewaagd spel is geweest. Met het oog
op hun bekende scherpzinnigheid en vol-
hardingsgeest behoeven we niet te twijfelen
aan het welslagen hunner pogingente meer
daar we weten, dat Amerika gezegend is
met heerlijke weiden en vruchtbare velöen.
Nu heeft men hier te lande wel reeds
eenige stemmen gehoord tegen het verkoo-
pen van het beste vee, zij het ook tegen
verbazende prijzen, omdat daardoor onzo
veestapel heel wat van zijn waarde verliest,
maardie „ach-” en „wee-”roepers be-
hooren hoogstwaarschijnlijk niet tot de ge
lukkigen, wier vee door de goedbetalende
Amerikaantjes gezocht wordt. De veehou
ders storen zich dan ook in het geheel niet
aan zulk gejammer, maar gaan eenvoudig
voort met goede prijzen te bedingen en
hunne fraaiste dieren af te leveren. Er
schiet nog genoeg goed vee over, meenen
ze. En bovendien, zij die door hun onver
moeide pogingen en goede zorgen eenmaal
zulk schoon vee wisten te verkrijgen, zullen
best in staat zijn, in het vervolg weer even
goedo on even fraaie beesten aan te fokken.
Zelfs wordt thans meer dan ooit groote zorg
aan de fokkerij besteed, nu men weet, welke
winsten er te behalen zijn. De lust, die
iedereen bekruipt, om ook van die voor
dooien to genieten, komt zoodoende ten
voordeele van den veestapel, terwijl intus-
schen de beurzon der gelukkige veehouders
aardig gespekt worden.
Een andere vraag ishoe komt het toch,
dat dio Amerikanen juist naar het noorden
van ons land trekken, om hun geld te be
steden en niet hier komen Is er dan in
deze streken geen prachtig en in alle op
zichten goed vee? Wel zeker is hier goed
vee, maar er is ook vee van minder goede
hoedanigheden. En hoewel dit ook gevon
den wordt in de genoemde, gelukkige pro
vinciën, is dit dóór geen bezwaar voor
de ondernemende Amerikanen, hier wèl.
Men heeft n.l. in de bedoelde gewesten
een eigen veeslag, eigen aan het gewest,
zelfs aan do streek waar men het aan
treft, goedo eigenschappen bezittende en
reeds van verre te onderscheiden van
elk ander veeslag. Het Groninger vee b. v.
munt uit door sierlijken lichaamsbouw
fijn geraamte, goede melkgift en aanleg tot
vïeesch- en vetgroei. Het Friesche vee
daarentegen is groot, grof en hoekig, maar
is een zeer voortreffelijk melkvee. Het vee
van Noord-Holland, het beste en zwaarste
uit ons land, is sierlijker en beter ontwik
keld dan het Friesche en niet minder melk
gevend. Het Friesche en Groninger vee,
dat in die provincie is ingevoerd, ontwik
kelt in de vruchtbare N.-H. weiden tot een
veeslag, waarop al heel weinig is af te wijzen.
De Amsterdamsche tentoonstelling prijkt
dan ook tegenwoordig met eenige Noord-
Hollandsche koeien, dio als „het neusje van
don zalm” aan den vreemdeling worden
aangetoond. En op zulk een eigen veeslag
kan men in deze streken niet wijzen.
Veeleer vindt men hier een mengelmoes
van allerhande veeslagen.
Maar er is meer. In do genoemde ge
westen heeft men veestamboeken en dus ook
slamboekvee. Veehouders, die meonen uit
muntende koeien of stieren te bezitten, heb
ben sedert eenige jaren gelegenheid gehad,
die dieren in zulk een stamboek te laten
inschrijven. De beesten worden dan door
een daartoe aangewezen deskundige gekeurd
on zijn zo door hem geheel onberispelijk
bevonden, dan worden de naam, geboorte
dag, kleur, kenmerken enz.alsmede de
naam en do woonplaats van don eigenaar
opgetcckond. Zoodoende ontstaat er eene
lijst van do schoonste en beste koeien en
stieron uit hot gewest, die jaarlijks met
do namen enz. van waardige afstammelin
gen dezer dieren vergroot of verrijkt wordt,
liet doel van dit alles is verbetering en
veredeling van den veestapel, dat door heljj
bekend maken van het boste veo natuurlijk
in do hand gewerkt wordt. Dio lijsten
worden daarom in verschillende talon ge
drukt en voor belangstellenden verkrijgbaar
gesteld. Maar daardoor ontstaat dan ook
een adresboek voor den vreemdelingdie
best vee wil koopen en daarbij zekerheid
verlangt, dat ook de ouders en voorouder*
dier beesten de gowenschte eigenschappen
bezaten.
En dat de Amerikanen de stamboeken
raadplegen vóór ze hunne inkoopen gaan
doen, kunnen we wel als zeker stellen.
Of het nu in het belang der veehouders
is, als voortdurend de beste fokdieren
worden weggehaald, laten we voor 't oogen-
blik aan het oordeel der lezers over, al
zeiden wo boven dat de fokkers wel meer
goede diereji zouden kunnen kwoekon uit
het overblijvende vee.
Maar zou het nu niet goed zijn, ook in
deze streken wat meer op het fokvee en
op de wijze van opkweeking te letten?
Het Nederlandsche-rundveestamboek neemt
dieren op uit alle gewesten van ons land,
indien ze slechts aan de eischen voldoen.
En al komen nu niet onmiddellijk de Ame
rikanen naar hier met hun welgevulde
buidels, de veestapel zou er te beter om
worden, wat toch altijd in het belang der
veehouders is.
Noordeloos.
Doze Courant wordt dos Zaterdag-morgens uitgegeven.
Prjjs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70. Franco per post
door het geheele rijk 0,80. Men kan lich abonneeren bjj alle
Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
Overzicht
Voor de leden van het Engelsche Parle
ment is hot alles behalve komkommertijd.
Het Lagerhuis werkte in de afgeloopen
week niet minder dan 70 uren. Waren de
resultaten nu maar naar verhouding gunstig,
doch hierop valt voel af to dingen. Bij
het aan de orde zijn der begroeting voor
Ierland, hebben de Ieren nog eens duchtig
hun best gedaan in het zoek maken van
den nationalen tijd, terwjjl de Lords door
het verwerpen van de afzonderlijke porte
feuille voor Schotland en het in bescher
ming nemen van het door het Lagerhuis
veroordeelde duivenschieten, zich als echte
remmers betoonden.
Uit een nieuwe verklaring der regeering
omtrent de quaestie om Nieuw-Guinea
schijnt te mogen worden opgemaakt, dat
de aanhechting dier landstreek slechts eene
quaestie van tijd is.
Het gebeurde te Tamatave (Gibraltar)
geeft aanleiding tot drukke besprekingen
tusschen Engeland en Frankrijk, doch er
schijnt geen gevaar te bestaan voor verwik
kelingen. Ook tusschen Spanje en Frankrijk
bestaat op dit oogenblik een verschil van
gevoelen over de uitlevering van Zorilla,
die in Frankrijk vertoeft on als do aan
stoker wordt beschouwd dor jongste ropu-
blikeinsche beroeringen in Spanje. Dio be
roeringen zijn thans zoo goed als geheel
onderdruktniettegenstaande er nog da
gelijks personen, in hechtenis genomen
worden. Voor een goed deel is die ge
lukkige uitslag te danken aan den per
soonlijken moed van den jongen Koning
die do’meest bedreigde punten bezocht en
door toespraken in het openbaar de gemoe
deren tot kalmte bracht. Weldra zal hij
zich op reis begeven naar Dultsclilnnd en
Oostenrijk, tot groote ergernis der Fransche
pers, die, in verband met hot gerezen ver
schil, daarin eene coalitie tegen Frankrijk
wil zien.
De geschiedenis van 18701871 is nog
niet vergeten. Nog telkens komt het re-
vanc/ie-denkbeeld weer boven. De Nord-
deulsche Allgemcine brengt daartoe het hare
bij door zoo nu en dan eens tegen de op-
stokerijen der Fransche pers te velde te
trekken en Frankrijk als medebedreiger uit
te krijten.
Bij al dat getwist doet het goed te lezen
dat de Duitsche bisschoppen in eene sa
menkomst op Oostenrij ksch grondgebied
besloten hebben, zich aan de Meiwetten,
zooals ze thans gewijzigd zijn, voorwaarde
lijk te onderwerpen. Waarschijnlijk is dat
het antwoord op do kalme en bezadigde
circulaire van Von Gossler, waarin hij de
Bisschoppen met die wijzigingen bekend
maakte.
Do Paus heeft de geloerde woreld aan
zich verplicht, door het besluit om de bi
bliotheek en de archieven van bet Vaticaan
voor alle geleerden en geschied vorschers
vrij open te stellen, waardoor vele merk
waardige geschriften in ruimer kring be
kend zullen worden.
De Koning van Italië heeft door zijne
deelneming in de ramp van Ischia zijne
populariteit niet weinig verhoogd. Persoon
lijk bezocht hij do gevaarlijkste plaatsen,
en wist door woord en daad de pogingen
tot redding van wat te redden viel aan te
moedigen en te ondersteunen. Vooral de
geestelijkheid on de militairen hebben het
ongeloofelijke verricht.
De Belgische Kamers hebben alvorens
uiteen te gaan nog oene vooral voor de
toekomst gewichtige beslissing genomen.
Door de aanneming van oen wet tot wij
ziging van hot kiesrecht voor de Provin
ciale Staten on gomeentoraden is dat kies
recht thans afhankelijk gesteld van de
verstandelijko ontwikkeling der kiezers,
zoodat behalve do hoogere en lagere amb
tenaren, allen die oen wetenschappelijk di
ploma bezitten, oen examen aflegden of
eenige betrekking boklooden of bekleed
Prjjs der Advertentiën: Van 1 tot 5 regels 0,50. Iedere regel
meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending franco,
uiterlijk tot Vrijdags-namiddags. Alle binnenlandsehe Advertentiën,
waarvan de plaatsing 3 maal wordt opgegeven, worden slechts
2 maal in rekening gebracht.
Door Z. M. is do ontvanger der
dir. bel., invoerr. en acc. Jhr. C. W. Von
Weiler te Venlo c. a., met intrekking zijner
benoeming tot ontvanger te Gorinchem c. a.,
benoemd tot ontvanger derzolfdo middelen
te Zaandam c. a. en is de ontvanger der dir.
bel., invoerr. en acc. F. C. M. Groshans te
Oldenzaal c. a. benoemd tot ontvanger der-
zelfde middelen te Gorinchem c. a.
Z. M. hoeft benoemd tot rijks-
ontvanger te Woerden c. a. J. Abeleven
thans te Dieren c. a.
Door Z. M. is, op zijn verzoek,
eervol ontslag verleend aan G. De Vor Hzn.,
als heemraad van don polder de Uiterwaar
den prov. Zuid-Holland.
De Minister van waterstaat
heeft aan de Commissarissen des Konings
de volgende aanschrijving gericht:
De vraag is gerezenof bij de beoordee-
ling der gedane inschrijvingen bij openbare
aanbestedingen en de keuze van aannemers
wel genoegzaam de hand wordt gehouden
aan den eisch van gegoedheid der borgen.
Die gegoedheid is m. i. te beschouwen
niet alleen in verband met hot geheele be
drag der aannemingssommaar ook en wel
in hoofdzaak met de regeling der betalings
termijnen. Deze regeling bepaalt het bedrag
van hot voroischte bedrijf kapitaal.
Ik verzoek u hierop de aandacht te
tigen van don hoofdingenieur van den
torstaat in uwe provincie, met uitnoodiging
namens mij zorg te dragen, dat mij geen
aanbiedingen van aannemers ter goedkeu
ring worden voorgelegd zonder voorafgaand
onderzoekzoowel omtrent do geschiktheid
en soliditeit van den aannemer als van de
gegoedheid zijner borgen, overeenkomstig
438 der Algemeene Voorschriften. Ook
behoort gestreng de hand te worden gehou
den aan de laatste alinea van 456 dor
Algemeene Voorschriften, krachtens welke
een borgdie tijdens de uitvoering van het
werk ophoudt solide te zijn, dooreen nieu
wen borg moot worden vervangen.
Aan het Departement van Wa
terstaat, Handel en Nijverheid werd 1.1.
Woensdag aanbesteod
1°. het verruimen van do vaargeul dor
rivier de Noord, beneden het Nieuwe Veer,
tusschen do kilometerraaien 124 en 126
onder do gemeenten Ridderkerk on Alblas-
sordam. Minste inschrijver do heer D. Vol
ker, te Dordt, voor f15000.
2°. het uit voeren van graaf- on bagger-
werk tot verruiming van de Dordtsche Kil,
langs den rechteroever dier rivier, onder
do gemeente ’s Gravendeeltusschen de
kilometerraaien 124 on 126 behoorendo tot
de werken dor Dordtsche waterwegen.
Minste inschrijver de heer D. Volker, te
Dordtvoor f19000.
Door do directie der IJsel-
stoomtramweg-maatschappij werd 18 dezer
aan haar bureel aanbestoed het vervangen
der Rolbrug aan den doorslag onder de
gemeente Jutfaasdoor oene ijzeren draai
brug. Minste inschrijver D. Barneveld, te
Vreeswijk, voor f14845.
Met don aanlog van den stoom
tramweg Utrecht—Vreeswijk vordert do
IJsel-stoomtram-maatschappij goed. Het is
eene baan met smal spoor (1,067), die ge
heel op dezelfde beproefde wijze wordt ge
bouwd als de lijn Loiden-Wassonaar-Leid-
schendam. De rijtuigen dezer Maatschappij
worden geleverd door de firma Herbrands
en Co. te Ehrenfeld bij Keulenen do ma
chines door de fabriek Hohenrollem te Dus
seldorf. Dit materieel is op de Amsterdam-
sche tentoonstelling geëxposeerd.
Van pokken kwamen in do
vorige week de volgende gevallen voor.te
Rotterdam 12, te Oud-Beierland 25, te Lei
den 3 en to Alkemado 1. Te Oud-Beierland
stierven er aan die ziekte vier, te Rotterdam
vjjf en te Leiden twee.
Te Charlois heeft zich weder
een geval van pokken met doodelijken
afloop voorgedaan. Een schipper, van
Oud-Beierland gekomen en met zijne schuit
in de haven van Katondrecht liggende, is
aan die ziekte overleden.
Bjj arrest van het Hof te ’sller-
togenbosch is het vonnis der rechtbank al
daarwaarbij de notaris-S. Jiskoot te Veen
uit zijn ambt is ontzetbevestigd.
Voor de Arr. Rechtbank te
Rotterdam stonden II. Zaterdag terecht
G. V., wed. van C. H. De D., dienstbode
to Haastrechtbeklaagd van diefstal in
dienstbaarheid. Eisch 3 maanden gev. cell,
en H. B., steonenwerkster te Capello a/d
IJselbeklaagd van mishandeling. Eisch
1 maand gev. cell, en f 8 boete. Morgen
uitspraak. Dinsdag stond terecht: Ph. De W.,
pottenbakker te Gouda, beklaagd van re
bellie tijdens de ongeregeldheden mot de
Passiespelen aldaar. Eisch 1 maand gov. cell.
Dinsdag uitspraak.
en in de Cortes stelden de partijen
zich meer vierkant tegenover elkander,
zoodat sedert het beginsel van den parle
mentairen regeeringsvorm, voorheen in
waarheid meer een vorm<dan een werke
lijkheid, meer en meer op den voorgrond
trad.
Bjj de brug van Alcolea in September
1868 werd het pleit beslecht tusschen de
hofkliek van Koningin Isabella en het li
beralisme; de Vorstin vluchtte naar het
buitenland. In het begin van 1875 keerde
het door tallooze revojütiën uitgeputte land
zich tot haar zoon, Koning Alfons, en legde
daarmede den grondslag tot een nieuw tijd
perk van vreedzame en gestadige ontwik
keling.
Gedurende het zestal jaren tusschen de
beide pasgenoemde datums heeft Spanje
van alles gehadde geweigerde kroon-can-
didatuur van den Koning van Portugalhet
regentschap van Serrano, de candidatuur
van den Prins van Hohenzollerndie aan
leiding gaf tot den Fransch-Duitschen oor
log, het door allerlei troebelen geschokte
koningschap van Amedéus, broeder van
Victor Emmanuelde bondgenootschap
pelijke republiek van Figuéras, de staats
greep van generaal Pavia gevolgd door de
dictatuur van Serrano, en dat alles ver
gezeld van anarchistische opstanden in het
Zuiden en een moorddadigen Carlisten-
oorlog in het Noorden.
De troonbestijging van
Alfonso, in Januari 1875,
zenlijke verademing, en a... o
haastten zich de nieuwe orde van zaken
te erkennen. De verschillende liberale en
radicale proefnemingen, waaraan het zes
jarig revolutie-tijdvak zoo rijk was geweest,
hadden het volk vermoeid en dit gevoel
van afmatting maakte het optreden van een
conservatief bewind gemakkelyk. De man
die bet meest had bijgedragen tot herstel
van het Koningschap, de bekende Minister
Canovas de Castillobeproefde, aanvankelijk
met goed succès, een regeeringspartij te
smeden uit clericale en conservatieve be-
standdeelen, en nam verscheiden maatre
gelen die de vruchten der revolutie voor
een deel vernietigden. Afschaffing van
rechtbanken van gezworenenvan het bur
gerlijke huwelijk, van de vrijheid van on
derwijs, en bemoeiing van de godsdienst
vrijheid ten nadeele vooral van de Pro
testanten gingen gepaard met vrijzinnige
staatsinstellingendoor de Cortes met groote
meerderheid aangenomen. Inmiddels vor
derden de strijd tegen de Carlisten en het
herstel der zeer zieke Spaansche financiën
al de aandacht der Regeering. Ook Cuba
gaf handen vol werkwaar de strijd voor
de afschaffing der slavernijdie tot heden
toe zich laat wachten, en vermeerdering
van zelfregeering een uitgebreiden opstand
in het leven had geroepen. In al deze op
zichten was het gouvernement te Madrid
zeer gelukkig. Martinez Campos zegevierde
zoowel over de Carlisten als over de Cu
banen, en de financiëele regeling, in ’76
door Salaverria tot stand gebracht, was
wel niet geheel in overeenstemming met
de rechten der schuldeischersmaar legde
toch den grondslag tot een betere gelde-
lyke verhouding en tot een langzaam her
stel van het zoozeer geschokte landscrediet.
Ongelukkig doet zich nu en dangelijk
in de jongste dagen het geval was, de na
werking der revolutie gevoelen. De toe
stand des volks is wel verbeterd, maar
laat nog in menig opzicht, vooral wat
landbouw en nijverheid betreft, te wen-
schen over, zoodat anarchistische inblazin
gen bij de nog weinig ontwikkelde bevol
king van sommige provinciën een al te
willig oor vonden. De onlusten, door de
zoogenaamde »Zwarte Hand” teweegge
bracht, liggen ons allen nog versch in het
geheugen, en wjjzen op veel onvolmaakts
in den socialen toestand. Daarbij komt,
dat Spanje geen vast-aaneengesloten liberale
regeeringspartij heeft, hoewel de partijgroe-
pendie tegen het conservatief-clericaal re-
geeringsbeleid van Canovas waren gekant,
gezamenlijk verreweg de meerderheid uit
maaktenwaardoor het haar niet moejelijk
viel zijn Kabinet in 1880 omver te werpen.
Maar ofschoon er onder de leiders der li
beralen ontegenzeggelijk bekwame mannen
zijnpractische en onbaatzuchtige staats
lieden, geneigd om eerlijk samen te wer
ken tot den bloei des lands en tot beves
tiging der constitutioneele monarchie, heeft
men er al te weinig. Zij die eenmaal in
de dagen der omwenteling op het staats-
tooneel een hoofdrol vervuldenvergenoe
gen zich niet lang met een ondergeschikte,
terwijl de vurige aanhangers der republiek,
niet wijzer geworden door de vroegere mis
lukking, gaarne het land weer ikt rep en
roer zouden brengen om met beliblp van
de ontevreden militairen aan heb' bewind
te komen. Doorgaans waren het! de sol
daten die den stoot gaven tot omkeerin-
genen het tijdperk der zoogenaamde pro-
nun-ciamenlo's zal niet zyn afgeslotenvoor
en aleer goed vereenigde staatspartijen een
krachtig bewind hebben mogelijk gemaakt
hetwelk den heeren van de sabel weet te
doen begjypen dat niet het militair geweld,
maar de wet de hoogste macht vormt.
Onlangs werd te Antwerpen het mo
nument ingewyd, dat opgericht is ter
herinnering aan den afkoop van den
Schelde-tol, met welke gebeurtenis het
tjjdperk van voorspoeddoor België’s
voorname handelsstad thans beleefd, ge
opend werd. Het gedenkteeken prijkt
met de beeltenis van de mannen die het
meest hebben bygedhigen om tot deze
uitkomst te geraken. Onder de aanzien
lijke mannen van binnen- en buitenland,
die de onthullingsplechtigheid kwamen
bijwonen, ontbrak de Spaansche gezant,
omdat dezen bekend was geworden dat
in de feestrede enkele uitdrukkingen voor
kwamen, juist niet heel vleiend voor het
Spanje der zestiende en zeventiende eeuw.
Iemand, die zóó »aantrekkeiijk” is, moet
maar nooit geschiedenis lezen ook. Wel zou
geen sterveling op de gedachte zyn ge
komen dat het eigenlijk de schuld was
van hem, den tegenwoordigen gezant en
zyn hedendaagsche landgenootendat in
den worstelstrijd der Nederlanden tegen
de Spaansche overheersching de zuidelijke
Nederlanden zich op nieuw moesten krom
men onder het dwangjuk eener regeering,
die den zedelyken vooruilgang en de stof
felijke welvaart aan banden legde, waarby
de gedwongen afscheiding oorzaak werd
dat het zegevierend Noorden van zyn
recht gebruik maakte om den toegang tot
den stroom, waarvan het den mond in
zyn bezit heeft, af te sluiten. Indien de
man zich ergert aan deze feiten, laat hij
dan in zyn eigen land als lofredenaar op
treden van het bewind van Filips II en
zyn opvolgers. We vreezen dat hy zeer
geringen bijval zou inoogsten.
Inderdaad zijn het eigenlyk
jaarden geweest, die zich hebt
voegen naar den wil van vreemde vorsten.
Filips de Schoone, Karel V, Filips II, ze
waren buitenlanders, door de grillen van
het erfopvolgingsrecht aan het hoofd van
een der rijkste, krachtigste en meest be
gaafde volken van Europa gekomen. Met
hun troonsbeklimming was hét tijdperk
van Spanje’s grootheidzoo helder uit-
blinkende in de worsteling tegen Arabieren
en Mooren, afgesloten. Als de laatste
Moorenkoning met een betraand oog zijn
vaderland heeft verlaten, en de ridderlijke
Spanjaard geen bezigheid meer vindt voor
zijn zwaard, gaat hij als avonturier een
nieuw werelddeel veroveren en keert terug
beladen met een buit die zyn vaderland
ten vloek wordt. Karel V wikkelt Spanje
in den langen stryd tusschen de Oosten-
ryksche en Fransche vorstenhuizen en put
voor dat niet-Spaansch belang de hulp
bronnen des lands uit, terwyl hij niets
doet om de ny verheid en den landbouw te
ontwikkelen van het volk over hetwelk
hy toevallig den scepter zwaait. Filips II,
zijn zoon, ontvangt een opvoeding die
hem zyn vreemdelingschap zal doen ver
geten of afleggen, maar ongelukkig zijn
het juist de minder nobele trekken van
het Spaansch nationaal karakter die zich
het diepst bij hem vestigen. Het her-
scheppingswerkaan hemzelven verricht,
wil hy toepassen op al de landen over
welke hij gebied voert; hij tracht ze alle
te verspaanschen. Men schikt zich niet
in deze gedaanteverwisseling, - de Vla
ming en Hollander willen blyven wat zij
waren, hun wetten behouden, hun zeden
geëerbiedigd zien, en de botsing komt,
waarby Spanje zyn geheele positie in
Europa inboet. Schitterde het vroeger
op den eersten rang, onder zijn Oosten-
rijksche, later onder zijn Fransche vorsten
ging het steeds achteruit en wist het zich ter
nauwernood, in weerwil van een rijkdom
aan koloniën grooter dan die van alle
andere volken te zamen, op den tweeden
rang staande te houden.
De geschiedenis der Spaansche koningen
1 g, en vormt een doorgaand
smis aan yver, aan be-
i belangstelling in 's lands
het volk moet nog ge-
De fiere Castilianen en
