4
56}
126
911
88
92
921
92}
551
109
UU
101
98}
95
95}
104}
111}
140
1821
126
44
9}
1884.
N°. 787.
Zaterdag?12Juli.
EK JES,
3TENVISCH,
en 22 cent,
eent de 5 ons.
Weekblad voor ZuidtHolland en Utrecht.
I
ROOI JEN,
r, Schoonhoven.
BINNENLAND.
i:
BUITENLAND.
■urn"
Beperking van vryheid.
r van
te Schoonhoven,
rs
a
•adhotel te Wjjk-
dat
fichosnhoven.
arken» van 20a
biggen, prijs f6
&<W. N. VAN N(
Uil
Mt,
den in den Boek-
VAN NOOTEN
SCHOOBHOVENOE COURANT.
4
4
.5
d-NoT. 5
i.-Aug. 5
i.-Juli. 5
ir.-Oot. 5
3
flOOO. 5
flOOO. 5
5
5
5
Op.r
67/69. 4
Ristarwo f8,505
8,00, witte dito
e f6,50 6,75.
rer f3,50 5 4,25.
n. Prijzenzw^re
kalfvaarzen f140
5 240, l}-jarige
vaarzen f100 5
nuchtere kalveren
CHTEN.
pC. 3 Juli.
«7*
801
103
102 J
98
67
66
50
1001
821
981
981
95|
90H
90Ï
st. 4| 88}
1 81}
5. .4} 83}
P H
56
67|
58}
85
118}
16 .4} 109
97}
9. 4
4
4
gereg.
4
5
n4
4
,1854.
,1860.
1864.
s. 100.
Boter: le qual.
L per half kilo;
eren 27 28 et.,
tte schapen 25 5
igevoerd 26 lam-
kens 23 5 25 ot,
uk; aardappelen
nieuwe Graafjes
8
1870. 3 I
CHTEN.
Deae Courant wordt des Zaterdag-morgens uitgegeven.
Prfni voor Bdkoonhrrea per drie maanden 0,70. Franco per port
door hot gehorte r|k 0,80. Men kan zich abonneeren bjj alle
Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
i SO cent de 5 ons.
8CHE MAATJES
stuk.
kilo, eieren f 0,90
en f0,85 0,90
1 Juli. Aangev.
en, 217 vette-
shtere kalveren,
n, 304 varkens,
feit.
5 et, 2de qual.
Kalveren: late
f 0,80; Schapen
i. per kilo.
2de qual. f50,
55 5 80 ot.
euwsche, Flakk.
dere f7,30 5 8,50;
,00 per 100 kilo,
irsche, Overm. en
mindere f5,80 5
kk. en Overm.
mor f 4,805 5,80.
lore f 3,20 5 4,40.
f 12,60.
de weekmarkt
Kaas, 220 wa-
wegende 76.586
be f24,50 5 27,
-onder 28 wagens
f26 k 27,50, 2e
is Edammerkaas,
f25 k 29. Handel
Door Z. M. is benoemd bij het
wapen der infanterie by het 4e reg., tot
kapitien de le Init.-adjudant F. II. A.Sabron,
van het 6e reg.
Bfj Koninklyk besluit is be
noemd tot ontvanger der invoerrechten en
accijnzen te Schiedam A. M. Van Kessel,
iger dor directe belastingen en
accijnzen te Gouda.
Z. M. heeft benoemd tot kade-
graaf van den polder de Kersbergsche en
Achthovensche Uiterwaarden den heer W.
N. J. Van Slijpe, burgomoeatei* van Leks-(
mond en Hoi- en Bocicop.
deel.
•tl 00. 5
5
5
5
1000. 5
-aand. 5
6
3
Overzicht. I thans outran;
Het Engelsche Hoogerhuis verwierp met j
eene beduidende meerderheid Gludstone’s
nieuwe Kieswet, waarmede het Lagerhuis
zich bereids had vereenigd. Deze uitslag I
was voorzien, immers de rogeering had door
de oflicieuse organen reejjs-'öóen verklaren,
5
?8j
.5
Z. R. 5
lig. 3
»t per half kilo,
k 20 ok per half
5 k 1,20 per week,
immeren f 12 a 18.
.1, Fokkal veren
baar zeker, dat haar verwaarloozing de
verspreiding zeer in de hand werkt.
En daatom is het, vooral nu, de plicht
van alle gemeentebesturen, een schrijven
van heeren Gedeputeerde Staten herinnerde
er reeds aari, alle verdedigingsmiddelen
gereed te houden die den aanval des ge-
vreesden vijands kunnen weren. Komen
daarbij bijzondere opvattingen van vryheid
in botsing met hetgeen van overheidswege
voor het algemeen welzijn wordt vastge
steld, dan moeten die particuliere in
zichten, meer dan ooit, naar den achter
grond verdwijnen of zich geheel terugtrek
ken. Het is alsof de staat van beleg dan
is afgekondigd. Immers, in dien toestand
kunnen ook, zonder dat daarby precies al
de gewone vormèn worden in acht genomen,
huiszoekingen worden gehouden of ook iets
aanwezig is wat de plannen des buiten-
landschen of inwendigen vijands kan be
gunstigen; of men, by voorbeeld, ook wa
pens en ammunitie gereed houdt om hem
die by de eerste de beste gunstige gele
genheid in handen te spelen. Welnu,
juist hetzelfde geval doet zich hier voor:
de naderende vyand,voorondersteld dat
veler niet ongegronde beduchtheid zich
verwezenlykte, vindt in elke particuliere
verzameling van onreinheden een welvoor
zien arsenaal, en de openbare macht gaat,
meenen we, haar bevoegdheid geenszins te
buitenwanneer zy op een gegeven oogen-
blik daar binnendringt en wegruiming van
de ammunitie, anders gezegd een radi
cale zuivering gelast
Behoorden we allen tot de verstandige
lui, die met genoegen alles doen wat aan
anderen by terugwerking ook ons zeiven,
het leven aangenaam kan maken, er
zouden een massa verbodsbepalingen ge
schrapt en inbreuken op de individueele
vrijheid vermeden kunnen worden. Maar
zoolang we van het woord vryheid nog
zulke allerzonderlingste begrippen hebben,
is het dringend noodig dat de autoriteiten
ons een handje helpen en den weg wyzen.
Er zijn menschen die er niets kwaads in
zien, vloerkleeden uit slaapkamers, waar
men ze eigenlyk nooit hebben moest
op straat te gaan staan uitkloppenterwijl
gansche drommen groote en kleine voor
bijgangers passeeren; best, dan is het ge
meentebestuur wel verplicht, daarvoor een
uur aan te wyzen, waarop het zoo weinig
mogelyk gevaren oplevert of hinderlijk is.
Er worden menschen aangetroffendie niet
begrypen waarvoor grachten en andere
wateroppervlakten in de wereld zouden zijn,
indien het niet is om allerlei vuilmet in
begrip van het lijk van wykyi den hond,
er in weg te werpen. Dan moet immers
het gemeentebestuur wel zeggen: Hoort
eens, op de school, in de pers, op volks
voordrachten, overal wordt u geleerd dat
de nabyheid van rottende stoffen de ge
zondheid bedreigt; als ge dat niet verstaan
hebt, dan rest ons niets anders dan u de
inwerping in de gracht te verbiedenen
zoo ge-die niet wilt opgeven, den kanton
rechter er by te roepen. Wij kennen in*
dustriëelen die met de meeste bedaard
heid den omtrek hunner werkplaatsen ver
pesten door schadelyke dampen; en als ge
er iets van zegt dan bewyzen zij u, dat
die dampen niet bepaald doodolyk zyn,
dat hun werklieden, die er steeds in ver-
keeren, niet zieker of zwakker zyn dan
andere arbeiders. Hun begrip reikt zóó
ver niet dat zij inzien hoezeer voor de om
wonende menschen de noodzakelijkheid om
de lucht te ververseben, en daartoe de
•«amen geopend te houden, wordt verhin
derd door den stankdien men niet tege
lijkertijd binnen wil laten. Het is om die
reden dat de wet reeds eenige beperkende
bepalingen op dat punt heeft gemaakt. Wij
hopen dat zy eerlang nog een stapje verder
zal gaan, en een jaarlyksch onderzoek ge
lasten van alle werkplaatsen benevens een
verplichte uitnoodigipg tot de omwoners,
omals zij klachten hebbenze aanstonds
ter kennis van het gemeentebestuur te
brengen. -
We zouden over dit onderwerp nog veel
kunnen zeggen. Waar het openbaar gezag
haar taak nietverder durft voortzetten
kan de particuliere kracht die overnemen.
Elke ondersteuning, b. v. doof arm verzor
gers of de vrije liefdadigheid verstrekt, kan
gepaard gaan met een zachten drang ot
slevigen dwang, al naar de gelegenheid
het meebrengt, om eerst te zorgen voor
reinheid. In de achterbuurten van onze
grootere steden, maar ook in een aantal
kleinere kommen van gemeentenis opdat
gebied nog een belangrijke arbeid te ver- i
richten. In het algemeen veroorloven wij
ons de spreuk te herhalen: »Wilt ge den
vredebereid u dan ten oorlog I”
Pry. der Advertesitita: Tan 1 tot 5 regels f 0,50. Iedere regel
meer 0,10. Groote letten naar plaatsruimte. Intending franco,
uiterlyk tot Vrjj etage-namiddags. Alle binnenlandsohe Ad vertentiën
waarvan de plaatsing 3 maal wordt opgegeven, worden slechts
2 maal in rekening gebneht.
100 stuks.
le qual. f26 5 28,
lere f Noord-
i gevoerd 179 par-
5 1,50, wel- dito
te vrouueraK, i6,18; F. Mijnli.ff Tan., t.
Ouderkerk a/d IJself 6,33J. Van Holst
te idem, f5,70; Wed. P. Van Lange, to
Goudertk, f6,38; Schaly Bekker, te
Schoonhoven, f5,74.
By het artsexamen te Utrecht
is toegelaten voor het le gedeelte de heer
D. W. 0. v. Dort Kroon.
Aan de Rijksuniversiteit te
Leiden is bevorderd: tot doctor inde klas
sieke letteren, de hoer J. S. Van Veen,
geboren te Krimpen aan do Lek, met
aoademisoh proefschrift, getiteld Quaestiones
Silianae.
In de afgeloopen week
slaagden in het derde gedeelte van het
examen voor eandidaat-notario de heeren:
G. H. Stuart, van Vianonen A. P. Greebe,
van Waddingsveen.
Op de Maandag te Utrecht
gehouden paardenmarkt waren 457 paarden
en veulens aan de lijn. De paarden werden
verkocht van f 100 tot f 500. Er wareu
tamelyk binnen en buitonlandsoho kooplieden.
De handel was flauw.
De werksaamheden aan de
eerste overspanning van de spoorwegbrug
aan Baanhoek te Sliedrecht vorderen zoo
hard, dat reeds een begin is gemaakt met
het af breken der stellingen. Over de 100
man, met inbegrip van jongens, zijn daar
thans aan het werkde aoogenaamde klinkers
zijn allen Dniteohers. Men is voornemens
aan de tweede overspanning te beginnen.
In de afgeloopen week werden
te Leiden 8 nieuwe gevallen van pokken
waargenomen, terwijl niemand aan die ziekte
overleed.
In de vorige week kwamen in
126 huisgezinnen te Rotterdam nieuwe ge
vallen van mazelen voor.
In de afgeloopen week zyn er
te Kralingen 24 gevallen van mazelen waar
genomen en stiorf er niet een aan die ziekte.
Te Amsterdam worden maatre
gelen beraamd tot het uitzonden van eene
„vacantie-kolonie” voor betalenden. Kinde
ren uit den burgerstandwier ouders daaraan
behoefte gevoelen zullen togen den kosten
den matigen prys f21 by twee weken,
f30 bij drie weken verblijf en verder be-
hoorlyk toezicht in het badhotel te Wyk-
aan-Zee worden gehuisvest.
Onder den titel: «Waar bluft
ons geld?” heeft het hoofdbestuur derNe-
derlandsche Voreeniging tot afschaffing van
sterken drank het onderstaande staatje laten
opmaken en algemeen verspreidenvan het
geen jaarlijks in Nederland voor sterke
dranken wordt uitgegeven, vergeleken met
de uitgaven voor eenige meer of minder
noodzakelijke behoeften.
Sterke drankf40.000.000
Zeep6.000.000
Tabak5.500.000
Suiker ,20.000.000
Koffi17.000.000
Theo4.000.000
Rund- en kalfsvleesch ,80.000.000
Steenkolen f 10.000.000
Turf 10.000.000j «rtrulk.
Lager onderwysf 12.000.000
Huurw. der woningen in steden 39.000.000
Idem ten platten lande 19.000.000
Levensverzekerings-prem. 8.000.000
Inlog spaarbank12.000.000
Tot toelichting is het volgende er byge-
voegd;
1. De som, jaarlyks in Nederland be
steed aan sterken drank, bedraagt f 10
per hoofd, tegen f 1,50 aan zeep.
2. Ruim zevenmaal zooveel wordt aan
st. drank uitgegeven als aan tabak.
8. Tweemaal zooveel aan st. drank als
aan suiker.
4. Drie-en-twintig millioen gulden moer
dan aan koffie.
5. Tien millioen meer aan st. drank dan
aan rund- en kalfsvleesch.
6. Tweemaal zooveel als aan steenkolen
en turf voor huiselijk gebruik.
7. Acht-en-twintig millioen gulden meer
dan het lager onderwijs kost
8. Een millioen gulden meer dan aau
woning huur in de steden wordt betaald.
9. £en-en-twintig millioen meer dan
aan woninghuur ten platten lande.
10. Ruim elfmaal zooveel als aan levens-
verzekerings-premiSn.
11. Drie-en-een-vierdemaal zooveel als
aan inleg van spaarbanken.
12. Behalve de schrikbarende uitgave
aan sterken drank heeft de natie nog ette-
lyke millioenen ten gevolge van dien drank
te betalen voor armwezen, politie, krank
zinnigen, misdryf, landlooperjj, ongelukken,
ziekte, vroegtydigen dood enz., enz., al het
welk jaarlijks zeker nogmaals 40 millioen
gulden kost!
,Werkliedenzqo luidt ten slotte de
waarschuwing der genoemde vereeniging
ziedaar, waar uw geld heen gaat! Ziedaar
de oorzaak van den algemeenen achteruit
gang, waarover gij klaagt. Verlangt gij
naar betere tijden, vervloekt den drank en
de drankwinkels, en gij zult er wel bij
Z. M. heeft benoemd tot dlik- ohera. f 12.71
graaf van het hoogheemraadschap van den f 16,75. Voc
Lekdijk benedendenw en van den IJeeldam, te Gouderak
prov. Utrecht, Dr. J. O. Van Eeten.
Tot lid van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal in het hoofdkiesdistrict
Zevenbergen, is bij herstemming gekozen
de heer Mr. A. P. R. C. Baron van der
Boroh van Verwolde met 910 stemmen.
De heer Mr. R. Van de Werk, afgetreden
lid, verkreeg 629 stemmen.
Z. M. de Koning heeft bepaald,
dat de plechtige begrafenis van Z. K. H.
den Prins van Oranje zal plaats hebben op
Donderdag 17 Juli, met hetzelfde ceremo
nieel, als voor de begrafenis van Prins
Willem van Oranje in 1876 was vastge
steld, met deze afwijking evenwel, dat de
trein reeds des ochtens te 9 uren zich in
beweging zal stellen naar den Koninklijken
grafkelder te Delft
Z. M. vertrekt den 15en dezer uit Kreuth
naar Frankfort, om den volgenden dag in
Den Haag aan ie komen.
De Groothertog van Saksen
Weimar is voornemens, het bijzetten van
het stoffelijk overschot van Prins Alexander
in den grafkelder te Delft bij te wonen.
Naar men wil, zouden, inge
volge beschikking der Hooge Erfgenamen
van Z. K. H. Prins Alexander, de door
den Kroonprins nagelaten roerende en on
roerende goederen verkocht worden, met
uitzondering van de juweelen, toebehoord
hebbende aan wjjlen ’s Prinsen Moeder en
na Haren dood in zijn bezit overgegaan.
De gemeentebesturen worden
op last van den Minister van Binnenlandsohe
Zaken door Ged. Staten der provinciën
herinnerd aan de in het vorig jaar gegoten
wenken tot wering van de cholera.
Nu deze ziekte van naderbij dreigt en
zich langs de kust der Middellandsohe-zee
schijnt uit te breiden, wordt met verdub
belden aandrang do noodige zorg aanbe
volen voor zuiver drinkwater, voor reinheid,
zoowel buiten als in de huizen, en voor al
hetgeen noodig is om de eerste lijders aan
cholera, die in eene gemeente mochten voor
komen af te zonderen.
In de Woensdag gehouden zit
ting van het Gerechtshof te ’s-Gravonhago
heeft Mr. H. I. K. Dijckmoester, advocaat
en procureur te Dordrecht, den eed afge
legd als rechter-plaatsvervanger bij de arr.-
rechtbank aldaar.
De kapitein J. N. Hardeman,
van het 3e bat. 3e reg. inf. te Bergen-op-
Zoomwordt tegen Sept. a. s. gedetacheerd
bij de normaal-sohietschool te Hage.
- Namens den Koning is door
den Minister van Waterstaat, Handel en
Nyverheid aan den heer J. Van Tuyl Gz.
te Heusden tot wederopzeggens vergunning
verleend tot den aanleg en het gebruik van
eene telegraaflijn tusschen Drunen en Heus
den, met de vestiging van een telephoon-
kantoor te Drunen.
De heeren F. Kloos on Zonen,
te Alblasserdamhebben andermaal een
adres aan den Rotterdamschon gemeenteraad
gezondenwaarin zij hun bezwaren nog
eons breedvoerig uiteenzetten en blyven
vertrouwen, dat de Raad billijkheid zal
weten te stellen boven geldelijk voordeel,
onpartydig zal weten te oordeelen en der
halve niet zal schromen te erkennen dat
zij door de korting vau f 42.800 voor te late
oplevering van hot Droogdok zyn mis
handeld.
Aan het Departement van Wa
terstaat, Handel en Ny verheid te ’s Hage
werd Woensdag herbesteed, het opruimen
van 2.515.000 M’ grond uit den Nieuwen
Maasmond aan den Hoek van Holland, ter
verdieping van het Grootscheepvaartwater
voor de verbetering van den waterweg langs
Rotterdam naar zee, uit te voeren in twee
jaren, volgens bestek N®. 119 en de daarby
behoorende nota van wijzigingen. Minste
inschryvers de heeren A. Volker Lz. te
Sliedrecht en P. A. Bos te Gorinohem, voor
41} cent per M*.
Bij de aanbesteding van 100
H. L. roode en 300 H.L. witte tarwe, ten
behoovo der garnizoens-bakkenj te Arnhem,
waren van hen die goedgekeurde monsters
hadden ingezonden, de minste inschryvers
voor de roode tarwe: do heer J. Hoogh-
winkel te Gorinohem, en voor de witte tarwe:
do hoer M. De Gier te Gorinohem, 5 f 8,48
en f 8,24 per H.L. 5 77 en 80 KG.
Voor de garnizoens-bakkery
te Maastricht is aldaar aanbesteed de
levering van 300 H. L. witte en 100 H. L.
roode tarwe. Minste insohryver was de
heer M. De Gier, te Gorinchem, voor
f8.40 de witte en voor f8,85 de roode
tarwe per H. L.
Bij de door de Commissie voor
do plaatseiyke werken ens. te Rotterdam
gehouden insohry ving naar de levering van
I. 500.000 stuk» getrokken Waalstraatklin-
kersII. 200.000 stuk» vlakke Waalstraat-
klinkora en III. 500.000 stuks IJselitraat-
plaveizyn o. a. de volgende aanbiedingen
ingekomenI
Voor pore. II. Wed. P. Post, te Gorin- varen.”
dat sü by •ventu«U j£wpiQK, «IvMMN
de portefeuilles nwem taggsn. 4e natie
zou raadplegen. HeV^dëment zal dus
waarsohynlyk ontbonden worden en zoowel
conservatieven al» liberalen hopen hiermede
goede zaken te malmn. De uitkomst zal
het leeren. Trouweés bij de hangende
quaestie’s kan de rogeering moei el ijk an
ders handelen. De eonferentie-arbeid is
nauwelyks aangevangen; eene commissie
belast zich met het onderzoek der voor
stellen; en behalve de financieele, bestaat
ook nog altijd de Soudaaquaestie. De be
richten van daar luiden zoo tegenstrydig
mogelyk. Van de eene zijde meldt men,
dat het leger van den Mahdi verslagen en
deze door de Hamarstammen gevangen is
genomenvan de andere zijde dat Gordon
met den Mahdi een wapenstilstand sloot,
met handhaving der wedetzydsche positie’s
van een derde zijde, dat Karthoum gevallen
is en Gordon, die voor zich en de zynen
lijfsbehoud bedong, zich gezond en wel
onder de Muzelmannen bevindt. Wat van
dit alles waar zij, dit i» een feit, dat de
vijand in de omstreken van Suakin voort
durend danig huishoudt en de Engelsche
en Egyptische troepen noodzaakt op hunne
hoede te zyn.
Nadat de Franeche Kamer het voorstel
tot grondwetsherziening had aangenomen
met eene meerderheid van 800 stemmen,
is het voorstel thans in den Senaat aan de
orde gesteld. Eene commissie van 9 voor-
en 9 tegenstanders is geroepen rapport
uit te brengen. Het laat zich begrijpen
dat Rogeering en Kamer met spanning do
beslissing van den Senaat te gemoet zien.
Wellicht valt die beslissing nog vóór 14
dezer, het groote nationale feest, tot viering
waarvan Frankrijk zich voorbereidt. De
radicalen, die by elk feest het eerst aan
hunne wat al te radicale en daarom ge
vangen medebroeders deuken, hadden alwe
der een voorstel gereedtot het uitvaardi
gen van eene algemeehe politieke amnostio.
De regeering was hun echter voor, en is
voornemens uit eigen beweging, byna ge
heel overeenkomstig den wensch der uiterste
Linkerzijde te handelen.
Toch laat het zich aanzien dat het feest
vieren niet zoo van heeler harte zal gaan.
Nog altijd dreigt de gevreesde ziekte de
haar* gestelde grenzen te overschrijden en
werkelyk schijnt dit reeds het geval te zijn.
Een paar arbeiders uit Marseille voerden
de smetstof met zich naar Rome, waar zij
dadelyk afgezonderd werden, en op een
schip, met bestemming naar Cardiff, open
baarde do ziekte zich eveneens. De sterfte
blyft echter, in verhouding tot de bevolking
en de plaatselyke toestanden, welke laatste
vooral te Toulon zeer ongunstig zyn, zeer
gering, terwijl do voorzorgsmaatregelen
vele zyn.
En behalve die ziekte, doen de zaken
in Tonkin denken aan het spreekwoord:
wmen moet de huid niet verdoelen voordat
de beer gevangenis”. Nu het verslag voor
Tientsin ter onderteekening ontvangen is,
betwist China Frankryks recht tot bezetting
der grensplaatsen, voordat die onderteekening
heeft plaats gobad. Frankrijk, dat daartoe
reeds was overgegaan en aldus met de
Chineesche troepen in botsing kwam, wil
zich daarvoor genoegdoening verschaffen,
door het eischen eener oorlogsschatting en
het tot onderpand bezetten van het eiland
Formosa. Dat kan nog heel wat gehar
rewar geven!
De Republiek der Vereonigde Staten van
Noord-Amerlka zal dezer dagen van de
Fransche Republiek een vryheidsbeeld 220
voeten hoog ten geschenke ontvangen, dat,
aan de haven van New-York geplaatst,
tevens als vuurtoren dienst zal doen.
De verkiezingen voor den Senaat in
België, waar de liberalen nog eene kleine
meerderheid hadden, hebben ook daar den
evenaar ‘naar de andere zyde doen over
slaan. Hoewel er nog vele herstemmingen
moeten plaats hebben, zyn de clericalen nu
reeds zeker van hun zegepraal.
In Oostenrijk is onder de spoorweglyn
Divazza—Pola een myn ontdekt, die ver-
moedelyk ten doel had den trein, waarmede
de Keizer zich Maandag naar Pola zou be
geven, in de lucht te doen vliegen.
De Noorweegsche thorlhing heeft, nu de
meerderheid hare wenschen bevredigd ziet,
al dadelijk de voor den Kroonprins ge
vraagde, doch vroeger geweigerde verbooging
van jaargeld van 80.000 kronen toegestaan.
Een bewering die dndefljk van onderschei
den kanten instemming vindt is dezeOver
het algemeen maakt men te veel wetten
en het zyn in de eerste plaats de gemeente
lijke besturendie zich hierin te buiten
gaan. Men kan byna geen vinger verroeren
zonder gevaar te loopenmet een of ander
artikel der plaatselyke verordeningen in
botsing te komen.
Hoe gaarne we ook iets schrijvendat
vooruit op byval kan rekenenheden
zullen we ons dat genoegen moeten ont-
^e„.
is onze overtuiging volstrekt niet
dat vermindering, beperking of inkrimping
van wettelyke voorzieningen wenschelyk zou
zyn. Moge men somtyds, op spottenden
toon, spreken van de skeuromanie” van
onze beschreven vaderenen het vermake-
lijk vinden, dat de kansen om met kleine
geldboeten of subsidiaire hechtenis van kor
ten duur gestraft te wordenzich verme
nigvuldigen, wy willen uitsluitend het
oog gericht houden op de ernstige zyde
van het vraagstuk.
Men zegtde wet roept de overtreding
in het leven. Gedeeltelijk waar, doch het
verhoogd bewustzijn van orde en welvoege-
lykheid, of de versterkte begrippen van
eigendom, ook wel de dieper gaande opvat
tingen van de eischen eener gemakkelyke
samenwoning, deze zyn het juist die tot
het vaststellen der wet leiden.
Vandaar ook, dat wetgevende arbeid,
onverschillig of deze verricht wordt in
wyden of in beperkten kring, gelyken tred
houdt of moet houden met den voortschrij
denden beschavingsgang. Misdryven en on
gepaste handelingen, die onder ruwe men
schen door strafbepalingen moesten bedwon
gen wordenkomen niet meer voor en zyn
om zoo te zeggen onmogelyk geworden bij
een verhoogd zedelijkheidspeiltoodat de
wetdie gemaakt was om ze tegen te gaan,
in onbruik geraakthaar recht van bestaan
verliest. Doch Wat aan die zyde wegvalt,
wordt aan den anderen kant vergoed en
opgebouwd door nieuwe voorschriftenge
richt tegen verkeerdhedendie men voor
heen niet als zoodanig had bekekendoch
waarvan men thans het onhoudbare alge
meen gaat gevoelen.
We zullen by de toepassing dezer stel
ling, die het gansche wetgevend gebied be-
heerscht, niet buiten de grenzen van de
taak des plaatselyken wetgevers gaan.
Toen tegen het midden der zeventiende
eeuw de Groote Keurvorst, Frederik Wil
helm, over Pruisen regeerde, beval hij dat
geen inwoner van Berlyn langer varkens
mocht houden noch mesthoopen aan leggen
op de ongeplaveide ruimte voor de woningen.
De goede Berlyners vonden dat een zon
derling voorschrift. Zy begrepen niet wat
kwaad die schuldelooze diertjes daar deden,
te meer dewyl de eene buur zyn levende
have toch door een kleine schutting van
die des anderen hield gescheiden. En wat
de mest aangaatde mark Brandenburg is
waarlyk niet zóó overmatig vruchtbaardat
men die niet met zorg moest bewaren.
Enfin,de Keurvorst stoorde Zich niet
erg aan*de praatjes der tegenstribbelaars
en de landelijke tafereelen verdwenen uit
de hoofdstad. Maar wie kon gelooven, dat
zulk een verordening, ze werden in den
goeden ouden tyd met een beetje minder
omslag vastgesteld dan tegenwoordig!
ooit noodig is geweest?
Wanneer thans een gemeentebestuur ver
biedt, op straffe van geldboete of fydelyk
verlies van vryheideenige onreinheidvan
welken aard ookte laten liggen by de
woning of op het erfdan zal niemand
zeggendat het zyn bevoegdheid te buiten
gaat. Wèl zou men dat bewerenindien
de zorg voor de zindelijkheid zich ook uit
strekte tot binnen de wanden der woning.
Daar zou ons vrijheidsbegrip waarschynlyk
tegen opkomen.
En toch kan verzuim in dat opzicht,
door enkele gefinnen gepleegdvoor een
gansche gemeente de schromelykste gevol
gen hebben. De omgeving van een groep
onzindelijke menschen kan een brandpunt
van besmetting wordenvanwaar een ge
vaarlijke ziekte zich in wyden kring ver
spreidt.
De vraag is, of er geen omstandigheden
kunnen zynonder welke het byzonder be
lang,dat is hier de persoonlyke vryheid
van een gezin om binnen de muren zyner
woning zoo vuil te zyn als elk lid van dat
gezin voor zich gepast acht, moet wy-
ken voor het algemeen belang, het behoud
der openbare gezondheid.
Ieder gevoelt de aanleiding tot deze vraag.
In den laatsten tyd zyn onderscheiden
streken van ons land door verschillende
epidemieën min of meer geteisterd gewor
den en er bestaat gevaardat de meest
gevreesde van alle, de cholera, ook haar
w^ over onze grenzen zal vinden. Of
schoon de meest nauwgezette inachtneming
van de voorschriften der gezondheidsleer,
inzonderljeid van de eischen der zindelijk
heid de kansen van besmetting niet geheel
zullen wegnemen, toch is het onbetwist-
