Tuinland,
in
Een TlMinns-Haliwas
flinke Knecht.
Öl WAARSCHUWING |f
k
Waarschuwing.
Dienstbode,
DIENSTBODE,
Dienstbode.
2 Timmerlieden,
H.H. Bakkers!
Een Bakkersknecht
Uren ver!
Een iet KINDERMEISJE,
H001 te koop.
Pleizierreis naar Nijmegen en Omstreken
Meid-Huishoudster.
^s„rh&!s:B«K£'-
Een bezoek aan Schoonhoven.
Vervolg der Nieuwstijdingen.
Advertentiën.
SCHOUW.
Doctor DE WILDE,
Arts voor Huid- en Geslachtsziekten,
G. VAN DER RUIT,
2 Eikenhouten Inrijdeuren,
EEN BAKKERSKNECHT
TE KOOP:
Merriepaard,
Vrijwillige Openbare Verkooping
Nieuwerkerk a/d IJsel,
3.92.10 HECT.,
Xomkommerteelt
Chr. Jongel. Vereeniging „Rom. I 16a", Streefkerk.
op Donderdag 24 Augustus a.s.
S. W. N. VAN N00TEN,
Ml
FRIEDR. HERDER ABR. SOHN te Solingen
Dit zijn mijne Fabrieksmerken
de apgkers niet meer houden.
Nu zou men denken: tolk een vnnzigen
rommel, waarin katuilen by voorkeur een
schuilplaats zoeken, breekt men af!
Misgeraden! Dat wordt bewonderd, bij
gewerkt, van een nieuwe kap voorzien en
tot slot beroemt men zich een daad van
v*ff»gme te hebben voorkomen.
WH zouden aldus van ons onderwerp af
dwalen en daarmede is Schoonhoven'» toren
niet gered. Ik keer dus in gedachten tot
de Schoon hoven a ars terug en roep bun toe:
„Wanneer ge nw scheef staanden toren
„die denzelfden stand gaat aannemen al»
„de Dom te Pisa mooi vindt, welnu geef
„er dan, als het noodig is, je laatsteu duit
„aan; ook al zoudt ge voor hetgeen de
„rechtzetting en ondersteuning kost, een
„fnsch nieuw geheel van uitstekend bouw-
materiaal in ae plaats kunnen hebben".
Zegge je laatsten duit, alsof er niets anders
te doen overblijft.
Iedereen begrjjpt dat zulks niet gaat,
zoodat het te hopen is, dat het Rijk en de
Provincie ook wat doen, mits daartoe ge
motiveerde redenen zijn.
Dit laatste is voorzoover het den toren
betreft zeer zeker het geval.
De kerk moge inwendig veel belangrijks
bevatten, uitwendig geeft ze weinig fraais
te aanschouwen. Daar zou Schoonhoven
m. i. niets aan verliezen, ware het niet, dat
bjj zoo'n ouden toren een oude kerk het
beste aansluit.
Natuurlijk scbrjif ik aldus niet in den
geest der oudheidkenners, doch ik meen
mijn meening met evenveel recht kenbaar
te mogen maken.
Hiermede wil ik niet te kennen goven
dat die oudheidkundige genootschappen niet
nuttig zijn; integendeel, menig voortreffelijk
oud bouwwerk werd door hun tusschenkomst
behouden en uitmuntend gerestaureerd.
Dit neemt echter niet weg dat er een
frens van bescherming behoort te zijn en
juist dat laatste wordt ter wille om hun
beginsel wel eens uit het oog verloren.
Oude gebouwen zijn bij de tegenwoordige
eischen vaak zeer onpractisch, of wel onge
schikt voor het gebruik.
Te Overschie werd de Kerkvoogdij door
al die Oudheidbeschermers voor enkele jaren
evenzoo gestoord in hun voornemen om efen
nieuwe kerk te bouwen, totdat hemelvuur
het oude gebouw vernietigde. Er viel toen
niets meer te restaureeren, zoodat een
nieuwe kerk met toren gebouwd werd.
Overschie kan er den hemel dankbaar
voor zijn, want het bezit nu een frisch en
solied gebouw, dat m. i. met evenveel recht
aan het nageslacht mag nagelaten worden.
En nn, Mijnheer de Redacteur, zeg ik U
dank voor de plaatsing dezer regelen,
waaruit U kunt merken, dat ik ook veel
voor de liedendaagsche kunstgevoel,terwijl
ik daarentegen maar niet kan begrijpen,
hoe men er soms toe kan komen, om iets
te restaureeren, dat onbeduidend, dor, tot
vallen geneigd, vuil, vunzig en nat ia.
Misschien zal de heer Jan Kalf hier wel een
antwoord op kunnen geven.
Hoogachtend, arg(js
STADSNIEUWS.
Nchoonhovea, 15 Aug.
t De heer A. J. Krieger, ingenieur
te Amersfoort, is de vorige week gereed
gekomen met de opneming van het lokaal-
spoor pi an Utrecht—Gouda, te Stolwykersluis
aansluitende aan de lijn GoudaSchoon-
h°Thans zijn de terreinwerkzaamheden
voor de plannen van alle lijnen gebeel af-
geloopen.
t D e heer P. JL P. J. v a n S1 o t e n
burgemeester dezer gemeente, is benoemd
tot lid van het dagelyksch bestuur der
dezer dagen te Rotterdam opgencbte
„Zuid-Hollandsehe vereeniging tot bevor^
dering van kunstnüverheid en volkskunst.
Omtrent het doel van deze vereeniging zal
men elders in dit blad nadere bijzonderheden
kunnen vinden.
f Bü beschikking van don Mi nistf
v.n Oorlog, dato 11
den milicien-sergeant van de lichting 1W7
W. Belonie Jr., wonende alhier, beboorende
tot het 11e regiment infanterie, garniioim
te Nijmegen, op rijn daartoe 8ed"" Ve" jd
vergunning verleend om voor de in dit
jaar te honden herhelingeoefeningen onder
de wapenen te komen eeret l" 'a)¥ *L
roet de miliciens ven de lichting Hit van
het korps.
De heer T. Jutte, onderwjier
aen de school voor Christelijk volkaonderwU»
nlhier is Vrijdag ta 's-GravenbMe geslaagd
voor 'het akte-eiamen handteekenen lager
Zondag-j.l. hield de muiiek-
veteenlging Va.VXN.U." h»r vMtojUr-
vergadering in het cefé ve« den beerï.H.
"jBThSSwen werden herkoren d.
Shtamil, eecrotarisF. H. Krmmcr en
J&4e„n
tributie minsten» vijf cents per
h^T&stuur rekent de.rbü op allen, die
met het korps eympethiaeeren en rijn voort
bestaan willen verankeren.
totTiïr bloei had medegewerkt, werd tot
lUÜSUk'SkT vereenigingon ser.c-wed-
strijden. o y y." uit Bos-
v In dd1erPh«t Ie" t dcn bai in St «ld
Khllhaï.»! de Gondsche vereeniging
*t! O V>* "p e" Augustus,eerie-
wedstrijden h°udenj n(.n elftallen uit
Hieraan rollen deelminen^eu
Botterdam, e-Glwvennag^^
Woerden, kneve.» u..
Schoonhoveneche vereeniging ,v
t Vrijdag-avond om .lm k j>n
unr la, tezzgevolg ernstige bin-
een pctrolcn'clsmPJ ,chlPrkamer van
uenbrand ontstaan ikerrtr#att bewoond
SSHmhMr M.Schumacher, die persoonlijk
"'nirMt To'Uhots" ^„XÏU'Jn"
slagen om met emme j t inmiddels
"fen^edS '0^"1 g'"g
^Assurantie dekt de bekomen brend- en
„«terach.de. 7.i„,dag-middag
0,n+rirT.e\7ÖvLmnSr.„dcK.trm..nu]
ttSFS»* vKS ricMtog
rolde de watertrap af, waarop de 12-jarige
P. N. gezeten was. Deze tuimelde door den
schok voorover de Lek in, ging kopje onder,
doch wist, toen hjj weer boven kwam, de
trap te grjjpen en zich zoo weder op den
kant te werken.
Het ongeval liep dus boven verwachting
bijzonder goed af.
t Donderdag-avond omstreek»
zes uur geraakte de vierjarige Aart van W.
in de Havensloot, nabü de ouderlijke woning,
te water.
De vrouw van W. H. die het ongeval
bemerkte, sprong moedig te water, doch
mocht er niet in slagen het reeds zinkende
knaapje te grijpen. Met behulpi van J. L.,
die zich eveneens te water begaf, en W. II.
is dit ten slotte mogen gelukken, zoodat de
kleine Aart by zjjn verschrikte ouders kon
worden teruggebracht.
De heer C. W. Njjhoff, directehr van de I
kunstnijverheidsschool „Quellinuè" te Am
sterdam, die gedurende een week te dezer I
stede heeft vertoefd, schrijft in bet laatste
nomraer van „Architecture", orgaan van het I
genootschap „Architecture et Amicitia", het
navolgende artikel
„Eigenlijk was hot toeval dat ik Schoon
hoven bezocht.
Ik braebt een paar vrije weken op de
Veluwe aan den Ryn door, inaar had een 1
ieder weet hoe warm het was met mjjn
medegasten veel last van de hitte. Eén
der aanwezigen deed echter de ontdekking
dat varen op den Ryn eigenlijk nog de
meeste verkwikking gaf en daarom voer
hjj eenige malen per dag tusscben Arnhem
en de Westerbouwing heen en weer en
trachtte ook mij over te halen dit voor
beeld te volgen. Daar ik echter wel wilde
varen, maar niet zoo heen en weer, keek
ik op de kaart na welke plaalsen roet de
boot alzoo te hereiken waren en zoo kwamen
dan, stroomafwaarts, Wageningen, Renen,
Wük-hü-Duurstede, Cnleinborg, Vianen,
Schoonhoven en Rotterdamachtereenvolgens
aan de orde.
Schoonhoven zie dat was het. Schoon
hoven was op dit oogenblik aan de orde
om de kerkkwestie en hej* kon dus belang
wekkend zyn het bewuste kerkgebouw eens
persoonlijk te leeren kennen en dan ik
moet het tot mijn schande zeggen ^zoon
hoven was mij nog geheel onbekendslechts
van de vermaarde regeeringsbank in de
kerk had ik wel eens afbeeldingen gezien. I
Zoo voer ik dan naar Schoonhoven, om
er een paar snikheete dagen door te bren- J
gen, maar het bezoek heeft my niet berouwd.
Want, hoewel bet water my bij het teeke
nen van myn hand op mjjn schetsboek liep, I
zoodat myn schetsen in waarheid ook in I
het zweet myns aanschjjns gemaakt zyn, 1
toch werd het onderwerp, dat aan de orde
was, voor mü voortdurend belangwekkender 1
en meende ik ten slotte voor mjj zelf een
standpunt in de kwestie van de Schoon-
hovensche BartholomeQskerk gevonden te
hebben.
Den indruk, dien het kerkgebouw op my
maakte, weer te geven en dit standpunt
uiteen te zetten is het doel van dit schry ven.
Als men Schoonhoven van de waterzijde
nadert, heeft men alle gelegenheid een
beeld te ontvangen van het silhouet van de
stad, ten minste van den Zuidkant. Het
blijkt dan al dadeljjk dat dit silhouet be-
heerscht wordt door den toren van de
BartholomeQskerk en wel op zeer gede-
cideerde en gelukkige wjjze. Een paar
bijmotieven vragen, naast dit hoofd
motief, de aandacht en wel de Veerpoort
aan de waterzijde, het dak met het klok-
ketorentje van het Raadhuis aan de Haven
en de molen achter den Lekdijk, stroom
afwaarts van de stad. Een paar schilder
achtige huizengroepen, vooral aan de beide
havens, vormen met het mooie Lekgezicht,
atroomop- en stroomafwaarts, en de genoemde
hoofd- en bijmotieven van het stadssuhonst
nu wel niet één der meest treffende stap-
gezichten van ons vaderland, maar thcti
«en, dat zeer aangenaam aandoet, hen
paar wanklanken afgescheiden van de
vele karakterlooze huisjes ^"denieuwe
watertoren en de toren van de R. C. Kerk
aan het Kerkplein. Op den pretemmmsen
watertoren, dio zich by den mooien molen
verheO, kom ik nog terug.
Wandelt man door of om Schoonhoven,
dan is hot steed» weer de toren van de
BartholomeQskerk? die, over of door de
huizen of hoornen heen, den blik naar zien
trekt. Zoo ziet men dezen steenkolos vele I
tientallen malen in een paar dagen, van
alle kanten en onder allerlei belichting, in
zijn geheel of slechts wat zyn bovendoet
betreft, met of zonder de kerk, van over
hei water en van over het land, r.n nu
kunnen rich na een roo herhaalde kennis
making, dunkt m(|, drie gevallen voordoen.
De toren kan steeds opnieuw de belang
stelling vragen, h(| Uan langzamerhand on
verschillig laten, of h(| kan de erPernl"
opwekken, Lnat ik dan dndel(|k hieraan
toevoegen dal de loreu dor Schoonliovcnscho
BarlbolomeOskerk tot op het laatste oogen
blik mijn aandacht heeft geboeid en ik hum
vauaf den muilen weg naar Hanstrecht,
over do weelderige weiden heen, als
een reeds goede bekende, oen vricn-
del(|kcn afscheidsgroet en een, «oo
mogelijk, tot weerziens heb toegeroepen.
Door de welwillendheid van den heer
P. Greup, president-kerkvoogd der Neder-
landsch Herv. Gemeente, was k in staat
gesteld het kerkgebouw nwveel m en uit
le loopeïl als ik maar wemfchte en e tec-
keneu naar believen. Zoo trad ik dan het I
gebouw binnen om oen eeraien fnsschen
indruk van hot interieur te verkrijgen.
Deze iodrok was tweeledig. Bonder mU hog j
af te vragen wat ik zag en w«nromi<l
keek ik slechts de ruimte als ruimte aan
en werd ik even aangenaam
het xeor verwaarloosde, met in gebruik
ziinde koorgedeelte als onaangenaam door
hït Westelijk doel van do kerk, dat voor
den kerkdienst In gobrulk is gesteld. Ook
deze indruk is tot het laatste oogenjdik
gebleven en do plotselinge conclusie, do
waarde van dit kerkgebouw zlt In den
toren en in het koor, hooft zich bjj rnjj niet
"'iJo plattegrond van het kcrkgebonw be-
stanl n|i het oogenldik nlt een "Kk'koek
van plm. M X 87 nro'era (het Weellcl(jk
gedeelte mot den ingebouwden toren) mcl
een daartegen aanliggend vierkant van
olm. 20 V 20 meters (het Oost el yk ge
Seclte met de drie balthchtkante kooruit-
houwen) Twee aanbouwljes aan dit koor
gedeelte, grenzende aan liet achip van d
kerk, bergen dun nog een
San den noordelijken epi een kerkerende
kamer aan den zuidelijken gevel.
liet koor beslaat uit drie beuken een
hreede in het midden en twee
de rilden. Twee rijen van drie ruilen,
verbonden door puiithogen, wche'dwri
de beuken van elkaar, lerwjjl een Arieta'
bouten flauw-punt boogvormige longewelj
ven de drie schepen van Oost naar West
overdekken. RU het «"Jddenstejrewelf
de binnenheschteling nog «nwczig l U d
beide buitenste ontbreekt deze en zyn de
daksnarren zichtbaar. Door zware houten
trokluiken, met «Uilen en kirbeele, wordt
het geheel geschoord, terwijl ijzeren trek-
ankers hnn lynen van zuiikop tot zuilkop
voortzetten. De vensters in de halfacht-
kante kooruitbouwen en in de zijgevels zyn
voor een deel in hoofdvorm nog aanwezig
en voor eeu ander deel dichtgemetseld.
De oorspronke^ke indeeling met steenes
atjjlen en traceeringen ontbreekt geheel ed
is vervangen door een houten ruitvormige
raamindeeTing met een kwasi Gotisch boogf
lijstje in den j> tint boog. Daar de drie sche
pen, wat hun gewelfaanzet betreft, even
hoog zyn, ontvangt de middenbeuk van het
Zuiden en het Noorden slechts indirect
licht.
Het geheel is zwaar beschadigd, basemen
ten, kapiteelen en vensterorolyslen zijn
byna onherkenbaar en het geheel is met
een dikke laag witkalk overdekt. In den
bardsteenen vloer bevinden zich nog een
aantal oude grafzerken; een mooie graf-
I steen van Olivier van Noort staat aan één
I der Oosteiyke pjjlers overeind gesteld.
I Een fraai opschrift bord van 1614 met de
tien geboden hangt voor den Oostelijken
I eindwand van den middensten kooruitbouw,
I een gedenkbord van den Schóut bjj nacht
Gerard Jan Vos (yan 1787) is geniaalst
I boven den ingang naar de Kerkekamer.
De achterzijde van de Regeeringsbank vult
den Westelijken scheidingsmuur tuaschen de
I vieringpjjlersverder bestaat deze wand uit
een houten schotwerk. Een verwaarloosd,
1 vrjj grof Renaissance portaaltje geeft toegang
tot ae aangebouwde kapel aan de Noordzijde,
die nog een kruisgewelf op ribben heeft,
met een enkel georneerd drnagsteentje.
Hoe beschadigd, verwaarloosd en bedorven
dit koor ook moge zijn, toch staan de hoofd
elementen nog op hun plaats en kan eeh
oplettend beschouwer de werking der rtiimle-
indeeling dus nog ondergaan. Want deze
werking vloeit niet in de eerste plaats voort
uit de detailleering, maar uit de massa-
verdeeling. Is deze massa-verdeeling zuiver,
wegen alle onderdeelen op zoodanige wyze
tegen elkaar op dat ten harmonisch gebeel
verkregen is, dan wordt de beschouwer
aangenaam getroffen by den aanblik dezer
ruimte. Hjj krygt dan een gevoel vnn we -
i 'dndige kalmte, omdat hjj onbewust gevoelt
dat alle. deden op hun plaats staan, dat de
ordende hand van den meester met veel
overleg en studie de dingen zoo heeft ge
daan als zy goed waren.
Op mjj maakte bet koorinterieur der
Schoonhovensehc kerk, van het eerste
I oogenblik af, een rusligeu en aangenamen
I indruk en, toen ik ditgedeelle van het gebouw
eens met een meterpas ging doorloopen, bleek
I dat de plattegrond al heel eenvoudig van maat
was. De zybeuken waren pl.iu. 5 meters breed,
de middenbeuk plm. 10 meters, wat samen 20
1 meters maakt. De breedte van de drie
eerste *traveën (vanaf de kruising) maten
I plm. A M., die van de laatste zuil tot den
I Koofnispyler plm. 2.5 M., die van dezen
pijler tot den achterwand van den kooruit
bouw ook plm. 2.5 M., wat samen weer 20 M.
uitmaakt, waarmede het vierkant van den
plattegrond van het koor voltooid is.
Ook het nu in gebruik zijnde gedeelte
van de kerk bestaat uit drie schepen. De
ruimte van pl.m. 25 X 37 Meters wordt
door de vieringpjjlers, een viertal (twee
maal twee) kolommen en de zware toren-
pijlers in drie deelen gescheiden, op zoo
danige wjj'/.e dat het middenschip pl.m.
li M. breed is, terwjjl de zijschepen pl.m.
9.5 M. ineten. In de lengte-asrichting staan
de vieringpjjlers ongeveer 10 M. van die
aan de koorzjjde, zoodat een transept vftn
deze breedte ontstaat.
De ingebouwde toren rust op vier zeèr
zware pijlers, door puntbogen verbonden.
Een koepelvormig kruisgewelf op ribben,
welke laatste tegen een forschep ring a*a-
loopen, dekt deze vierkante ruimte af. Het
tweetal Dorische Renaissance-zuiJen, door
1 archivolten onderling en met de toren- en
I vieringpijlers verbonden, vormt de afschei
ding tusscben midden- en zjjschip, waarna
de vieringpyler recht omhoog gaat en met
bet koor verder geen verband meer heeft.
Middenschip en transept zijn met houten
tongewelven op ribben afgedekt, bjj de zy-
schepen is een houten vlakke zoldering
1 op balken aangebracht. Ook hier z\Jn zware
steunbalken inet stutten en karbeels op
I de hoogte van den aanzet der houten ge
welven aanwezig, terwjjl trekankers de
zuilen onderling en deze met de aanslim
tendo Pijlers verbinden. Zeer zware trek.
I ankers verbinden de torenpyiers onderling*
1 In de Zuid- en Noordgevels zyn de oude
vensters met puntbogen nog' Mnwe/.ig,
echter gedicht als in het koor. Demand
naar de koorzyde wordt afgesloten door de
beroemde Regeeringsbank en verder door
een houten schotwerk, dat reeds bij het
koor is genoemd. Aan den üosteljjken muur
bevinden zich nog twee ojjscbrifttafels, een
groole van 1618 en eep kleiner van 1697.
Boven de balustrade van de Regeeringsbank
slant een, in de laatste jaren, aangebracht
orgel, terwyl het oude orgeiy'e aan den
torenwand is aangebracht geworden.
De kleuren zyn als volgt: de tongewelven
en de zoldering met de trekbnlken, stutten
en barbeel» donkergroen, de zuilen meï
archivolten geel-bruin (over den zandsteen
geschilderd), de muren wit gekalkt, de
I vieringpijlers van het koor met den acnler-
wand achter het orgel gemarmerd m blauw
I en groen, met een geschilderde gele dra
perie en de porsjiectieve nabootsing van het
zich in het koor voortzettend houten ge
welf, de Regeeringsbank van eikenhout in
de was, het orgel hierboven bruin geacWJ-
derd (nagebootst oud eikenhout} en het
oude orgeltje under bet torongewelf wit met
Een tweetal deuren met 18-Eeuwscho om
lijstingen voeren van het transept in de-
1 Zuid- en Noordgevels naar halton. De archi
volten zjjn aan 3e Westzijde, ongeveer onder
een richting van 45", doorgebroken en de
zuilen hellen zeer nnar het Oosten (ook een
woinig naar het Zuiden) over. De geheelo
toren helt trouwens, zooals hekendia, sterk
naar de koorz(jde over en drukt tegen de
zuilen van ^d« kerk aan, voor zoover deze
zuilen en de daarby behooreade viering-
pijlers niet uit zich zelf wellicht nog grooter
neiging hebben »om naar het Oosten over
^Ook'in deze ruimte zjjn de drie schepen
even hoog, zoodnt ijet middenschip door de
vensters van de i(jschepen zjjn licbt ont-
12*1 In den wnalolpken w.nd no b.t
Nondereijsehiji i» een herinnerinessteen In
rertouchevorm ingemetseld met het op
schrift:
A® 1657 HE KOOBDKR KM' C. Kit KEI.
VEHNIKWT EN 't VOnOEn DEFECT
PE8ER KERCKE VOLMAECKT. INT
ZAER 1658 BV PE IIEEREN BUROB
MEESTUIEN. EN PE KEHCKMESTEII0
INDER TYD'
De Indruk dln derè kerkruimte mankt is
niet gemakkelijk te ómsctiriiveu. D« ho-
scbouwer wordt noch door de schoone ver
houdingen, noch door de rmver construe-
Ueve oplosringen, ndch door de riM-J*.
klenrverdeeling, noch door de smnakvolle
dètniloploasing getroffen; hp1?»1
rnirnle, die hem onverechlIMg lrel,
«..ruit twee inotieve. neer voren treden
die de bflengBtelling opwekken; n.n de
Onetiijde de Hegeeringebank en an do
overliggende kilde de kwere puntbogen ven
de toreopjjlere, met het mooie krmegewelf
en het fljne vroeg-Renaissance-orgeltje aan
den Westelijken torenmuur. Daarna valt
hem het aangenaam aspect op van het houten
tongewelf in midden- en dwarsscbip en
krijgt hjj den indruk dat bet geheel zou
winnen, wanneer ook de zijschepen hun
tongewelven terug kregen. Maar bepaald
wrevelig wordt de beschouwer, wanneer
hij zjjn blik vanaf dit tongewelf laat dwalen
naar het orgel boven de Regeeringsbank en
naar de wansmakelijke decoratie van den
achterwand, waarop dit orgel uitkomt Het
mag ten hoogste betreurd worden dat het
Kerkbestuur, toen het eenige jaren geleden
een nieuw orgel kocht, zich niet de voor
lichting heeft verzekerd van een aesthetisch
ontwikkeld architect, want dan zou het
aspect van de mooie Regeeringsbank niet
bedorven zyn geworden door deze ordinaire
orgelkast, die op hinderiyke wyze schaadt
aan het meesterstuk, dat zij beet te bekronen,
al heeft zji dan ook een paar zoogenaamde
Korintbische kolommen om, bjj gebrek aan
beter, te toonen dat zy in den styl is.
Maar wat te zeggen van de decoratie van
den wand achter dit orgel Hier moet een
vergissing in het spel zyn, öf by den deco
rateur óf b|j den lastgever en het zou te
wenscben zjjn dat deze ontsierende ver
siering, die aan een kermistent doet denken,
hoe eer hoe liever weer van bet tooneel
kon verdwijnen.
Denkt men zich de ruimte van dit kern
gedeelte weer geheel leeg, dus zonder de
n 1658 ingebouwde vieringpyler» en zuilen
met archivolten en scbipmuur, dan meet zy,
tot aan den toren 30 X 25 Meters. Plaatst
men er nu in zyn gedachte de oude ko
lommen weer in, dan krygt men de vol
gende indeeling: voor het dwarsschip drie
vierkanten van 10 X 10 Meters voor
bet middenschip een ruimte vnn ±10X16
Meters of 3 trevéén van 5 Meter», voor de bin
nenste zyschepen 5 X 15 Meters, dus even
eens drie traveeCn van 5 Meter», terwyl
dan de ruimte voor twee buiten-zyschepen
overbluft, geljjk ven breedte al» de binnenste.
Naar deze veronderstelling zou het schip
van de kerk dus oorspronkeiyk vyf schepen
hebben gehad en het koor drie. Denkt
inen zich op dezen platte-grond het schip
weer opgebouwd, geljjk aan het koor, dan
is de harmonie hersteld en de oorspronke
lijke ruinite-indeeling weer tot haar werke
lijke waarde terug gebracht. Nu men echter
in het midden der 17e Eeuw een meuwe
indeeling, die niet uit bet oorspronkeiyk
beginsel voortvloeide, voor de oujje in de
plaats heeft gezet is er disharmonie ge
komen in dit gedeelte van het kerkgebouw
en heeft het zijn waarde als architectonische
ruimte-indeeling verloren. Het geval kon
zich nu nog voordoen dat deze nieuwe in
deeling elementen bevatte van zóó grQole
eigen schoonheid, dat het behoud ervan
reeds daardoor te verdedigen was, 'n®a''
het komt m'y voor dat dit hier niet het
Seval is. Waar de Renaissance-inbouw,
oor bet overhellen naar de koorzijde, met-
tertyd in elkaar dreigtfte storten, daar zyn
ra. i. geen motieven van aesthetisch belang
aanwezig om dezen inbouw weer overeind
te helpen. Juist datgene wat aan een Re-
nai»sance-houwwerk een zoo hoogc waarde
kan verleenen, de zuivere, fljngevoelde ver
houding en de gekuischte en sierlyko
détailleering ontbreekt hier, terwyl van
een organisch verband met het oorspron
keiyk bouwwerk geen sprake is.
De zoogenaamde Regeeringsbank mag ik
als bekend veronderstellen. Op bet oogen
blik beslaat zy uit vier deelen, die, ten
minste wat drie betreft, niet by elkaar be
hoord hebben. Het hoofdgeraamte, drie
openingen breed, schijnt van een vroeger
zangkoor afkomstig te zyn en is mt den
vroeg Renaissancetijd» afkomstig. In dep.
luieren Renaissancetijd is deze doorgang
tot bank vermaakt. De attiek, die zich goed
by bet onderstuk aansluit, schynt er oor
spronkelijk niet voor gemaakt te zijn, ter
wyl het orgel reeds besproken is geworden.
De verhoudingen van het onderstuk zyn
prachtig, de vormoplossing en detailleering
zijn zeer geslaagd, het snywerk is schitte
rend. Het geheel is een meesterstuk van
Nederlandsche boutsnUkunst.
Ook het witgeschilderde orgeltje onder
het torengewelf ia, hoewel in geheel anderen
rin, van hoogst aangenaam aspect. Daarby
is bet zeer mooi geplaatst en contrasteert
op zeer gelukkige wyze met de forscbe
spitsbogen én liet royale kruisgewelf van
den geweldigen toren. Het zou nog winnen
als de leeiyke, klaarblyhelyk later «ango-
brachte, vleugels ervan verwijderd konden
éorden.
Omler dit orgeltje door treedt men naar
buiten en bevindt zich dan in de Koestraat,
waarop de toren uitkomt.
Wordt vervolgd.
TUINBOUW.
Zlekteverschynselcn.
Hoewel het droge weer minder gunstig
is voor het verspreiden en zich jntbreiden
van zwamziekten in 't algemeen, komen
toch hier en daar abnormale ver»chyn»elen
voor, waarvan sommige ons noodzaken
'«""tal r'^i
onze kruisbessen gingen nazien of er met
te plukken viel, zagen we dat de jonge
scheuten nis met een wit vilt waren be
dekt, en de heele struiken een verdacht
voorkomen kregen. Direct dachten we
aan de Amerikaansche kruisbessenineel-
dauw. die, voor een viertal jaren voor l
eerst in ons land ontdekt door Professor
Dr. Ritzema Ros, reeds zooveel onheilen
heeft aangericht en op sommige plaatsen
het kweeken van kruisbessen totaal on-
mogelijk heeft gemaakt.
Nn helpt de regeering ons m zulke ge
vallen mee om zekerheid te krygen, omtrent
deze of geen" krankheid en in Wageningen
heeft zU oen Instituut doen ojirichten, waar
scheikundig alles wordt onderzocht, wat
eenigszins verdacht in het plantenrijk wordt
aangetroffen. Daar „ordt gretiandviea ver-
strekt aan ieder, die op de hoogte van deze
of gene ziekte, haar aard en bestryaing
wenscht gesteld to worden.
Wij knipten van onze besseboomen e nkele
zieke takken af en stuntden die in een
sigarenkistje naar het Instituut voor Phy-
toPütologisch onderzoek in Wageningen en
kregen na een paar dagen 't volgende ant-
W' tw kruiBbeaaestruiken zjjn sterk aan
getast door de Amerikaansche kruisbe»»en-
meeldnuw. Wij reden u aan voorloopig mets
aan de struiken te doen. Knipt u nu alle
aangetaste deelen weg, dan makende strui
ken weer nieuwe loten en dt^-o^worden on
getwijfeld weer een prooi der ziekte, vvan-
heer de tjjd daar is, dat do groei is getem
perd (half tot eind Augustus), diwi worden
alle aangetaste scheuten verwyderd en ver
brand, terwyl in den winter nog een snoei
moet volgen. Dit is do eenige manier ora
Jroet succes le kunnen bestrijden.
Mochten onder onze geachte lezers lier-
liebbers zyn van kruisbessen, dm tevens
aan hun struiken nbnorinale verachynselen
aantreffen, zy zenden eveneens een paar
sieke doelen op ter observatie. Ten eerste
omdat niet elke meeldauwjwam de Ameri
kaansche meeldauw is en ten tweede omdat,
zoo 't wel genoemde ziekte blykt te zyn,
krachtig opgetreden moei worden, omuat,
zoo men 't een sleur laat, de kruisbessen
ten gronde gaan en tevens de aalbessen
aangetast kunnen worden. Als men weet,
dat de ziekte zich verbazend verspreidt,
kan men nagaan, dat in gnnsche streken de
kruisbes kan uitgeroeid worden wat voor
tuinbouwcentra, al» 't Westland, bij Atneron-
gen en fjenen, groote geldelyke nadeelen
met Zich /.ou slepen.
Wij reden iederen bezitter van kruisbes
sen aan om aan genoemd Instituut te
Wageningen of aan de Diroktie van den
Landbouw in Den Haag een brochure aan
te vragen, waarin alles aangaande de ziekte
wordt beschreven en 't geval met gekleurde
afbeeldingen wordt duidelyk gemaakt.
Bedoelde brochure wordt gratis aan
ieder toegezonden, zoodat ze slechts een
briefkaart behoeft te kosten.
Het schryven, dat wy van het instituut
mochten ontvangen, ging nog van het vol
gende vergezeld:
„Het Physopathologisch Instituut in Wa
geningen geeft gratis inlichtingen aangaande
het bereiden van Bordeausche eu Bourgon
dische pap, carbolineum-emulsios en Parysch
groen. Het is evenwel niet onverschillig,
waarvoor men deze preparaten gebruikt.
Daarom raden we ieder aan, om, vóór hy
hestrydingsmiddelen toepast, eerst aan ge
noemd instituut ora inlichtingen te vragen,
welke kosteloos worden verstrekt en tevens
wordt meegedeeld, op welke wyze kwaal
of het ongedierte is te bekampen."
Naar onze bescheiden meening wordt hier
van nog veel te weinig gebruik gemaakt.
Waar de regeering geen kosten spaart
voor onderzoek, verdient deze instelling
onze algeiueene aandacht en sympathie.
Vragen op tuinbouwgebied aan 't bureau
"id
van dit blad onder motto
„Kweeker".
Afloop van Pnbllok© Verkoopingen
van onroerende Goederen.
Uitslag van de verkooping
Maandag 14 dezer, ten overstaan van den
notaris J. Koeman te Haastrecht, in „Vre-
debeat" te Gouda gehouden van:
No. 1. Het winkelhuis Westhaven hoek
Noodgodsteeg nos. 37 en 2, kooper de heer
W, Vonk qq. voor f 6300.
No. 2, Heerenhuis, Turfmarkt no. 3,
opgehouden.
No. 3. Huis en erf, Turfmarkt no. 5,
kooper de heer J. Sanders voor f 1675.
No. 4. Huis en erf, Groeneweg no. 65,
opgehouden.
No. 5. Iluis en erf, Cappenersteeg no. 18,
kooper de heer H. de Jong, voor f 950.
No. 6. Een perceel bouwterrein aan de
van Bevcrninghlann, kooper de heer J. H.
de Wilde, voor f 750.
No. 7. Huis en erf aan de Pieter Bot'h-
strant no. 39, kooper de heer C. J. van der
Linden en G. J. Hejjkoop voor f 1325,
en nos. 8 en 9. Twee huizen en erven
aan de Nobelstraat nos. 85 en 87, kooper
de heer P. Blanken te Haastrecht voor f830.
Maandagmorgen te ti'en uur
vertrokken, na een verbtyf van drie weken
aldaar, H M. de Koningin en Prinses Juliana
met gevolg van Soestdjjk naar Het Loo.
Jozef Israëls. f
Zaterdag-avond bereikte ons per telegraaf
de droeve mare, dat Jozef Israels, die 27
Januari j.l. zeven en tachtig jaar werd,
dien middag om half vj)f te 's-Gravenbage
was overleden.
De beroemdste Hollandsche schilder van
de 19e eeuw, wiens naam in heel de be
schaafde wereld met eerbied wordt genoemd,
i» heengegaan, de schilder die zyn invloed
ver buiten de grenzen van zyn eigen land
heeft doen voelen.
Jozef Israöls werd 27 Jan. 1824 te Gronin
gen geboren uit streng geloovige Joodsche
ouders die hun zoon bestemden voor Rabbi.
Doch zyn buitengewoon sterk teekentalent
openbaarde zich. spoedig en de portretten,
die de jonge man in zyn vryen tyd maakte,
waren volgens Grouingsche kunstkenners
zoo hy zonder, dat vader Israels ten leste
besloot om zijn zoon in de leer te doen bjj
den destijds beroemden portretschilder Jan
Kruseman te Arasterdam.
Hy bleef eenige jaren te Arasterdam en
vertrok in 1845 naar Parys.
In 1848 keerde Israöls naar zyn vaderland
terug en vestigde zich te Amsterdam. Lanf
duurde het vórblyf in de hoofdstad nieth\
werd ziek en ging, toen de geneesheeren de
zeelucht voorgeschreven haddeu, te Zand-
voort worten.
In 1863 huwde de toen reed» hekend ge
worden kunstenaar met de dochter van een
réchtsgeleérde uit Groningen; tot 1869 bleet
hy te Amsterdam wonen op de Prinsegracht,
Toen vestigde hy zich te 's-Gravenhage
weer lljj te Seheveniogcn ijln rieecherevolk
dat hij zoo menigmaal heeft afgebeeld, dicht
bü had en daar is hy gebleven.
Aan eerbewyzen heeft bet den kunstenaar
niet ontbroken; hy verwierf een aantal
inedaljes en vele hooge ordeteekenen ver
sierden zyn borst.
Talryke schilderstukken van hem zyn m
onze musea te vinden in het Ryksmuseum
en het Stedejnk Museum te Amsterdam, ia
het Museum Mesdag en het Gemeente-mu
seum te 's-Gravenbage, in Boymans, in
Dordrechts Museum enz.
Ruim een jaar geleden dorst de kunste
naar nog een reis naar Italic te onderne
men. Hy bezocht onder meer VenetiC,
Florence en Turyn, waar werk van hem
gcexposeerd was op de groote tentoonstel
ling en waar hy schitterend gehuldigd is
geworden.
En thans is de hand verstnfd, die zooveel
kunstwerken van ontroerende schoonheid
heeft gewrocht.
Maar zyn nagedachtenis zal in dankbare
herinnering bljjven by zUn volk, waarvan
by, als een zUner grootste zonen, op kunst
gebied de roein tot in de versto hoeken
der aarde heeft helpen verbreiden.
- Aan het personeel by den post
en telegraafdienst zal het voortaan niet meer
zjjn geoorloofd zyn woonplaats te hebben
buiten de gemeente of buiten den bestellings
kring van het üantoor, waar het werkzaam
is gesteld. Alleen wordt er een uitzondering
toegestaan op grond van een door het rj
aan te wyzen geneeskundige afgegcvèn
verklaring.
-4 Ds. J, Schrijver, sinds ruim
acht jaar predikant-directeur der Weesin
richting te Neerbosch als opvolger van
den beer J. van 't Lindenhout heeft
medegedeeld dat met 1 Augustus j.l. de ge-
heele schuld der inrichting is afbetaald.
Tot predikant by de Gerefor-
meerde kerk te Kamerik jbjj Woerden) is
beroepen Ds. R. de Jager te Baain brugge.
MlbtaNHcrilam, 12 Aug. Burg. en
Weth. dezer gemeente hebben heden-morgen
aanbesteed het bouwen van een woning
voor hef hoofd eener school alhier.
Ingekomen werd als Volgt
*L. de Kloe Mz. f 5595, 'W. Rorevaar
f 5625, 'L. Boete f 5830. J. Noodejyk en/C.
Vofelesang te Dordrecht f 5910, j Gebr. J.
en D. In 't Veld te Dubbeldam f6020, Gebr.
Raldee te Papendrecht f 6101, Vaa Putten
en Brussee te Hillegersberg f 6240, *A. de
Kloe f 6334, *A. C. van der Perk f 6460,
*P. Stout f 6460, M. A. van der Perk f 6500,
P A. van Wynen te Dordrecht f 6500, *Gebr.
M en L. de Kloe f 6529,72, M. J. Breedveld
le Oud-Alblas f 6700, C. Brand te Dubbel
dam f 6775, Joh. Nyhoffte Oud-Alblas f6798,
Gebr. van de Morwe te Dubbeldam f 6845.
IJe begrooting werd niet medegedeeld.
De gunning werd aangehouden.
•Alhier woonachtig.
Zaterdagavond van 61/2 tot 8tya uur gaf
het fanfarekorps „Excelsior" alhier in den
tuin van den heer P. Leis een concert, onder
leiding van zijn directeur, den heer L. Dres-
selaars uit Dordrecht.
De twaalf nommers van het programma
werden zeer verdiensteljjk ten gehoore ge
bracht. Een tairyk publiek woonde de uit
voering b"- -to u- ,la
In het gezin van J. Schippers ra de
Kerkstraat alhier doet zich bij een meisje
een geval van besraettelykb ziekte diphte-
ritis voor.
Heden-morgen te 6^ uur werd van
de scheepswerf „voorbeen TJan Smit Cz.
alhier met goed gevolg te water gelaten
het zee-stoomschip „Zuid-Holland gebouwd
voor rekening van de „N. V. Scheepvaart
en Steenkolen Maatschappy" te Rotterdam.
Het schip is lang 83.90, breed 12.14 en
hol 6.25 M. en heeft een laadvermogen van
pl.m. 2800 ton.
Machine en ketel wo®Pl vervaardigd op
de Koninklyke Maatschappy „De Schelde
te Vlissingen.
Amelde, 14 Aug. Aan de huisvrouw
van dtjn miiitie-plichtige Adr. vanGeldereu
alhier is een vergoeding van f 0,40 daags
toegekend, gedurende den tjjd dien laatst-
gemelde dit jaar, wegens herhalingsoefenin
gen, onder de wapenen moet verbiyveo.
•Ameide cu Tieuhoven, 15 Aug.
't Is op den polder onder deze gemeente,
vooral te Ameide en in het boveneind van
Tienhoven, tusschen de grienden byzonder
wildryk. Zoo zag men dezer dagen op een
stuk naweide niet minder dan 15 hazen en
op een aardappelakker 8 fazanten; ook
spreeuwen z'jjn er buitengewoon veel, zoo
dat men in de appel- en perenboomgaarden
er de schade van ondervindt.
Zou een en ander ook aan den warmen
zomer zyn toe te schryven?
(Ammentol, 14 Aug. Onze vroegere
dorpsgenoot de heer J. W. Stuurman, thans
onderw jjzer te Schiedam, slaagde Maandag 1.1.
voor de akte Engelsch lager onderwys.
'Bergambacht, 16 Aug. Maandag
avond gaf de muziekvereniging „Excelsior
alhier een concert op de Dorpsstraat vmir
het café van den heer T. van Zoest. Uit
gelokt door het prachtige weder, bewogen zich
veie menschen om het opgerichte platform
en luisterden met genoegen naar de rouziek-
nommers, die ook ditmaal op keurige wyze
werden uitgevoerd.
Het programma luidde als volgt:
Sahit au Drapeau, marsch, V. Mailly; La
Couronne d'Or, Ouverture, G. Kahnt; Berlin
wie es weint uftd lacht, A. Conradi; Au
Pied léve Pas redoublè, J. Steenebrugge;
T a.v.e.n.u. feestmarsch, E. van Wageningen
Marie Henrietta, Ouverture, L. Montagne;
Ma Reine Valse, arr., J. Bouchel; Le Chef
de corps, Marsch Militaiye, v. Bury.
Onze dorpsgenoot, de heer D. van aer
Velden Jr., is te 's-Grevenhage geslaagd
voor de akte handteekenen, lager onderwys.
•Krimpen a/d I*efe 14 Aug. De unie-
collecte tot stichting en in standhouding
van scholen met den Bybel hoeft alhier
opgebracht f 76,65.
-- Van de werf der firma J. Knens is
met goed gevolg te water gelaten een
motorjacht, gebouwd voor rekening van den
heer J. C. Smit alhier.
Krimpeu a/d IJsel15 Aug. De heer
A. J. van Schelven alhier is gister te's-Gra
venhage geslaagd voor het akte-examen
handteekenen lager onderwys.
•Moordrecht, 13 Aug. By den Zondag
middag alhier gehouden voel bal wedstrijd
tusschen „Excelsior II" van Gouda en
„Excelsior I" van hier was eerstgenoemde
winner met 2-0, zoodat „Excelsior" van
Gouda don eersten pry» verwierf en
„Excelsior" van Moordrecht den tweeden
prjjs, beide zilveren medailles.
„Sparta" van Haastrecht en „T. O. P.
van Gouda, welke om den <k*de« prijs zou
den kampen, waren niet opgekomen.
Moordrecht, 14 Aug. De heer W. S.
van den Sterre heeft zyne benold-gasinnch-
ting alhier, met ingang van 1 October a.s.,
overgedaan aan den heer P. W. Vrülandt.
Gisteren-middag, omstreeks half vyt,
is waarschynljik door het zoogenaamd „vuur
tje stoken", dat kinderen wel eens doen,
een houten hekelschmirtje in brand ge
raakt. Het pas geteerde schuurtje met de
daarin aanwezire henDeo brandde fel en lag
spoedig tegen aen grond.
Inmiddels hadden de vlammen zich mede
gedeeld aan het dak van het pakhuis en de
werkplaats. Door het beleidvol optreden
van de brandweer wist men echter het
grootste gedeelte hiervan te behouden. Het
verbrande en beschadigde gedeelte be
hoorde bjj de tonwslagerjj van den heer
M. N. Dirkzwager en is verzekerd bjj de
Maatschappijen De Jong en Co. en Van
Veeren.
•Nlenwerkerk a/d
Terwyl de metselaar C. 13. d. W. Vrydag
op een stelling stond te metselpn, raakte
een zoogenaamde buising los, tengevolge
waarvan hy met den opperman C. J-d.VV.,
benevens een kalkbak en een mand met
steenen, naar beneden stortte.
liep boven verwachting nog al tameiyk^oed
af Bij den metselaar was de bovenarm
uit de kom, terwyi de ander zich een wei
nig bezeerde aan de beenen, zonder dat hy
behoefde op te houden met werken. C. H.
d. W. zal nu eenige weken rust moeten
nemen.
«Ouderkerk a/d IJnel, 14 Aug. De
heer B. de Witte, vroeger ouderwüzer al
hier, behaalde de vorige week te's-Graven
hage de akte Engelsch, middelbaar onder-
W - In de Hervormde- Kerk word Zondag
gecollecteerd een bjjzondere gift van 60
gulden voor de diaconie en een van li
lulden voor bel foods lo oprichting ven
een Gereformeerden leerstoel te Utrecht.
- De vorige week ponderdag gerakte
de timmerman M. W. de Jong, bul»t lM.r.
stellen van eell stoombootsteiger, door een
ffngeval te water. Tengevolge van den
sterken vloed in den IJeol dreef hij weg
Er Jag geen roeiboot lig de hand. Wridra
verdween hg in de diepte.
op de plaats des onboils een reddmgsdreg
aanweug vanwege de afdeelrog van .Het
Groene Kruis". No twee vergecfeehe po-
mimen eelukte het T. S. den drenkeling
loven tl brengen, die eerst
na veel inspanning het bewustzyn ter g
kr!Het Groene Kruie" bewees weer een
zegen te zgn. En toch riin er nog, die hnn
steun weigeren.
•■Oudewatcr, 15 Aug. Naarwj) vernemen
heeft de burgemeester dezer gemeente, nu*
aanleiding van het raadsbesluit om de aan
besteding der waterleiding ook in massa te
doen plaats hebben, art. 70 der gemeentewet
toegepast, waarby onder meer is bepaald:
Het besluit dat, naar zyn (des burgemeesters)
oordeel, als strijdig met de wet of het
algemeen belang, door Ons jde Koningin)
kan worden geschorst of vernietigd, brengt
hy niet ten uitvoer.
Ook de meerderheid van 'den Raad heeft
zich tot Gedeputeerde Staten gewend.
Met belangstelling wordt de uitspraak van
de Kroon tegemoet gezien.
De liberale kiesvereeniging „Gemeente
belang" alhier heeft tot candidaat voor lid
van aen gemeenteraad gesteld den heer
J. J. van Aelst.
We hebben hier inkwartiering gehad
van de helft van een regiment veldartillerie,
op weg naar het kamp van Oldebroek.
Zaterdag-middag gearriveerd, vertrok het
Maandag-ochtend naar de plaats van be
stemming. Aankomst en vertrek lokten een
aantal nieuwsgierigen.
In den nacht van Vrydag 11 dezer
werden we, wat sedert jaren niet is voor
gevallen, door de brandklok uit onzen eer
sten slaap gewekt. In de bergplaats van
den kruiaemer C. van Wyk aan aen molen
wal was brend uitgebroken.
Door allerlei brandbare stoffen in rnirae
mate gevoed, stegen de vlammen dra hoog
in de lucht en deden, by de droogte, voor
de belendende perceelen eenige oogenblik-
ken het ergste vreezen.
Gélukkig was het bladstil en mocht onze
uitstekend georganiseerde brandweer, die
zoo ajmedig mogelyk ter plaatse was, het
genoegen hebben, den brand al vry gauw
meester te worden. Omtrent de oorzaak
is niets met zekerheid bekend en assurantie
dekt de schade.
•IteeuwUk. 14 Aug. By den heer A.J.
de Goey iu de afdeeling Stein, wethouder
dezer gemeente, is eeu kind iydende aan
de besmeltelnke ziekte diphteritis.
De iaoabouwer A. Breedyk vond zyn
knecht J. van Dam, bevangen door de warmte
in het land liggen.
Thuis gebracht klaagde de knecht over
steken in het achterhoofd.
De bode en vrachtryder G. van Wedden,
op Noorden en Nieuwkoop, Maandag-na
middag uit Gouda huiswaarts rjjdende, kwam
met zjin achterwiel vlak voorde Reeuwyksche
brug in de tramrails, waardoor beide achter
wielen braken. Een meerydende vrouw viel
door het kantelen van den wagen en bezeerde
den pols, die opzwol. Nog twee inzittende
kinderen bleveri in den wagen, doch werden
er zeer verschrikt uitgehaald. Na uitlading
van de vracht werd het voertuig aan den
kant gezet, waardoor de passage voor twee
auto's, voetgangers en rywielen weder
vrji werd.
Na overlading van het een en ander,
waarby bleek dat er niets was beschadigd,
in een meelwagen van den graanhandelaar
J. van der Heyden alhier, kon Van Wedden
zyn reis voortzetten.
•Stolwijk, 14 Aug. Zaterdag j,I.'s mor
gens tien uur ongeveer, arriveerde hier een
jongen van negen jaar, die dienzelfden
morgen vroeg en dat inoet al heel vroeg
geweest zjjn in zijn eentje te Rotterdam
de beenen had opgevat om boerderyen
te bezichtigen. En al verder en verder
werd de tocht voortgezet, totdat hy ten
laatste verdwaalde en hier aankwam.
Een belangstellende in den kleinen zwerver
gaf hem reisgeld voor Rotterdam en zorgde
er tevens voor, dat hy op de Gondsche
boot werd bezorgd. Zoo is hy waarschyniyk
wel zonder ongelukken thuis gekomen.
•Vuren, 15 Aug. Tot voorzitter van
den dorpspolder „Vuren" is herbenoemd
de heer A. van Willigen, landbouwer alhier.
By den te Zeist op 9 Aug. j.l. Behou
den muziek-wedstrijd van den Hollanaschen
bond van Christelyke harmonie- en fanfare-
vereenigingen werd in de tweedy afdeeiing
fanfare de derde prys behaald door „Harp
en Luit" alhier.
Waddingsveen, 14 Aug. By den gis
teren te Leiden gehouden kwartet-wed-
strjjd, uitgeschreven door de vereeniging
„Orphens", werd o.a. in sectie B de derde
prys toegekend aan de vereeniging „Con
cordia", alhier.
liOting nationale militie
lichting 1912.
Arkel. 1 T. de Kuiper (broederd.); 2
D. den Besten (te kleinj; 3 G. Goes; 4 J.
Vonk; 5 A. Mens; 6 G. Kuyl (te klein); 7
J. de Jong (broederd.).
Hoornaar en Hoog-Blekland.
1 H. Verspuji2 »K. J. W. Boote; 3 G. de
Vries; 4 *IJ. de Kuiper; 5 *J. Advocaat;
6 *G. van Hart Dz.: 7 J. van Tuil;
8 J. W. de Klerk; 9 N. van Gent;
10 T. A. de Bruyn; 11 IJ. van der
Koppel; 12 J. Rietveld (broederd.); 18 J.
Roosendaal.
De met een gemerkte namen zyn van
inwoners te Hoog-Blokland.
Beenwyk. i C. Burger; 2 P. Jonge-
neel; 8 J. P. Verwoerd; 4 C. J. Stol wyk;
6 J. Kraan; 6 H. A. van Veen (broederd.);
7 J. Verboom; 8 J. Schouten; 9 M. C.
Slinger; 10 J. C. Verwaal (broederd.); 11
A. van Leeuwen; 12 A. de Wit; 13 T. M.
Hagen; 14 J. Buitelaar; 15 J. Hofland; 16
J. Kooy17 H. H. Ballering; 18 K. van Es;
19 A. Goudswaard; 20 C. A. de Goey; 21
A. C. Schoonderwoord; 22 M. Hoogendjjk;
23 J. J. Pronk; 24 J. L. Verbey; 25 T.
Graafland (broederd.); 26' H. Hey; 27 M.
van den Woensel28 D. Verwey29 J.
Schalk wyk80 J. M. van Staveren (broederd.)
31 A. P. Uendriksen32 D. -Slappendel33
C. Schrier; 34 C. Schouten; 35 D. den
Houdyker.
Schoen re woerd en Noordeloos.
1 A. A. Bikker;2A.denTlqrtog(broederd.);
3 *C. Trappenburg; 4 G. C. den Burger; 6
•H. van den Berg6 J. 't Lam7 G. van Toorn
(broederd.); 8 D.-B. de Leeuw; 9*W. van Peet
10 *G. Rietveld; 11 K. van den Berg;
12 *W. Bikker; 13 P. A. Middelkoop; 14
M. de Bruin; 15 F. A. Zyderveld (gebr.);
16 G. J. van Ochton; 17 H. N. de Wit.
De met een gemerkte namen zijn van
inwoners te Noordeloos.
meermalen aangedrongen deze kerk onder
handen te nemen en als w"e ona niet ver
gissen heeft ook onze Utrechtsche archivaris,
Mr. Muller, meermalen over deze kerk ge
schreven.
Juist, nu een lang gekoesterde wensch
stond in vervulling te gaan, nu eindeljjk na
jaren wacbtens aan deze kerk zou worden
gedaan, wat de deskundigen haar dubbel
waard achtten, juist nu is dit fraaie bede
huis in het stille IJselstein opgegaan in
vlammen.
Nog om een andere reden bezat deze kerk
groote vermaardheid; ze huisvestte twee
praalgraven van zóó kunstvollen arbeid, dat
er slechts twee van die soort in gansch Europa
waren te vinden, waarvan dan één in het
eenvoudige IJselstein.
In die graven rustten Gysbrecht van
Amstel en Arnold van Amstel, vader en zoon,
beiden met hunne echtgenooten. Ze waren
heer van IJselstein.
In het andere graf werd het oversehot
begraven van Hillegonda van Beieren, méér
bekend onder den naam van „Het vrouwtje
van IJselstein".
Deze praalgraven moeten zoo deelde men
ons mede van buitengemcene waardij zyn.
Het eerstbedoelde, dat van de Van Amstels,
vertoonde de beelden van alle vier de echt
genooten.
Jaariyks kwamen vele vreemdelingen naar
IJselstein om kerk en praalgraven te be
zichtigen; die praalgraven werden nog niet
zoo heel langgeleden opnieuw gerestaureerd.
Omtrent het verbrande kerkgebouw te
IJselstein meldt men nader: De groote of
St. Nicolaaskerk met toren werd ongeveer
1307 in Gotische vormen opgetrokken. De
toren, den iOen September 1568 door den
bliksem getroffen en verbrand, is na dien
in klassiek renaissance-vormen weder opge
bouwd. In de kerk bevindt zich het hoogst
merkwaardig 14e eeuwsche grafmonument
van Gysbrecht van IJselstein met zyne echt-
genoote Bertha Heukelom en daarnaast zyn
zoon Linold van IJselstein mot zyne echt-
genoote Maria van Guy van Henegouwen.
Het grafmonument levert de zeldzaamheid
op vier personen levensgroot tegelyk voor
te stellen, eene omstandigheid, by ons te
lande eenig. In hoeverre by den plaatsge
vonden brand dit monument bewaard is
febleven of beschadigd is, zal nog moeten
lÜken.
Kerk en toren zyn totaal uitgebrand, waar
mede ook het schoone orgel en alle kerk-
meiibilair verloren zyn gegaan; alleen koperen
kerkkrooen en avondmaalzilver zyn gered.
Reeds sedert geruimen tijd waren voor
kerk en toren, beiden in bouwvalligen toe
stand en architectonisch verminkt, door
architect Frowein te 's-Gravenhage plannen
tot restauratie opgemaakt, die zeer waar-
schjinlyk in het aanstaande jaar uitvoering
zouden gekregen hebben; tenminste was op
de aanstaande Staatsbegrooting daartoe eene
eerste jaarlyksche subsidie voorgesteld.
Het voornemen is thans zoo spoedig mo
gelyk den wederopbouw van kerk en toren
te ondernemen.
In den nacht van Zaterdag op
Zondag zjjn te Staphorst 16 huizen afge
brand. Door de rieten daken, de groote
droogte en het gebrek aan water, viel er
aan blusschen niet te denken. Persoonlyke
ongelukken kwamen niet voor, maar be
halve de varkens, geilen en tal van kippen
verbrandde er ongeveer een raillioen pond
hooi en, daar de oogst voor een groot ge
deelte binnen was, een groote hoeveelheid
rogge en haver.
Ora 12 uur werd de brand ontdekt bjj
K. Russchers. Alle huizen waren verzekerd,
ofschoon ver beneden de waarde, maar het
verlies is toch zeer groot, dpar bjjna g
enkele inboedel of iels van den oogst was
medeverzekerd.
tiEMEhGI) NIEUWS.
Aan den afslag te Vuren zijn
in de week van 7 tot 12 dezer ruim 2UÜ0
ILL. Eigenheimers verkocht tegen prezen,
vaneerende tusscben f 2 en 2,20. Nog
steeds verwacht men eene hoogere markt.
T Maaudagmorgen is te Vucht
het 18-jarig meisje van Roosmalen doorR.
vermoord. De dader, werd in zyn pogingen
tot zelfmoord verhinderd eir gearresteerd.
De oorzaak van de daad is een liefdes
historie.
Omtrent het kerkgebouw der
Ned. Herv. Gem. te IJselstein dat, zoo we
reeds in een vorig nommer hebben mede
gedeeld, Donderdag door brand werd ver
nield, meldt het „U. D." onder meer: De
kerk van IJselstein was beroemd om haar
schoonheid van bouw, zoo zeer geroemd,
dat op de Staatsbegrooting voor 1912 een
aanzieniyke som zou worden uitgetrokken
om baar met behulp van Rjjkssteun te res
taureeren. De monumenten-commissie had
Van harte wensch ik u thans nog etteiyke
jaren van geluk en goede gezondheid toe
eu hoop, dat de vriendschappelyke gevoelens,
die u steeds voor mjj gekoesterd hebt, ook
steeds mogen biyven voortbestaan, terwyl
u ook mynerzyds hierop moogt rekenen.
De heer G. E. Klejjn dankt den voorzitter
voor deze hartelijke wojorden, waarop de
vergadering wordt gesloten.
BURGERLIJKE 8TAKD.
Schoonhoven. Van 11—15 Aug.
Geboren: Pieter, z. van P. Muilwyken
M. van As. Antonia, d. van II. van
Baaren en A. Stobbe.
Overleden: Een levenloos aangegeven
kind van D. Zjjlstra en A. Hoogenberg.
Gtenendam. Van 28 Juli—11 Aug.
Geboren: Hendrika, d. van D. Jas en
G. C. van Ilouwelingen. Neeitje Janna,
d. van J. Rietveld en G. Stout.
Overleden: M. Slob, oud 76 j., wed.
van D. van den Heuvel.
WaddtngBveen. Van 26 Juli—9 Aug.
Geboren: Adrianus Martinu», z. van
A. Versluis en M. Hol. Gysberta, d. van
A. Matze en J. Schinkel. Baligje, d. van
A. J. Both en W. van Tilborg. Tryntje
Maria, d. van P. van Haffen en N. van
Klaveren. Cornelia Jacobus, z. van C. J.
de Booji en J. Ziens. Cornelia Geertruida,
d. van E. de Keyzer en L. van der Vlist.
Neeitje, d. van F. Sekeris en K. Hooger-
dijk. Cornells, z. van G. G. J. van der
Zwaard en L. N. Buys. Jan, z. van P. C.
Rietdijk en A. Wnsselius.
Getrouwd: A. C. Ravenhorst en A.
Schouten.
Overleden: E. de Vrtfnpud 66 j.,echt-
genoote van P. Hofstede. A. Kunst, oud
5 m. (wou. te Groningen). C. Moerings,
oud 49 j., echtgenoot van A. W. Neerschol-
ten, C. den Boer, oud 5 w. J. Koster,
oud 2 m. M. A. Olsthoorn, oud 2 w,
C. J. de Booy, oud 4 d. N. Breedyk, oud 17 j.
Gemeenteraad van Meerkerk
op Vrijdag 11 Augustus 1911.
Tegenwoordig alle leden. f
Voorzitter de heer S. H. Binkes, burge
meester; secretaris de heer G. Slob.
De voorzitter opent de vergadering en
verzoekt den secretaris de notulen der vorige
zitting te lezen, welke onveranderd worden
goedgekeurd.
Iogekomen
Van Gedeputeerde Staten een missive
d.d. 1/7 Aug. j.l., daarby mededeelende, dat
de Minister van Binnenlandsche Zaken, bii
beschikking van 27 Juli j.l., no. 5754, af
deeling L. O., het bedrag waarmede voor
deze gemeente voor het jaar 1911 het ver
schil, bedoeld by art. 9bis, al. 1 der wet
van 24 Mei 1897, Stbl. no. 156, kan worden
verminderd, beeft vastgesteld op f 630,
zoodat de aftrek voor dat jaar bedraagt f 1270.
Wordt voor kennisgeving aangenomen.
Van hetzelfde college een missive d.d.
24 Juli j.l., waarhij er op wordt gewezen,
dat de jaarwedde van den gemeente-ont
vanger lager is dan waarop hy volgens de
door hen in 1908 vastgesleiden norm aan
spraak zou hebben en met verzoek om het
gevoelen van den raad te mogen vernemen
omtrent de vraag of deze al dan niet bereid
zou zyn bn de begrooting voor 1912 de
noodige gelden voor verhooging der wedde
toe te staan.
De voorzitter deelt mede, dat volgens den
vastgestelden norm de ontvanger f 25 ver
hooging zou moeten hebben, daar bet budget
boven de f 10000 en de bevolking boven de
1500 zielen is.
Na eenige discussie wordt met eenparige
stemmen besloten om de noodige gelden
voor de verhooging der wedde niet toe te
staan, en wel op grond dat de ontworpen
begrooting voor 1912 sluit in ontvang en
en uitgaaf met een bedrag van f 10130,
waaronder is begrepen een som van f 100,
voor een eventueel te stichten spreekcel, ter
wyl de aflossing eener geldleening voor 1912
toevallig f 100 hooger is, zoodat bet is te voor
zien, dat reeds het budget voor 1913 geen
f 10000 zal bedragen en na geheeie aflossing
der schulden het budget vermoedelijk nog
verder beneden de f 10000 zal biyven, en
dat de reden waarom het budget lager ia
dan vorige jaren zyn grond vindt in het
eertyds genomen besluit om geen vierden
onderwjjzer meer aan te stojleo.
Vervolgens wordt duu ltaad aangeboden
de door Burg. en Weth. ontworpen begroo-,
ting voor 1912.
Hierop neemt de voorzitter het woord
om een enkel woord van afscheid te richten
tot den oudsten wethouder den heer G. E.
Klejjn, die thans voor de laatste maal de
vergadering byvvoont.
Sedert 20 jaren, zoo zeide de spreker
hebt gy nu onafgebroken (le gemeente ver
tegenwoordigd, eerst als raadslid, daarna
als jongste en later als oudste wethouder;
het is vooito! in die laatste betrekking, dat
ik u heb leeren wuardeeren.
Gy zyt mjj steeds tot een goeden steun
geweest en betuig u daarvoor ook myn
Karteljjken dank, terwyl het mjj leed doet
u aan myne zjide te moeien missen.
Gy kunt echter de voldoening smaken
werkzaam te zyn geweest in het belang der
geineeute, daar ook onder uwe medewerking
onder meer tot stand zjjn gekomen, de
nieuwe onderwyzerswonine, de verbetering
der losplaats en vooral de beide pompen,
waardoor aan de dorpelingen het genot
van goed zuiver drinkwater is gegeven.
VlflgeherU-Berlcbten.
•Iteenwijk, 14 Aug. Door het vele
kroos in de slooten en waarschyniyk ook
door de warmte klagen de visschers over
de groote hoeveelheden dood gevangen visch.
't Is zelf zoo sterk, dlat zij in luiken en
netten, 's avonds uitgezet, des morgens visch
aantreffen, die in staat van ontbinding
verkeert.
Wililge-Langerak, 14 Aug. De vis-
scherjj naar paling Was de eerste dagen der
vorige week nog bevredigend, maar werd
de laatste dagen steeds minder. Dienten
gevolge beginnen ook de v.isschers uit te
zien naar wat vochtiger weer.
De prys varieert van 15 tot 50 ets. per
K.G„ naar gelang der zwaarte.
Men is druk bezig met het plaatsen der
zalnlsteken, om die aen 15en Aug., het begin
van den verboden tyd, gereed te hebben.
Marktberichten.
Bedegraven, 15 Aug. Kaaé- Aangevoerd
13 wagens, to zamen 8855 stuks, wegende
pl.m. 58130 kilo; le soort Gqudsche f 31,—
a f 38,50, zwaardere f 34,50; 2e soort f28,—
a f 29,50; Derby-kaas le soort f
Edammerkaas, le soort f - f -. Handel
flauw.
Gorinchem, 14 Aug. Aangevoerd 233
runderen, 11 nuchtere kalveren, 26 vette
varkens en 782 biggen, 0 schapen en
lammeren. Pry zen zware kalf koeien
f 200 a f 250, kalfvaarzen f 160 a f 220.
Ondewater, 14 Aug. Op do heden
gehouden kaasmarkt waren aangevoerd 71
partyen, 3635 stuks, wegende pl.m. 21810
kilogr. Pryzen waren voor le soort van
f 30,— tot t' 32,—, zwaardere f tot
f ,r-voor 2c soort van f 26jtot f 29,—.
Handel matig.
Rotterdam, 14 Aug. Aangevoerd 327
vette runderen, magere dito, 149 vette
en graskalveren, nuchtere kalveren, j99t
schapen of lammeren, 566 varkens.
Runderen 36 tot 41 ct.vette kalveren 42'/s
tot 55 ct.schapen 22 tot 25 ct.; lammeren
f tot f p. st.; varkens 22 tot 24 ct. en
lichte varkens voor export 22 4 - ct. per
1/2 kilo.
Botterdam, 14 Aug. Binnenlandsche
granen. Prys: Tarwe per 100 K.G. f 10,
'tot f 11,—. Haver per 100 K.G. van
f - tol f -.
Tot onze diepe droefheid overleed
heden plotseling, in de hope des eeuwigen
levens, onke geliefde Zuster, Behuwd
zuster en Tante, Mejuffrouw
OLA8INA TEN HAVEN,'
in den^ ouderdom van ruim 65 jaren.
Uit aller naam,
J. TEN HAVEN.
Hilversum, 11 Aug. 1911.
Heden overleed ons jongste Zoontje
ADBIANUS,
in den ouderdom van 5 maanden.
C. van der DUSSEN.
M. H. vak der DUSSEN—
Nieuwer kerk a/d IJsel, Anker.
12 Augustus 1911.
Door deze betuigen wy onzen hartettken
dank voor de vele bewyzen van belang
stelling, by ons Huwelyk ondervonden.
C. A. DE VRIES.
J. DE VRIES—Verkebk.
Vierpolders, 15 Aug. 1911.
SCHOUT en HEEMRADEN van den polder
Bergambacht zullen op 25 en 26
AugiiMtiih lttli SCHOUWEN i
het schoonmaken van de Rhecwetering
onder, boven en beneden, benevens alle
dwarsweteringen etc.;
het afblooten vant Wegen enz., alles inge
volge de Polderkeur.
Bergambacht, 14 Aug. 1911.
De Schout,
A. VAN DER STBAATEN.
DANKBETUIGING.
Met deze myn hurtciyken dank aan de
Directie van het Algemeen Groninger
Zlekebfonds, en in 't bijzonder aan den
Vertegenwoórdiger, den Heer G. RIET
VELD te Schoonhoven, voor de
prompte en vlugge uitkeering, by myn
ziekte ondervonden.
Schoonhoven. C. N. SCHEEPMAKER.
Maoakndc 146,
ROTTERDAM.
SPREEKUREN alle werkdagen 12-2 en
7—8, uitgezonderd Zaterdag-avond.
De Ondergeteekende, G. VAN
DER RUIT, wonende te Gapelle
a/d IJgftel, inoakt hekend, dat
«loor hem geene schulden meer
bet)iald worden, die door zl|n
Zoon G ER RIT gemaakt worden.
Een leder zy dnn gewanrachnwd
met het verleenen van Credit aan
genoemden minderjarige.
Capelle a/d IJnnel, 7 Aug. 1911.
Mevrouw OUDEGEEST U Schoonhoven
vraagt, wegens hu wel yk der tegenwoordige,
tegen 1 November een nette
goed kunnende koken en werken.
Mejuffrouw A. VAN TUIJL te Jaarsvki.p
vraagt oen degeljjke nette
P. G., leeflyd boven 20 jaren, die zindeljjk
kan werken en met hulp eener werkster
goed met de wasch kan omgaan. Loon 150
gulden per jaar.
Zoo spoedig mogeiyk gevraagd een flinke
Adres J. VAN OS, Reeuwyksche brug,
Reedwiji.
Gevraagd met 25 November:
TERSTOND GEVRAAGD:
by C. DE JONG Dzn., Timmerman te
Ammemtol.
o—
D0T" Aan betzelfde adres te koop;
2.— M. X L50 M. Zoo goed al» nieuw.
GEVRAAGD:
bü A. VAN DER GIJPRuidehkerk.
(llalfwaM) of gevorderd Leerling
gevraagd bjj J. P. DRIESEN, Schoonhoven.
Er wordt gevraagd tegen 1 September:
bjj C. H. VAN DER HEIDENMr. Bakker,
Brandwijk.
n.-K., goed kunnende melken, bü
Wed. F. DE JONG, Rejjfrskoop, Bom oor.
gaan ze, het allernieuwste'model Hui*
naaimachine, splinternieuw, voor- en
terugwerkend, voor f22,— Oude machine»
worden ingeruild. Inrichting voor reparatie.
Magazijn op afbetaling aoor geheel het
land. W. VERMEDLEN,
Kipstraat 42, Rotterdam.
P. DE WAARD, Aannemer, An
nïeratol.
Een aftaudsch zwart, sterk
voor biliyken prjjs.
Br. franco, onder no. 36, Bureau v./d. BIsd.
A. HOOGENBOEZEM te Schoonhoven
kaa geplaatst worden een
Er biedt zich aan een Burgermeisje,
P.G., van goede getuigen voorzien, als
Adres, onder letter B, aan BUSÉ's Boek
handel, Hardinxvei.d.
GEVRAAGD;
niet beneden 15 jaar.
Adres Mevr. 1. SCHREUDER—Brukker,
Wal,-Schoonhoven.
7 A 8000 Ktlo best KOEHOOI
te koop. Aan hetzelfde adres kan ook voor
2 4 3 maanden 243 PINKEN in een beste
weide worden besteed. Brieven fr.,
onder no. 37, aan het Bureau van dit Blad.
T i i
te
ten overstaan van den Notari»
REIJNDEB8 to Zevenhuizen
op Woensdagen 6en l3Sep-
tem ber 1911, telkens de» voor-
kg» 11 uur, in het Verkooplokszl v»n
het Logement „De Zwaan", van den Heer
LUIJTJES, van:
Twee perceelen uitmuntend
liggende in den pojder Prins-Alexander, aan
den Hoofdweg by den Schollevaarawfg
binnen de gemeen te ('apelle a/d IJsel,
kadastraal bekend Sectie A, No. 2868groot
1.90.20, en 2871 groot 1.95.90,sauzen groot
uitstekend geschikt voor
In I perceelen, die ook gecombineerd
worden.
Te aanvaarden by de betaling der koop
penningen op 1 November a.s. of zooveel
vroeger als met de verkoopera zal worden
overeengekomen.
Nadere inlichtingen geeft de Notfrie.
jJC Retour-kaarten A 2 Galden verkrUgbaar tot en met VRIJDAG
18 AUGUSTUS* na dien datum ONMOGELIJK meer verkrQgbaar.
HET BESTUUR.
Boekhandelaars, SCHOONHOVEN,
bevelen zioh beleefd aan voor de levering van Studieboeken, Dtetionnalres
en Atlassen, in gebruik op verschillende inrichtingen van onderwys, als
Op verlangen worden deze boeken gratis gekaft co van etiketten voorzien.—
Naar builen franco toezending. Duidelyke opgave w.yrdt beleefd verzocht.
Pf Spoedige levering.
Het geachte Publiek, dat er prijs op stelt, om Messen, Scharen, Vorken enz. van de al
70 j areninNederland bekende end oor soliedenuitmuntend fabrikaat gerenommeerde Firma
te koopen, wordt beleefd verzocht, goed op de navolgende Fabrieksmerken te letten, evenzeer
als op den naam en de voorletter F.
Vet «ehopje of 4e «tentet.
of
Bij de voornaamste Ijzer-, Galanterie-, Kramerij- en Huishoudelijke Winkels Is mijn
fabrikaat verkrijgbaar.
FRIEOR. HERDER ABR. 80HN
