s
ns
G,
1911
N°. 3285.
Woensdag 1 November.
Nieuws- en Advertentieblad voor Zuid-Holland en Utrecht.
1
1-
JE
oerd
/alt.
wij
t
'Mi
I
BINNENLAND.
STATEN-GENERAAL.
BUITENLAND.
Overzicht.
V
tar
In deze
Mr. J. A. DE VISSER.
I
v<
Lar
De indringer verwjjderde zich
aai
sgen*
de
I
opvatting,
i bibliothe
openbaar
•i „kostelo
stemme"
lerde
het laatste
temden
Heeren
Aai
kei t
Op di
5 WOI
heei
tor Iiiuu
in de
ibrief
1 tot
ui
Ie
ergade-
irdeeld
onder-
iri seen
iggenum en baron
Twello, zulks tor
Ridder de Van
poli**»
rdeelen
Ijjfstral
SCHOONHOVENSGHE CÖDRABT.
derii
woor
den
als i
krach
De
ovei
nine-
voor
ten en
gekozen de
Zoest en L.
emeljjk.
i ondei
heer
sme.
niet
ter.
m
steun van
Van ha^
toestand
gemaakt.
Tot
heeren
van Lii
wi
sch
Kai
men
sidie
wien op <1
de Nuts-lt
leeszaal
aan^ezii
richting.'
maar op
rechtvai
de i
gebi
(1) Zie het prae-advies, uitgebracht dooi
Prof. Mr. W. L. P. A. Molengraaf! in de
jaarvergadering van 1910 van de Vereeni-
ging voor Openbare Leeszalen in Nederland
den dienstvoor
onbereden korpsen
8 jaren) was een
ingediend, oiu
•Lekker kerk, 30 Oct. Mej. L. A. van
Langeraad alhier is Woensdag te’s-Graven-
hage geslaagd voor ziekenverpleegster.
Dinsdagavond vergaderde in „De groote
boer” alhier de afdeeling „Lekkerkerk’ van
de Zuid-Hollandsche vereenigiqg;„Het Groene
De penningmeester deed rekening en ver
antwoording van zijn gehoudeta beheer ge
durende het boekjaar 1910/11. .Daaruit bleek,
dat was ontvangen: f 625, uigegeven f599,
zoodat de rekening sloot met een batig
saldo van f 26.
De begrooting van het dienstjaar 1911/11
werd 'in ontvangst en uitgaaf vastgesteld
O,Uif6hoï verslag v«n den secretaris bleek
dat de «Meeling zich mag verheugen in den
steun van schier alle ingezetenen.
Van haar hulpmiddelen, die in uitstekenden
verkeeren, werd een druk gebruik
Om plMtselUk belang by een
Openbare Leenzaal.
Het streven naar intellectueels ontwik
keling van alle lagen onzer maatschappy,
van de zucht om kennis
machtige vraagstukken,
leven in Staat en Maat-
m, ook onder die klasse
waaronder tot voor kort
ling voor de publieke zaak
het doen doorwerken
om zooveel
het geestelijk
tjjd werd besteed aan de be-
van den beschrijvingsbrief voor
leene vergadering, naar welke
-a Dt. W. M. Blom en C. van
der Giessen Azn. werden afgevaardigd.
U1TUAV* va» S. Ic W. N. VAN NOOTEN n ScnoosHovi». Intercomiu. Teletoon-nr. W.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Donderdag 26 October.
Aan de orde was de voortzetting der
beraadslaging over artikel 4 van de Militie-
wet en de daarbij ingediende amendementen,
welke wjj in ons vorig overzicht hebben
medègedeeld.
De Minister van Oorlog verdedigde
zjjn houding tegenover de aanvallen, daarop
den vorigen dag door den heer Troelstra
gericht. Uitvoerig zette hij uiteen, dat de
toestand aldus was, dat boven alles de oefe
ning van 80600 mén moest gaan en daarom
moest spreker vasthouden aan den eisch,
dat in de wet de faculteit zou komen, dat
over 1500 man beschikt kon worden voor
nevendiensten. Hjj zou echter persoonlijk
een onderzoek instellen, of een oplossing
mogelijk was in dien zin, dat zij twee ploe
gen van 750 werkers zouden krjjgen met
8l/<i maand dienst. De militaire werkers
konden niet gemist worden, maar oVer de
uitvoering van dien maatregel kon gespro
ken worden.
De regeering verzette zich voorts tegen
elke poging om hefcontingent te verminde
ren, zjj moest dit absoluut afwyzen.
Wat de amendementen betrof, het eerste
amendement-Ter Laan was onaannemelijk,
het tweede werd afgewezen en het derde
was eveneens onaannemelijk. Het eerste
amendement-Van Veen ondervond geen be
zwaren, maar, nu de heer tüin Karnebeek
irtikel 33 een amendement had voorge
teld, om de studenten niet vrij ta stellen,
'erd de zaak moeiijjker. Wat het tweede
iendement-Van Veen betrof, het ware
- de zaak te laten, gelijk de regeering
voorger‘-’J
idat op
;er( op ar
m. steld,
we.
aim
beter o_.vo
had voorgesteld.
Nadat op voorstel van den voorzitter be
sloten was denzelfden avond nog te ver
gaderen, zoo de behandeling van artikel 4
niet whs afgeloopen, begonnen de replieken.
Daaraan namen achtereenvolgens deel de
heer Marchant, die met kracht opkwam
tegen de voorstelling van den Minister, als
of het stelsel Thomson—Marchant veel
meer zou kosten dan het zyne, de heer
Helsdingen die het instituut der ad
ministratiekosten bleef bestrijden, de heer
De Savornin Lohman, die de amen
dementen van den heer Van Veen ver
dedigde en daarby het tweede amendement
van dien afgevaardigde introk, de heer
Van Doorn, die niet tegen de contingents-
verhooging wilde stemmen, de heer Ter
Laan, die zjjn amendementen nader ver
dedigde, en er op wees, dat sedert 1901
het contingent met 160 pCt. wa» gestegen,
de heer Thomson, die met kracht tegen
de instelling van het instituut der militaire
werkers opkwam, maar tevens den Minister
vroeg, om in de wet vast te leggen een
8'<j fnaandschen eersten oefentijd voor den
werker, met de bevoegdheid de mannen
langer te houden, zoo dit noodig zou blijken,
de heer Van Nis pen, die betoogde, dat
het aantal manmaanden grooter zou worden
bij een contingent van 9800 man met 7
dienstjaren, de heer Djiymaer van
Twist, die de wenscbeljjkheid uitsprak
om den diensttijd van de militie te brengen
van 6 op 7 jaren en van de Landweer
terug te brengen van 5 op 4 jaren en de
heer Troelstra. dut de verwijten afwees,
alsof de socialisten de behandeling van het
ontwerp ophielden, daarbij tevens den raad
gevend burgercorveeërs aan te stellen.
Na dupliek van den Minister, die het
amendement—Van Veen overnam, werden
alle amendementen -Ter Laan c. s. ver
worpen, het eerste met 60/25 stemmen,
het tweede met 79/6, het Vierde met
dezelfde stemmenverhouding en Np
met 56/29 stemmen. X
Tegen' dit laatste amendement
met de geheele rechterzijde de
Eland, Tydeman en Van Karnebeek.
Daarna werd artikel 4 met 57/26 stetnnNm
en artikel 5 z. h. s. aangenomen en de
vergadering tot den volgenten dag verdaagd.
liestuursleden werden
H. I. Okker, C. A. van
van Limborgb.
Tot leden van de commissie tot het nazien
van de rekening werden gekozen de heeren
J. C. Kersbergen, J. van Limborgb en C.
Na behandeling van den bescbrjjvingsb
voor de algemeene vergadering werd
afgevaardigde gekozen de heer D. N. vai
Gelderen, arts, en als plaatsvervanger di
heer D. Lujjten.
Ten slotte werden onder de aanwezigen
eenige artikelen voor ziekenverpleging
verloot.
De ijsclub „Recht aan allen" hield Don
derdagavond in „De groote boer” haar jaar-
De ondervoorzitter, de heer D. van der
Graaf C.zn., opende de druk bezochte verga-
ing en wijdde eenige zeer waardeerende
trden aan de nagedachtenis van wijlen
heer J. de Jong, die gedurende 18 jaren
voorzitter had gefungeerd en zyn beste
chten ann de club had gegeven.
De penningmeester bracht verslag uit
""sr het afgeloopen boekjaar. Uit de reke
ning bleek dat de ontvangsten, met een
saldo van het vorige jaar, bedroegen f 1012,93,
de uitgaven f 114,75, zoodat de rekening
sloot met een batig saldo van f 898,18. Na
onderzoek werd deze rekening goedgekeurd.
Tot bestuurslid werd gekozen de heer
J. de Jong J.z.
De uitslag van de gehouden verloting
van vijf paar schaatsen was als volgt: eerste
prijs B. Roest B.z., tweede G. Ligthart
Schenk' derde Gt van Dam J.zn., vierde
P. van Limborgh J.z. en vijfde Fs. den
Ouden.
In de daarna gehouden bestuursvei
ring werden de functiön als volgt vei—
voorzitter D. van der Graaf C.z
voorzitter J. de;Jong J.z., commissarissen:
L. den Hartog, Mart, van der Graaf en
C. Dogierom W.z.
“i.optk, so Oct. r _r“
Hendrikse, ingelyfd bjj het 11e
infanterie te Ede, is wegens lie
breken uit den dienst ontslagen.
Meerkerk, 30 Oct. Ten bate van het
geteisterde Rruinisse hebben de leerlingen
van de Christelijke school alhier, Nieuw-
land en Hoog-Blokland bij de ingezetenen
een bedrag van f 43,65 opgehaald.
Moordrecht, 30 Oct. In de Woensdag
avond gehouden vergadering van de afdeeling
o -o „Moordrecht” der Z.-H. vereeniging „Het
lerwjjs alhier is be- Groene Kruis” werd tot afgevaardigdenaar
inder te Dordrecht. de algemeene vergadering te Rotterdam bij
t. De gemeenteraad acclamatie gekozen de voorzitter, de heer
J. do Brufln alhier, P. W, Mari, die daarna de punten van be
den jongsten storm sehryving in behandeling bracht en zoo
)m gedeeltelyk werd noodig toelichtte.
"Alc uw poert, 30 Oct. Zaterdag-avond,
terwhl het reeds donker was, geraakte de
16-jarige Neeltje H., dienstbode bjj Ds. E.
D. G. van der Horst alhier, in de Binnen
haven te water.
Op haar hulpgeroep kwamen aan de
overzijde enkele personen toesnellen, aan
wie het met veel moeite mocht relukken
de drenkelinge, die reeds naar die zijde
was komen aandrtjven, op het droge te
brengen, waardoor zjj er met den schrik
en een nat pak afkwam.
'Ou<lewater,30 0ct. Woensdag 25 dezer
hield de afdeeling „Oudewater en omstreken”
van de Z.-H. vereeniging „Het Groene Kruis”
hare jaarvergadering in het hotel „Doelen”
alhier.
De voorzitter, de heer J. Boer, arts te
Hoenkoop, werd benoemd tot afgevaardigde
naar de 15e algemeene vergadering te
Rotterdam.
Verder bracht de secretaris het jaarverslag
uit, waaruit o.a. bleek, dat de afdeeling
231 leden lelt
De penningmeester deed rekening en ver
antwoording. De ontvangsten bedroegen
f 775,906» de uitgaven f 113,34, batig saldo
f 662,56 s.
Het aftredend bestuurslid, de heer P. J.
Rahms, werd bij acclamatie herkozen.
en -A. J. Otto De begrooting voor 1911 werd vastgesteld
n G. Vogelezang^ in ontvangst en uitgaven op f 907,56’1».
•Polsbroek, 30 Oct. In de Donderdag
avond gehouden vergadering van de Polsbroe-
kerdamsebe ysclubzyntot bestuursleden her*
kozen de heeren D. van der Grift, B. van
der Mel, W. P. de Jong, B. van der Ham
en A. van Eist.
In de plaats van de heeren G. van der
Heeden en A. de Vries, die hadden bedankt,
en A. van Zelderen, ovërleden, werden ge
kozen de heeren C. P. Beyen, G. Maayen
en A. de With, allen te Benschop.
Wad ding» veen, 30 Oct. Tot predikant
by de Ned. Herv. Gem. alhier is beroepen
Ds. P. Kuylman Jr. te Oosterwolde (Gro
ningen). f
'Wijngaarden, 30 Oct. Door een tot
nog toe onbekende oorzaak brak Zondag
voormiddags een hevige brand uit die in
korten tyd de hofstede, bewoond door A.
Korevaar Az., in de asch legde.
Blusschen bleek onmogelyk. Behalve vier
.koeien, een paard, enkele meubelen, die
met moeite werden gered, werd alles door
het vuur verteerd.
i Zoowel woning als inboedel waren ver
zekerd, doch zeer laag.
■or de volgende
tgavond verga-
arop de heer
iprak, dat
tot 10 '8
wj ir mil—«n—
behoefte hebben, de uitingen van hun eigen
geestelijk en zedelyk milieu. Wil men nu
niet deze opvatting erkennen als een feit,
wil men zich niet buigen voor hetgeen de
meest eenvoudige waarneming der feiten
moet hebben geleerd, dan zullen de geopende
poorten der leeszaal van het Nut moeten
zyn als gesloten voor zoovelen, die niet ge
woon zyn langs dezen weg hunne ontwik
keling te voltooien. Of wil men misschien
het groote doel, de algemeene volksont
wikkeling, stellen boven vasthoudendheid
aan een eens gekozen richting Zoo ja, dan
zou kunnen worden overwogen of het zyn
nut niet heeft om de leestaal en bibliotheek
van het Nut los te maken van zyn milieu,
om op te richten een nieuwe vereeniging,
die, gesteld onder de hoede van de vereening
voor Openbare Leeszalen in Nederland, ge
roepen is om de door het Nut aan haar
overgedragen eigendommen zorvuldig te
bewaren en aan te wenden in het publiek
belang van allen; deze eigendommen te
vermeerderen met alzydige litteratuur en
deze alzijdigheid tevens uit te drukken in
namen van leden van vereeniging en bestuur.
Deze nieuwe Leeszaal zal dan kosteloos
toegankelyk zyn voor iedereen, niemand zal
door zyn persoonlijke richting op staatkundig
of godsdienstig gebied worden uitgesloten.
En dan zal het blyven de eer van de hier
bestaande afdeeling van het Nut van het
Algemeen, dat zij naar waarheid conse
quent de gedachte heeft doorgevoerd, welke
ten grondslag lag aan de eerste daad van
de stichting van haar leeszaal, terwjjl zij
in de gelegenheid blijft door ruime subsidie
haar belangstelling in den groei en bloei der
nieuwe vereeniging te toonen, waaraan de
gemeente zich dan zeker ook niet zal
onttrekken.
denkteeken aldaar voor Joannes Anastasius
Veluanis.
II. M. de Koningin-Moeder heeft,
ter gelegenheid van het tienjarig bestaan
van [net Sanatorium Oranje-Nassau Oord te
Renkum, dat Vrydag herdacht werd, voor
ieder der patiënten Haar portret beschikbaar
gesteld, terwyi Zij een som gelds schonk,
om die te verdeel en onder het personeel
naai* diensttyd en tractement; voor de jonge
ren i werd het gestort op pensioenbóekjes,
voor ouderen op spaarbankboekjes.
Ook heeft H. M. den Raad van Beheer en
de qirectie van het Sanatorium te Arnhem
een diner aangeboden.
Met de 50.000 gulden, welke de
Bloemendag op 24 September heeft opge-
braclit, beschikt het Dr. Ariensfonds, ver
eeniging tot bevordering der verpleging van
Katholieke drankzuchtigen in Nederland,
thans over ruim f 66.000.
Npar Dr. Arienb in het maandblad „So-
hriC-tas” mededeelt, wordt hel bovengenoemde
bedrag voldoende geacht om tot oprichting
van) het sanatorium over te gaan.
-4 Te Vljjmen is overleden de
heer N. van Oyen, wethouder dier gemeente,
die tevens oudste wethouder van Neder
land was.
De heer van Oyen was op 21 Febr. 1822
te Viymen geboren. In bet jaar 1870 werd
hij gekozen als lid van den gemeenteraad
en in 1883 als wethouder.
Zaterdag-middag werd in het
American-hotel te Amsterdam Joban Braa-
kensiek, de teekenaar van de „Groene”,
door een daartoe gevormde commissie by
monde van prof. dr. Hector Treub toege
sproken en een blijk van hulde overhandigd,
ter gelegenheid van het feit dat Braakensiek
gedurende 25 jaar zjjne medewerking aan
„De Amsterdammer” heeft verleend.
Een speciaal nummer van dit weekblad
is aan den teekenaar gew(jd. Het bevat
bjjdragen van de Voorzitters der beide
Kamers, de Ministers van Staat, den Minister
van Oorlog, leiders van parlementaire
fracties, vele leden der Eerste en Tweede
Kamer, mannen van Kunst, Wetenschap
en Politiek.
Tot voorzitter en ondervoor
zitter van den Nederlandschen Christelüken
Boerenbond zyn gekozen de heeren Th. Ver-
heggen van Buggenum en baron Van Voorst
tol Voorst van Twello, zulks ter vervanging
van de heeren Ridder de Van der Schueren
en Pauwen.
In de vergadering vankerk-
gden en notabelen der Ned. Herv. Gem.
Gorinchem is besloten om voorloopig
gèen uitvoering te geven aan een vroeger
besluit, waarby tot do heffing van een ker-
k|ljjke belasting werd besloten.
I— „Z. D. H. de Bisschop van
Haarlem verzoekt ons te willen berichten,
(l|it ingevolge de nieuwe Pauselyke be
schikkingen de verplichting van Mis-hooren
op St. Willibrordusdag (7 November) en op
het feest van O. L. Vrouw Onbevlekt Ont
vangen (8 December) in het Bisdom Haarlem
is opgeheven." (St. Bavo).
'llêrgHmbiiolit, 30 Oct. In de laatst
gehouden raadszitting is vaslgesteld de be
grooting, voor den dienst 1912, sluitende in
gewone ontvangsten en uitgaven tot een
bedrag van f 22393,04'/s.
Gieaendain, 30 Oct. Tot onderwijzeres
aan de school van de vereeniging voor
Gereformeerd schoolonderwijs alhier is be
noemd Mej. J. den Hollai„—
Gouderak, 30 Oct.
van Gouda heeft aan
wiens woning tydens
door een vallenden booi
vernietigd, een schadevergoeding toegekend
van f 200.
••Jaarsveld, 30 Oct. De raad dezer
gemeente benoemde in zyn vergadering van
Vrydag tot ambtenaar van den burgerlijken
stand den heer P. C. van den Dool alhier.
•Krimpen a/d I*ek, 30 Oct. Hoe
sommige bedelaars het bewoners ten platte-
Inude dikwyls lastig maken, bleek Woensdag
alhier.
Bij de familie Joh. S. was een meitye van
12 jaar alleen thuis. Een bedelaar kwam
aan de deur om een aalmoes vragen. Toen
by bemerkte, dat er, behalve dit kind,
niemand thuis was, stapte hij brutaal binnen
en eischte een gift. Het meisje, dat zeer
was geschrikt, dreigde den bond te zullen
roepen.
Dit hielp,
terstond.
"Krimpen a/d IJ»el, 30 Oct. De
afdeeling „Krimpen a/d IJael” van „Het
Groene Kruis” hield Woensdag-avond in de
bovenzaal van de bjjzondere school een
huishoudelijke vergadering, welke door 17
leden was bezocht.
De aftredende’ bestuursleden, de heeren
I). Koker, voorzitter, en W. H. Blom, secre
taris, werden met groote meerderheid her
kozen.
In vacaturen-De Hoog i
werden gekozen de heeren G. o
de Jong en T. van der Heiden.
De secretaris bracht hierna het jaarver
slag uit, waaruit we aanstippen, dat ook de
afdeeling de gevolgen van de malaise in de
industrie had ondervonden: het ledehtal
was verminderd en de ontvangsten waren
gedaald.
De rekening van ontvangsten en uitgaven,
door een coiuinissie*van drie leden nagezien,
werd goedgekeurd met een batig saldo van
f 217,39.
Vastgesteld werd de begrooting
1912 met een totaal' aan ontvangst!
uitgaven van f 410.
De voorzitter benoemde de heeren W.
Swynenburg, L. Versiuya en Z. de Jong ais
leden van commissie lot het onderzoek der
rekening.
De heer C. van der Giessen A.zn. bracht
een zeer nauwkeurig verslag uit van de
algemeene vergadering in 1910 te Rotterdam
gehouden.
Eenige
handeling
de algemt
de heeren
ren naar
-alle iag<
het aanwakkeren
te nemen van de
welke ons modern leven in Staat en M
schappy beheerschen, ook onder die kli
van de bevolking waaronder tot voor I
weinig belangstelling voor de publieke zei
was fe verwachten, het doen dóórwerkt
van. het denkbeeld om zooveel inogelyk
onze beschaving het geestelijk eigendom
te maken van een zoo groot mogelyk getal
medeburgers,.... dat alles behoeft niet
meer te worden aangeprezen. „Wie dit
standpunt niet deelt, wie volksontwikkeling
niet een openbaar belang acht of een
Leeszaal-Boekery niet het geschikte middel
om haar te bevorderen, wie ook op dit ge
bied in verdeeldheid en scheiding heil ziet
en dus van openbare inrichtingen niet
wil weten, zal ook niet instemmen met de
door ons te maken gevolgtrekkingen. Hem
van ongelyk te overtuigen kan niet het
doel zyn van dit schrijven en zou een ydel
pogen wezen.” (1)
Wanneer de verwezenlijking dezer reeks
van gedachten even eenvoudig was als de
waarheid, die er aan ten grondslag ligt, dan
zou het weinig hoofdbrekens kosten een
organisatie te scheppen, welke aan de ge
stelde eischen voldoet. De moeilijkheid is
echter juist in deze organisatie gelegen. Da»
over een enkel woord.
Ons streven richt zich allereerst op een
eenvoudige organisatie. Ons streven richt
zich in de tweede plaats op een organisatie,
welke zich aanpast aan onze eigen plaatse-
Ijjke toestanden. In deze combinatie zit
veel, dat om oplossing vraagt. In deze den
weg te wijzen is het doel, waarop de
schrjjver dezer regelen aanstuurt.
Om misverstand te voorkomen zij dan nu
allereerst opgemerkt, dat ik mij aansluit bij
de gewone opvatting, die onder openbare
leeszaal en bibliotheek verstaat de zoo
danige, die openbaar niet alleen bezigt in
den zin van „kosteloos en voor iedereen
toegankelijk”, maar ook „niemand door zyne
inrichting uitsluitend”, dus onpartijdig, alzij
dig in het bijzonder op staatkundig en gods
dienstig gebied.
Wanneer nu te Schoonhoven niet reeds
een leeszaal bestond, was de organisatie
van een zoo ideale openbare leeszaal
misschien eenvoudiger dan nu er een is
vanwege de Maatschappy tol Nut van
het Algeiyeen. Dan zou men ongetwijfeld
met enorm succes het plaatselijk initiatief
kunnen wakker schudden, men zou
kunnen wijzen op het feit, dat als eerste
voorwaarde voor hulp van overheids
wege, hetzy van gemeente, hetzij van Ryk,
met recht gefiischt wordt, dat allereerst de
burgerij toone, in hoe groote mate het hooge
belang van een leeszaal, en de vernieuwing
en verfrissching van de gedachten en
wenschen, die daarvan kan uitgaan, haar
waarlyk ter harte gaat. Men zou misschien
in hoogste instantie verdedigers kunnen
vinden van den eisch, deze krachtige plaat-
selfjke beweging met finantiëele hulp te
steunenmen zou,maar dit alles kan
hier buiten beschouwing blijven. Wy hebben
een leeszaal. Het is alleen de vraag of zij
aan rechtmatige eischen voldoet en zoo neen,
op welke wyze aan deze eischen het best
wordt te gemoet gekomen, opdat werkelyk
worde bereikt, dat de schat van beschaving
en ontwikkeling, die daar binnen de muren
van het Nutsgebouw is, de verzameling
strekt den stichters tot blyvenden roem
ten goede kome aan een zoo groot mogelyk
getal van ben, die op dit gebied nog zoo
slecht zyn verzorgd, misschien wel.ver
waarloosd.
Op dit punt nu kan met een algemeene
theorie niet worden volstaan. De adviezen,
door bekwame hand reeds geschreven, de in
het algemeen te volgen weg, door de krach
tige taal van overtuigdesprekersaangewezen,
behoeven hiervoor ons plaatselijk belang her
ziening. Heeft niet de heer G. van Rijn in
zyn bekend prae-advies als eerste verzorgster
van dit belang de gemeente aangewezen en ge
concludeerd „dat alleen de gemeenten zelve in
staat zyn <le op- en inrichting van openbare
leeszalen en bibliotheken niet in de eerste
plaats luxurieus, maar doelmatig in te
richten en te doen beantwoorden aan hetgeen
van eene zaak van algemeen nut mag ge
vraagd worden. Gaat dit boven de draag
kracht der gemeente, dan, maar ook dan
alk\u vrage zij den steun van het Rylc.
Voor een zelfstandige ontwikkeling vermyde
zy het echter zoo lang mogelyk”.
Wie zou nu kunnen meenen, dat de ge
meente Schoonhoven zich bereid zou ver
klaren een leeszaal als bedoeld door deui
beer van Riin op te richten naast de reeds
bestaande Nutsieeszaal? Niemand kan dit
verwachten. En evenmin is veel te ver
wachten van den Minister van Binnenland-
sche Zaken, die op 23 Dec. 1910 in de Tweede
Kamer verklaarde te willen voorkomen, dikt
aan alle verschillende richtingen su»-
zou moeten gaan toekennen en vap
dit moment dus geen subsidie voor
leeszaal is te verwachten, daar deA*
il toch van regeeringswege zal worden
ien voor het hebben van een „eigen!’
Van dien kant gerekend bJyft
jp één manier hoop op subsidie ge-
lardigd, en dat is door opheffing van
plaatselijke bijzonderheid, welke op dit
>ied te Schoonhoven bestaat.
Onze plaatselyke bijzonderheid is immers
deze, het zij nier met alle ernst en eerlyk^
heid geconstateerd, dat onze Schoonhovend
sche openbare leeszaal niet voldoet en nie|t
voldoen kan aan dezen allereersten eisch],
dat z(j allen moet trekken, waarvoor deopl
richters haar met lofwaardige vljjt en im
spanning hebben bestemd. Velen blyved
weg, niet vanweae datgene, wat er in dé
leeszaal wordt geboden, niet vanwege mee]
ningsverschil over de wyze van beheer en
exploitatie, maar vanwege het feit, dat niet
ieder zich daar voelt als in zyn eigen huis!
en dat zoovelen er iets missen, waaraan ze
De Italiaansch-Tarksche oorlog
begint d meer en meer op een gueriila-
oorlog te-gelyken. Belangrijke wapenfeiten,
die een grooten oorlog kenmerken, zyn er
niet te vermelden, maar talrijk zyn de
berichten over aanvallen van Turken en
Arabieren op de Italianen, die door laatst
genoemden telkens worden afgeslagen.
Juist zooals in elke guerilla-oorlog. De
Italianen behandelen de gevangen genomen
Arabieren met groote gestrengheidzü
worden ontwapend, en slaan terstond
terecht, om meestal ter dood veroordeeld
en gefusileerd te worden. Natuurlijk brengt
dit optreden der Italiaansche troepen een
geest van verbittering onder de inboor
lingen, welke Italié nog heel wat moeite
zal' kosten. Als „bevrijders" worden zy dan
ook niet meer beschouwd. Integendeel
houden de Arabieren hen voor brutale
indringers, die met alle macht moeten
geweerd en verdreven worden.
Volgens Turksche berichten staan er dicht
hy de kust al 30.000 Arabieren, die naar
Tripoli zjjn gekomen om met de Turken
tegen de Italianen te strijden. De waarheid
van deze berichten is nog niet bevestigd
kunnen worden. De verkenners der Italianen,
die per vliegmachine wilden zien hoe de
toestand ia het binnenland is, kunnen
wegens den sterken wind van uit zee, wel
naar den vjjand toevliegen, maar onmogelyk
weer terugkomen. Tegen oen zoo gevaarlykc
manier van verkenning zien de militaire
vliegers toch op, zoodat tot nog toe de
vliegmachines geen dienst hebben gedaan
van eenige beteekenis.
Alleen in den onmiddellyken omtrek van
Tripoli hebben zy verkenningen gedaan.
Doch wat zy zagen, hebben ook de twee
regimenten Italianen gezien, die een ver
kenningstocht naar het Zuiden ondernamen.
Na drie nren marcheeren bleven zij echter
in het zand steken eu moesten terugkeerei*.
Voot loopig hebben de troepen zich in Tripoli
zoo goed mogelyk genesteld. Er zijn stallen,
veldkeukens, hospitalen en ook plaatsen
voor vermaak in grooten getale opgericht.
Alles wat noodig is komt uit Italië.
Het gebrek aan voldoend drinkwater voor
de troepen en voor de beesten laat zich erg
gevoelen. De dieren krygen maar eens in
de twee dagen tegen tweemaal per dag in
Italic. Levensmiddelen worden duur en de
cholera breidt zich uit.
Op 26 Oct. hebben de Turken opnieuw een
aanval op Tripoli gedaan.
De aanval werd geopend door sterke
troepen ruiters. Zjj verschenen voor heel
de linie, die de Italianen om Tripoli gevormd
hebben. De eerste aanval werd met zware
verliezen afgeslagen, maar de v(jand kwam
terug met versterkingen, en de aanval werd
herhaald, eerst in het front, toen aan den
linkervleugel, welken de vyand trachtte om
te trekken, hoewel hy zich aan den rechter
vleugel maar nauwelyks kon staande houden.
Intusscben was bet eenige afdeelingen
der Arabieren gelukt achter het Italiaansche
frout te komen. Zij werden echter spoedig
omsingeld en neergeschoten. Enkele Itali-
aansebe afdeelingen lieten de Arabieren tot
dicht by de loopgraven komen en vuurden
toen eerst. De Arabieren vluchtten, maar
de Italianen achtervolgden hen en vielen ze
met de bajonet aan. Daarby werd een
vaandel der Arabieren buitgemaakt.
Aan vjjandeljjken kant zyn zeker 1000
menschen gesneuveld, terwyi de Italianen
wellicbt honderd man aan dooden en ge
wonden verloren. Na den slag gingen de
Italianen nog eens de oase links van Tripoli
in, doodden allen die zjj met wapenen in
de hand vohden en verbrandden een Be-
doeinen-dorp.
Ondanks al den tegenstand, welke Italië
in Tripoli ondervindt, heeft de regeering nu
reeds aan de mogendheden bericht dat het
land geannexeerd is! 't Lykt er nog niet
veel op, maar het is misschien een poging
om Turk(je tot vrede te dwingen, inaien de
mogendheden werkelyk voetstoots aannemen
dat Tripoli thans in het bezit van Italië is.
In China is de beslissende slag by
Hankou nog altyd niet geleverd. Rcgeermgs-
troepen en revolulionnairen staan nog tegen
over elkaar. Intusscben breidt het gebied
van den Opstand zich snel uit. Telkens
sluiten nieuwe steden zich by de revolution
airen aan, er moeten nu reeds negen pro-
BI(jkens een uil Nederlandseh-
IndiC ontvangen telegram is in het Meula-
bosebe, afdeeling Westkust van Afjeh, een
officier zwaar gewond en sedert overleden.
In Kroeëng Pase, onder-afdeeling Lho
Seumawe, afdeeling Noordkust van Atjeh,
werd een patrouille-bivak aangevallen,
waarby zwaar gewond werden een Euro-
peeseh en een inlandsch militair beneden
den rang van officier, zoomede een dwang
arbeider; een inlandsch militair beneden
den rang van officier werd licht gewond, en
er ging een karabijn verloren.
Een der aanvallers werd neergelegd.
De Minister van Binitenland-
sche Zaken hoeft aan Gedeputeerde Staten
der onderscheidene provinciën advies ge
vraagd over een wetsontwerp, houdende
bepalingen tot wering van vleeach en vleesch-
waren, die voor de volksgezondheid scha
delijk zjjn, met verzoek’daarover ook het
gevoelen in te winnen van de besturen van
een groote en van een kleine gemeente in
iedere proviucie.
In de Donderdag gehouden
raadsvergadering van Geldermalsen deelde
de burgemeester, de heer J. H. van Wessem,
mede, dat hij tegen 1 Maart ontslag heeft
gevraagd uit zijn ambtsbetrekking, om reden
van persoonlijken aard.
H. H. M. M. de Koningin en de
Koningin-Moeder hebben elk f50 geschonken
aan den kerkeraad der Ned. Herv. Gem. te
Garderen voor het oprichten van een ge-
Vergadering van Vrydag 27 October.
^an de orde was de behandeling van arti-
I 6 van de Militiewet.
lit artikel (duur van
de zeemilitie 5, voor de
6 en voor de bereden 8 jaren) was een
amendement-Ter Laan c.s. ingediend, oiu
ook voor de bereden korpsen den diensttyd
op 6 jaren te stellen.
Wei waren, aldus verdedigde de heer Ter
Laan zyn anfendemetit, de militairen bjj de
bereden wapens niet landweerplichtig, doch
daartegenover stonden allerlei andere lasten.
Een jaar was voldoende voor de eerste
odening bjj de cavalerie, het tweede jaar
werd feitelyk gebruikt voor vervulling van
huishoudelijke diensten.
De heer Duymaer van Twist was een
beslist tegenstander van he< amendement,
doch vroeg of bjj één herhalingsoefening
van 4 weken de oefening voldoende ver
zekerd was.
Na het antwoord van den Minister van
Oorlog, die de aanneming van het amen
dement, dat de financieele lasten zou ver
zwaren, ontried, werd dit met 58 tegen
6 stemmen verworpen en artikel 6 aan
genomen.
Langdurig stond de Kamer nu stil bjj de
regeling van werkzaamheden.
De Voorzitter stelde voor de v<
week Dinsdag- en Donderdagavond
deringen te houden, waarop
Sm een ge als zyn wcnsch uitsj
die avoud-vergaderingen van 7
uur zouden duren.
Dit denkbeeld vond bjj de heeren Nolens
en Roodhuyzen ingang. De eerste wilde
van 71/a—lOVa uur vergaderen.
Daar de Voorzitter niets kon toezeggen,'
drong de heer Troelstra op een beslist
antwoord aan. Een voorstel-Roodhuyzen,
om den tjjd vast te stellen voor de motie-
Troelstra, trok deze voorloopig in, nadat
de Voorzitter het voorstel-Nolens had
overgenomen.
Het aldus geamendeerde voorstel van den
Voorzitter werd nu met 69 tegen 1
stemmen aangenomen.
De behandeling der Militiewet werd nu
voortgezet.
Een amendement-Elhorst en een van
ongeveer geljjke strekking van den heer
Van Veen op artikel 7 vervielen, nadat
de Minister van Binnenlandse he
Zaken het geheele artikel teruggenomen
had. Dit artikel bevatte het verbod van
een huweijjk als een bewjjs van vervulling
van militie-plichten niet werd overgelegd.
Het amendement had ten doel speciale
contróle op te heffen.
De heer Van Karnebeek verdedigde
een amendement, om de bepaling in artikel
13, dat bjj wiens ouders in onze koloniën
of bezittingen verbljjf houden, niet voor de
militie wordt ingeschreven, te doen vervallen.
De heer Van Doorn wilde de jongelui,
voor Indië bestemd en die hier studeeren,
van de militie vrijstellen, om hen niet naar
buitenlandscbe boogescholen ie dryven,
waarop de heer Ter Laan opmerkte, dat
men dan ieder die later naar Indië zou
willen gaan, moest vrijstellen.
Ook de heer Thomson was van meening,
dat de Indische jongens, die hier bljjven,
ook moeten dienen^ terwjjl de Minister
van Oorlog de beslissing aan de Kamer
overliet.
Nadat de heeren Bogaerd t, Ter Laa n<,
Scheurer en Van Kérnebeek alsnog
aan het debat hadden deelgenomen, werd
het amendement van den laatste met 35
tegen 32 stemmen aangenomen.
Een nmendement-Van Lynden van Sanden-
burg op artikel 15 werd na eenige wyzigtng
door den Minister van Binnenlandsche Zaken
overgenome'n.
Artikel 17 werd aangehouden, nadat de
heer Schaper de wenscheljjkheid betoogd
had, van bjj dit artikel ook de inschrijving
te gelasten van Nederlanders, die in Engeland
en in Zwitserland studeeren en wel om te
voorkomen, dat de Indische jongens in die
landen zouden gaan studeeren, om zich aan
den militieplicht te onttrekken. In dien
geest stelde hjj later een amendement voor.
Bjj artikel 21 verdedigde de heer Duys
een amendement-Ter Laan c. s., om te laten
vervallen de vrjjstelling voor hen, die een
geesteijjk of een godsdienstig menschiievend
ambt bekleeden of daartoe worden opgeleid.
Spreker ontkende, dat er gemoedsbezwaren
tegen de schrapping van dit privilegie
bestonden en daarom moest, in naam van
het recht, het amendement-Ter Laan worden
ingenomen.
Na een woordenwisseling tusschen den
Voorzitter en dezen spreker over de vraag,
of de laatste buiten de orde was, werd de
vergadering tot Dinsdag 31 October verdaagd.
vincies in opstand zjjn en zelfs in Peking
broeit het.
De haat tegen de Mandsjoe-dynastie is,
naar het oordeel van vele Europeanen, zóó
hevig geworden, dat de revolutie dreigt uit
te breken, niet slechts onder het volk, maar
ook onder de ambtenaren. En naar de
„Weensche Zeit” uit Sjanghai verneemt, is
het keizerljjke hof reeds uit Peking gevlucht.
De opsUfidelingen-generaal Li Joean Heny
is tot President der Chineescbe republiek
uitgeroepen.
De FrattNche Minister van Oorlog heeft
twee heeren, die elkaar in het publiek ver
weten oorzaak te zjjn van de ramp der
„Liberté”, aan een streng onderzoek door
een commissie onderworpen. De een Loupe
geheeten, gewezen directeur van de Fran-
sche Staatskruitfabriek, heeft zjjn opvolger
Maissin beschuldigd zelf aandeelhouder te
zijn in een Duitsche schietkatoenfabriek.
Uit deze fabriek zou het gevaarl jjke materiëel
voor kruit B geleverd zjjn.
Op alle oorlogsschepen is nu het kruit
verwjjderd. De Minister heeft beide heeren
verboden elkaar in 't publiek te bestrjjden.
De vermaarde vlieger Védrines is in het
vliegkamp te Toulon opgestegen. Hjj vloog,
neerdalende, op een hoogte van ongeveer
10 Meter boven het wrak van de Liberté,
met de bedoeling daar een rouwkrans te
laten vallen. Hij miste echter zjjn doel en
de krans kwam in het water terecht. Een
man van de waterpolitie ging met een bootje
den krans ophalen en bevestigde hem o|r“
het wrak boven de twee grootste kanonnen
Een reeks mannen en vrouwen van naam
uit alle beschaafde landen hebben zich bet
lot aangetrokken van de politieke ge
vangenen in Ilaulnnd. Zjj richtten een
schrjjven aan den Czaar, Czarin, de voor
zitters van de Doema en den Rjjksraad,
alsook tot den directeur-generaal der Rus
sische gevangenissen, waarin zjj de slechte
behandeling van de politieke gevangenen
ten strengste verooraeelen en aandringen
op afschaffen van de 1 jjfstraffep, op betere
huisvesting en verzorging van die gevangenen,
en afscheiding tusschen politieke overtre
ders en gewone misdadigers.
De milicien J. A.
u~‘le regiment
lichaamige-
is we
■nst oul
