hiifa a Woonhuis
Dr. ALLAN'S Pillen
MMilBStl BIMT HI urn il Jiinn Hij. -I. as.-Tra* M
Wei- en BoonprdH,
Huls llaarÈn.
HOUTWAREN,
J. ZIELSTRA,
SSSll^SlKHI:
Vuurwerkers,
Een ilinke BonrnoWt,
Twee Bosrensrbeiders,
Pink Pillen
Doctor LEHMAN SOU,
Een bekwaam Arbeider,
Café-Biljart
EenFransche Graaf
3 Kalf koelen,
7 Kalf koeien,
WEILAND,
Houtveilingen:
HEERENHUIS
Wei- en Hooiland.
Kwalsterpoeder.
Varkenspoeder.
FOSTER'S
Het bewijs door de daad.
PINK PILLEN
Een Boerenknecht
Boerenknecht,
Rietstroo te koop
Huishoudster.
een Dienstbode,
Kunstspel PIANO.
Salon-Pianino,
Tandarts,
Bakkersknecht,
Boerenknecht,
Een Boerenknecht,
Boerenarbeider,
Boerenarbeider,
2 Boerenarbeiders,
Huishoudster.
nette Dienstbode,
Bericht van Inzet.
f 4000,-.
Bergambacht,
Openbare Vrijwillige Verkooping.
onder Bergambacht,
ERFHUIS.
BERGAMBACHT,
Bouw-en Melkgereedschap,
bij OUDEWATER.
JAARSVELD.
Woonhuis met Schuur,
JAARSVELD, Graaf.
EEN HUIS,
jKatr
BSBlut1
Bouw- en Melkgereedschappen,
Openbare Vrijwillige Verkooping
Onder Ottoland:
GRASLAND,
Onder Brandwijk:
GOUDA,
WADDINXVEEN,
STOLWIJK,
Schoonhoven. Bergstoep.
OPENBARE VERKOOPING
uit de hand te koop:
Uit de hand te koop:
Naar Apeldoorn.
ZAAK
Westhaven 2, bij de Gouwe,
GOUDA.
Navullpoeders.
„HYPOTHEKEN".
Groot-Ammers. T. v. d. HEE Jz.
Ph. van Wijk, Hoogstraat, Gorcum.
Rugpijn-Nierenpillen
ANTON C00PS,
vertelt een belangwekkende
geschiedenis.
Prijs f 1,50 per doos, 6 doozen f 8,-.
Verkrijgbaar bij ANTON COOPS, 6ouda; A. N. van ZESSEN, Schoonhoven,
L. I. £NTH0VEN Cie te Delft,
Adres L. UTTEL, Papendrecht, H 67.
TE KOOP:
Uiterwaardsche Puten
Eerste kwaliteit PAAROENHOOI,
SCHNEPPER'S
ANTON COOPS,
Drogist, GOUDA.
V
BINNENLAND.
In en om de Pandjeshuizen.
J, C. G. van der Gragt,
KZier*!»';™»,.
a f 2 per Tand, f 40 per Debit.
Oppert 166, Rotterdam.
een Boerenknecht,
Geen hoofdonrein, geen roos,
„VAN ZESSEN'S
JACHTWATER".
A. N. van ZESSEN.
o—
By veiling op 15 Januari 1912,
ten overstaan van den Notaris
1>. TEIJIKCK te Schoonho
ven gehouden, is het perceel van den Heer
J. KOK, Koffiehuishouder te Bergambacht,
na inzetting en verhooging, in bod ge
bracht op
De afslag zal plaats hebben op Maan
dag 22 Januari a.'s morgens 11 uur,
in het Koffiehuis van VAN ZOEST te
terwijl verhoogingen kunnen worden gedaan
ten kantore van den Notaris.
De Notaris TEIJIKCK
MJ te Schoonhoven zalbij inzet en
afslag, op Woensdagen 24en
mRÊ5mP 31 Januari 1912, telkens '«mor
gens 11 uur, in het Koffiehuis van D. C.
DEN HOED te 8ehoonhoveuin het
openbaar verkoopen
Van de Erven J. W. STALENBURG:
Eene party uitmuntend
DIJRGROND, WEG en WATER, gelegen
aan de noordzjjde van den Schoonhoven-
schen Kerkweg.
Uitmakende de kadastrale perceelen Sectie
C, nos. 646 647 648 2389 8619 en 8620,
groot 1 Hectare, 25 Aren.
Te aanvaarden bjj de betaling der koop
penningen vóór of op 28 Februari 1912.
Nader onderricht ten kantore van den
Notaris.
O—
grrmAf De Notaris D. TEIJIKCK
te Schoonhoven zal op Vrydag
KyW 2 Februari 1912, 's morgens
10 uur, ten sterfhuize van
J. W. STALENBURG, aan den Lekdjjk onder
nabjj Schoonhoven, in bet openbaar,
om contant geld, verkoopen:
eene Marty Hooi, Bieten en Aard
appelen, Schouw, Kruiwagen,
MEUBELE.Y en HUISRAAD, eene
party Hippen en hetgeen verder te
voorschijn zal worden gebracht.
Alles 's morgens vóór den verkoop te
bezichtigen.
Nader onderricht bjj den Notaris.
De Notarissen W. KRUISWIJK te
Oudewater en G. A. DE GELDER te
Montfoort zullen op Dinsdag, 6 Febru
ari 1912, 's avonds fl uur, in het Café
CAMBRINUS te Ondewater, publiek ver
koopen de in volle werking z(jnde welbe
klante nieuwgebouwde WINDKOREN-
MOLEN „de Herder" met jjzeren as
en stalen Roeden, en het nieuwgebouwd
WOONHUIS met Erven, Schuurtje,
Hooibergje, Groud eu Weg, te WILLES-
KOP, zeer naby Oudewateb, aan den
Willeskopschen dijk en den IJsel, groot
13.72 Aren, in 2 perceel en en massa,
lederen werkdag te bezichtigen. In eigen
gebruik te aanvaarden bjj de betaling van
de koopsomop 30 April 1912.
o—
Notaris H. C. KOOI te
Lopik zal op Dinsdag 30
Januari 1912, des middags
12 uur, te Lopik, aan den
Uitweg, in het Koffiehuis van JOHs.
OOSTEROM, publiek verkoopen, ten ver
zoeke van den Heer J. VAN AMERONGEN
I. Een in 1908 nieuw gebouwd, zeer net
met HOOIBERG, ERF en TUIN, te
Jaarsveld, tusschen Grave, groot
ongeveer 5 Aren, 87 C'eutiaren.
II. Een hecht en sterk
ERF en TUIN aldaar, genaamd .DE
POSTHOORN", ten westen van perceel I,
groot ongeveer 5 Aren, 86 Centiaren.
Afzonderlijk en bjjeen te veilen.
Door de gumtige ligging aan het vaar
water en den openbaren weg zyn de
perceelen tot velerlei doeleinden geschikt.
Aanvaarding en betaling 12 Maart a.s.
Breeder bij biljetten.
Dagelyks te bezichtigen.
Inlichtingen zyn te bekomen ten kantore
van Notaris H. A. BEETS te Utrecht,
Bootstraat 6, en ten kantore van H. C. KOOI
Notaris, Lopik.
Notaris H. CKOOI te Lopik zal op
Dinsdag 30 en niet 23 Januari
1912, ten verzoeke van de Wed* JAN
OOSTEROM, publiek verkoopen:,
a. Des v.ra. O'/a uur, aan na te melden
Woonhuis, haren
INBOEDEL,
als: Kasten, Tafels,Stoelen, Bedden, Koper-,
Tin-, Glas-, Aardewerk enz. enz.;
h. des v.m. lU/g uur te Lopikaan den
Uitweg, in het Koffiehuis van JOHs.
OOSTEROM
ingericht tot 2 Woningen enz., met het
eeuwigdurend erfpachtsrecht van het Erf
en den Grond, in de gemeente Jaarsveld,
Waterschap Graaf, groot 3 Aren, 71 Cen
tiaren, voor welk erfpachtsrecht jaar
lijks schuldig is f 8,—.
De achterste Woning is verhuurd voor
f 0,75 per week.
Aanvaarding en betaling 12 Maart 1912.
Breeder b|j biljetten. Nadere informaties
ten kantore van den Notaris.
Mr. J. P. VAN DEN BRINK,
Notaris tu Alblasserdam, is voor
nemens op Donderdag 1 Fe
bruari 1912, 's morgens 10
uur, aan de bouwmanswoning aan
de Polderstraat aldaar, bewoond door N.
DEN OUDEN, om contant geld, in het
openbaar te verkoopén:
1 VAREKOE, KALFVAARS, 2 PINKEN,
zwart 8-jarig HUINPAARD, bruin aftundsch
MERRIEPAARD, ZEUG, 20 KIPPEN met
H A AN2 Boerenwagens2 Karren, Omnihus-
breackje, Tilbury, Tikker, Slede, Roiblok,
Schouw, HordenBoomenvoorts goed
onderhouden
INBOEDEL,
w.o. zoo goed als nieuw Orgel met lt registers
'en dubbel snel, Tafels, Stoelen, Kasten,
Veereubed, Kachels en wat verder ten
verkoop zal worden aangeboden.
Alles 's morgens vóór den aanvang der
verkooping afgenuramerd te bezichtigen.
TE 0TT0LAND.
Mr. J. P. VAN DEN BRINK,
Notaris te Alblasserdam, is voor-
JR nemens op Donderdag 8 Fe-
bruari 1912 b|j inzet, en op
WPÊ5SP Donderdag 15 Februari
1912 by afslag, telkens des voormiddags
half U precies, in bet GEMEENTEHUIS te
Ottolnnd, in liet openbaar te verkoopen:
Ten verzoeke van de Erven Mej. de W ed.
J. BOS van Gils:
88 Aren, 44 Centlaren
TUINLAND en WATERING b|j de Vliete-
brug in Laag-Blokland, helend L. Stujj,
J. van Rees, P. Hoejjenbos, J. Aantjes Dz.,
in 4 perceelen;
64 Aren, 95 Centlaren GRAS
LAND, TUINLAND en WATERING op
de Zuidzijde, beiend Jb. Bakker Pz. en
A. Schakelin 2 perceelen.
1 Hectare, 51 Aren, 76 Centlaren
WEG en WATERING, helend Wed. J. Brou
wer c. s. en C. Sprujj ten burg, in 2 perceelen.
Alles b|j notitiën breeder omschreven.
Aanvaarding bH de betaling der koop
penningen vóór of op 20 Maart 1912.
Nadere inlichtingen Hen kantore van den
Notaris, alwaar perceelsbeschryvingen t|jdig
gratis verkrijgbaar zjjn.
BELANGRIJKE
le. Op Woensdag 24 Januari 1912,
voorin. 10 uur, bij de fain. v. VLIET a/d
Karnemelksloot te
vau EIKEN- en ander HOUT.
2e op Vrydag 26 Januari 1912,
voorin. 10 uur, op het terrein van G. H.
VERMEULEN bij de Brug te
van AFBRAAK.
3e. op Zaterdag 27 Januari 1912,
voorm. 10 uur, op het terrein «VAART
LAND" te
van EIKEN- eu ander HOUT.
F. H. SWAM,
Deurwaarder.
van een groote party
als: Eiken en Grenen PLANKEN, PALEN,
SCHROOTEN, RIBBEN, LUIKEN, DEU
REN, BRANDHOUT enz.:
1. te SCHOONHOVEN, op de STAD-
HUISBRUG.op Woensdag 24 Januari
1912, 's morgens 9 uur;
2. te BERG8TOEP (gemeente Berg
ambacht), vóór het Koffiehuis „Lekzicht"
van D. OOMS, op Vrydag 26 Januari
1912, 's morgens half tien ure.
Deurwaarder J. VAN IPHNBURG,
Schoon heven.
Wegens vertrek naar elder»
EEN GOED ONDERHOUDEN
MET TUIN,
Langerakkerweg No. 4 te Schoon
hoven. Zeer voordeelige conditiën.
Terstond te aanvaarden. Te bevragen by
M. C. HOLTU UIZEN te Roosen
daal (N.-Br.).
Ongeveer 3 Bunders best
Te bevragen b|j ARIE MACDANIËL,
Watermolenaar te Zuidbroek, gem. Berg
ambacht.
Te koop aangeboden, een goed
beklant
met VERLOF,desverkiezende met grooten
Tuin, 2500 Q Meter; flink burgerbestaan.
Te bevragen by L. v. 4. WEERD,
Fabriekstraat 112, Apeldoorn.
''S-8RAVENHA6E.
DOOR ZIEKTE
terstond ter overname aangeboden
een sinds 20 jaar bestaande
in Huishoudeiyke Artikelen, Lam
pen en Kachels, welke een flink burger
bestaan oplevert. Omzet per jaar IV A
f 12000. Koopsom bill|jk. Geen tusschen-
peraonen.
Inlichtingen verstrekt Mej. dw Wed.
J. 8ETON te Schoonhoven.
(Voor het lleht.)
Uitstekend middel om het korte en lange
vuil af te dr|jven.
Verbetert de gezondheid en de melk der
koeien.
Is een bloedzuiverend middel en voor
komt beslist varkensziekte,
jpW De resultaten worden gega
randeerd.
Voor plaatsing op Landeryen is Parti
culier Kapitaal beschikbaar; naarmate het
aangeboden onderpand, van af vier procent
Rente. Fr. br., onder no. 8, aan het Bureau
van dit Blad.
Ondergeteekende bericht hiermede, dat
hjj zich alhier heeft gevestigd als
en beveelt zich aldus beleefd aan
voor Groot-Ammers en mp
streken voor het leveren vun planten
en snoeien van Vruchtboomen,-
aanleg en onderhond van Tuinen
enz. Hopende door nette en vlugge bedie
ning zich het vertrouwen waardig te maken.
Minzaam aanbevelend
Het beste adres voor Ie kwaliteit
AMERIK. ORGELS in alle pryzen
is bjj
83T* Drie maanden gratis onderricht.
- ba -
Drogist, - Wydstruat, GOUDA.
Wy ontvangen het volgende schrijven van
Graaf Félix~au Rietz de Serny, wonende
Place du Rietz to St. Sauveur, Arras
(Frankryk), met verzoek dit op te nemen
„Ik stam af in rechte Ijjn van een der
oudste grafelijke geslachten, die onze land
goederen hadden rond de Fransch-Belgisehe
grens, tusschen Condë en Peruwelz. In
1893 trof my een vreeset jjke slag, ik ver
loor al mjjn goederen en fortuin, waardoor
ik thans als vertegenwoordiger in wnnen
in mjjn onderhoud voorzie. Ik ben daar
enboven oudheidkundige, schryver en archi
varis. Toen m|j in 1893 dat hevige ongeluk
Graaf Felix du Rietz de Serny.
trof, werd ik tengevolge der ontsteltenis
voor langen tijd aan het ziekbed gekluis
terd, uit welke ziekte ik overhield een
bronchitis, gepaard gaande met larj-ngitus
(keelziekte), waarb|j zich later griep ..(influ
enza) voegde. Behalve dat ik voortdurend
hoestte en p|jn had op de borst en in do
lendenen, haa ik steeds hartkloppingen,
keelpijn en p|jn tusschen de schouderbladen,
die vergezeld gingen van ondragelijke lioofd-
dnen en maagkrampen. Zoo heb ik ge
len gedurende 16 jaar. Jaarljjks moest
ik weken lang het bed houden en daar
vele middelen, die ik ter genezing aan
wendde, niet baatten, wanhoopte ik aan
mjjne genezing. Opmerkzaam gemaakt op
de vele genezingen door de Abdysiroop,
Klooster Na net a Paulo, liet ik een
fleschje komen, welks inhoud m|l onmid
dellijk na het gebruik veel verlichtte. Ik
heb na dien tjjd nog eenige fleschjes
Abdysiroop gekocht en thans kan ik
verklaren, dat Ik, dank z|j het gebruik
van de voortreffelijke Abdysiroop, totaal
van mjjne ziekte genezen ben."
Verkrijgbaar te Schoonhoven bij A. N.
VAN ZESSEN en Firma A. C. FIJN VAN
DRA AT en verder bjj alle Drogisten en
de meeBté Apothekers.
Gezicht op het koffiehui» van de halte ooor tloomtchepen te Hemden en portret van
Mev. C. Hitte, geb. Dekker.
Ziehier eene zieke die gedurende maanden aan een bloedarmoede
lijdt die haar uitput. Zij is door haar zwakte verhinderd zich met hafe
gewone werkzaamheden bezig te houden. Zij wanhoopt te genezen, daar
zij gedurende de maanden en maanden, dat zij geneesmiddelen gebrnikt,
niet heeft kunnen waarnemen dat zij vooruitging.
Indien wij zeggenlaat deze persoon de Pink Pillen nemen en in arte
weken zal zij hare bezigheden kunnen hervatten», zal men ons misschien
van overdrijving beschuldigen. Toch zouden wij in heel wat gevallen voor
onze Pink Pillen dergelijke aanspraken kunnen doen gelden, en de feiten
zouden dan aantoonen dat wil in het geheel niet overdrijven.
Wilt gij een voorbeeld daarvan? Wij zullen u het geval noemen yan
Mevr. C. ïblle, geb. Dekker, eigenares van het kolöihuis waarvan gij hier-
boven een afbeelding ziet. Wij konden voor ons bewijs kiezen uit honder
den dergelijke getuigschriften. Mevr. Hille schrijft
Sedert langen tijd was mijne gezondheid niet goed. Ik werd door de bloed
armoede ondermijnd. Dat was begonnen met het verlies van eetlust en eenige onge
steldheden. Ik werd lederen dag zwakker en bleeker en kon de trappen niet op of
afgaan zonder gen >odzaakt te zijn meerdere malen op te houden om te ademen en
de hartkloppingen te doen kalineereu. Ik heb de voorschriften van den docter ge
volgd, versterkende en opwekkende middelen gebruikt, maar zonder dat zich «nlge
beterschap voordeed. Men lieert mij eindelijk Beraden dd Pink Pillen te nemen. Van af
bet eerste doosj' deed zich een merkbare verandering voor, Ikhadweerklenr, krach-
ten en eetlust gekregen. Ik ben met de behandeling voortgegaan en na weinig tijd
was ik zoowel, dat Ik zonder de minste vermoeienis mijne bezigheden kon waarne-
meu. Sedert dien ben ik gezond.
De Pink Pillen zjjn verkrijgbaar f 1,75 de doos eu A f 9 de 6 doozen aan het Generaal-
Depót der Pink Pillen, van Eeghenlaan 22-huis, te Amsterdam: mede verkrijgbaar bjj
A. N. VAN ZESSEN te Schoonhoven, bjj JAC. STÜRM, Drogist te Lekkehkerk en in
klle goede apotheken en drogisterijen.
is het eenig afdoend middel tegen scherpe gewrichts-rheumatiek
gpier-rheumatlek, spit en rhenmatische sty f held, Jicht,
knobbel-rheuniatiek, podagra, zenuwhoofdpijn, ischias of
heupwee.
es te
Lekkehkerk bjj JAC. STÜRM;
Ouderkerk a/d IJskl A. van WALSUMOud-Aldlas
Meerkerk bjj W. BROUWER;
I Krimpen a/d Lek J. G. VAN DONK
Aan de Pletteryvoorheen
kunnen dadeljjk geplaatst worden
mits voorzien van goede getuigschriften en
bewijzen van bekwaamheid. Alleen z|j, die
met Sloomhaiuerwerk bekend zjjn, kunnen
zich in persoon aan de Fabriek te DELFT
aanmelden.
GEVRAAGD:
of Boerenarbeider, goed kunnende
melken, by G. VERDOOLD, Ammehstol.
Tegen I April gevraagd:
P. G., goed kunnende melken en met olie
Boerenwerk bekend, door T. BLANKEN
.te Gouderak.
Gevraagd een bejaarde
tegen half Maart of eerder, goed kunnende
melken en in staat alle Boerenwerk te
verrichten, bjj An. KOOLMEES Dz.,
Capelle a/d IJssel ('s-Gravenweg).
Met half Maart gevraagd:
tegen hoog loongoed kunnende melken,
P. G. Liefst zich in persoon te vervoegen
by C. VAN WAGENINGEN Cz., Capellé
a/d IJssel (Hoofdweg).
nog heden, eer bet te
laat ist Bespaar Uw geld om
[uur goud te koopen; t is even solide in
kwaliteit en kleur: prachtig en sier-
ïyk zuiver Doublé:
1 Dames-Horlogeketting met Scbuif,
fijn, of dito Heerenketting (naar ver
kiezing); 1 Armband, prachtig stuk werk;
1 Broche, van diamant niet te onder
scheiden 1 Broche, zuiver metaal, prach
tig model; 1 Portemonnale, zuiver leer;
5 Boeken, prachtig, als: De Dochter van
den Roofridder, De wijze Prins, De geluk
kige Hans, Vergeet mij niet, Vrooljjk leven
enz. Dit alles te zamen voor slechts
f 4,50, zending rembours. Nergens voor
dezen prjjs te koop, 't is een waarde van
f 13,60. Bestel nog heden! De eerste
50 bestellers ontvangen een extra Cadeau.
Een groote partjj willigen- en populieren
bjj J. V F.BK LEI JBleekerssingel 83
Gouda.
concurreerende pryzen.
a/d Steenfabriek, NIEUWPOORT.
BEKWAME Huishoudster ge
vraagd, middelbaren leeftjjd, P. G., in een
burgergezin met drie kinderen, oud 7, 9en
11 jaar.
Zonder goede getuigschriften aanmelding
ounoodig.
Franco brieven worden ingewacht vóór
i Februari a.s. door P. STAM Jz., Steen
kolenhandelaar te Nieuw-Lekkerland.
Zoo spoedig mogelijk gevraagd
vrjj van de wascb, bjj ARN. DE KOGEL,
Kuashandelaar, Groot-ammehs.
Wegens vertrek naar Indifl te koop:
Een prachtige kruissnarige
met Ingebouwde Pianola en nog
eenige Muziekrollen, grooten toon.
Zoo goed als nieuw. Heeft gekost f 1000,
nu slechts f 650, franco door geheel
Nederland. Langdurige garantie. Adres
Piano- en Orgelmagazyn,
Valeriusstraat 122, DEN HAAG.
- bU -
Bjj re ge erings besluit is de
invoer over Bordeaux van uit Nederland
afkomstige varkens toegestaan.
De Middelburgsche winkeliers,
die een adres hebben opgesteld, waarin
den Minister van Landbouw wordt om
verzocht het daarheen te voeren, dat art.
2 der Boterwet zoo gewjizigd wordt, dat
alleen zjj, die boter maken, welke niet
aan de gestelde eischen voldoet, strafbaar
zjjn en niet ook zjj, die zulke boter ten
verkoop in voorraad hebben, hebben maat
regelen genomen om ook in andere plaatsen
van Zeeland dit adres te doen circuleeren;
terwjjl ook in andere provinciën zal
worden getracht om steun te vinden.
Benschop, 15 Jan. Ds. E. Vonk, vau
Gunteren overgekomen, deed Zondag, na
door Ds. H. Buitenhuis, van Vreeswjjk,
naar aanleiding van Jes. 52 vs. 7 bevestigd
te zijn, intrede bjj de Gereformeerde Kerk
van IJselstein-Benschop, met een prediking
over 3 Cor. 5 vs. 19b en 20.
Staande werd Psalm 134 va. 3 toegezongen.
Hendr(k-1do-Ambacht, 17 Jan. Voor
een zetel in den gemeenteraad zijn officieel
candidaat gesteld de heeren: P. J. Niekerk,
(s.-d.), F. Rjjsdjjk, (lib.) en W. Stans, (a.-r.).
De stemming is bepaald op Dinsdag
23 dezer.
Hoog-Blokiaud17 Jan. Zondag
mocht de Nad. Herv. Kerk alhier de
predikaats-vacature vervuld zien.
Des voormiddags trad voor de gemeente
op Ds. A. M. den Oudsten, van St. Maar
tensdijk (Z.), die naar aaafeiding van
2 Tim. 4 vs. 2a zjjn zwager, den heer J.
Ronge, candidaat te Utrecht, in het predik
ambt bevestigde.
Aan de handoplegging namen deel de
predikanten Ds. J. W. F. Roth Sr., van
Spjjk, Consulent en Prof. Dr. H. Visscher,
van Utrecht.
Des namiddags deed Ds. J. Ronge zjjn
intrede met een predikatie over 2 Cor. 4 vs. 6.
De gemeente zong den nieuwen ledbaar
Ps. 20 vs. 1 toe.
Des namiddags waren ook aanwezig Ds.
M. J. Besselaar, van Arkel en Ds. K.
Gravemejjer, van Giesen-Oudkerk.
Krimpen a/d IJsel, 17 Jan. Bjj de
aanbesteding voor gemeente-gasfabrieken
te Amsterdam was de minste inscbrjjfster
voor perceel 32, de Maatschappij tot bereiding
van koolteerproducten alhier, voor f 1375.
Oudewater, 17 Jan.a Alhier is in den
ouderdom van ruim 75 jaren overleden de
heer J. Hoefs.
De overledene was oud-lid van den ge
meenteraad en bekleedde een reeks van
jaren het ambt van kerkmeester aan de
R.-K. kerk en was tevens lid van het be
stuur der R.-K. kiesvereeniging.
8lledrCcht, 17 Jan. De gemeenteraad
beeft gisteren afwyzend beschikt op het
verzoek van de gemeente Papendrecht, be
treffende gasvoorziening in die gemeente.
Vastgesteld is een verordening, regelende
het gebruik van gas van de gasfabriek
door particulieren in de gemeenten Slie-
drecht, Giesendam en Hardingsveld.
Waddlngsveen, 17 Jan. Het tien-jarig
dochtertje van den aan de Wilhelminakade,
nabij de spoorbrug over de Gouwe, woon
achtigen Vellcstein, dat op de waterstoep
een teil zou schoonmaken, is Zondag-avond
omstreeks vjjf uur, bljjkbaar voorover in
dfc breede sloot gevallen.
Toen zjj wat lang uitbleef, gingen de
ouders eens kjjken en vonden hun kind na
eenig zoeken in de sloot liggen.
Nadat het meisje er direct was uitgehaald,
werd getracht om de levensgeesten op te
wekken, hetgeen niet gelukte.
Direct werd daarop oio den dokter ge
zonden. Deze, tor kerk' zjjnde, spoedde
zich mede naar de woning van V., doch
bjj aankomst kon hjj slechts den dood van
tfbt meisje constateeren.
BECHTZ AKEN.
In de Dinsdag gehouden zit-
ting van de arrondissementsrechtbank te
Rotterdam werden onder meer veroordeeld
J. D. E. te Gouda, wegens eenvoudige be-
leediging van een ambtenaar, tot f 5 boete,
subs. 5 dagen hechtenis.
G. H., 54 jaar, koopman te Schoonhoven,
wegens smaadschrift, tot f 10 boete, subs.
10 dagen hechtenis.
B. L., 26 jaar, paardenslager te Gouda,
wegens wederspannigheid, tot drie weken
gevangenisstraf.
Voorts werden onder meer de volgende
zaken behandeld: Op 4 December was de
19-jarige scheepmaker W. L. te StolwUker-
sluis werkzaam op de olieslagerij van Lam
bert tc Zn. onder de gemeente Gouderak.
Hjj wist, dat de meesterknecht C. Koolmees
iu een kast geld bewaarde, en nam daaruit
een portemonnaie weg, inhoudende vier rijks
daalders, een guideu en eenig geld. H|j gaf
op, dit te hebben gedaan, om van het ge-
stolene een schuld af te doen.
Het O. M.. waargenomen door mr. Steen-
berghe, 'eischte ter zake van diefstal f 15
boete, subs. 2 dagen hechtenis; beklaagde
is nog nooit veroordeeld.
De 33-jarige landbouwer en veehouder
P. B. te Nieuwerkerk a/d IJsel had in het
vortg jaar een proces met Aaltje Koolmees,
die daarin eischeresse was. De kwestie
liep over de vraag of Dirkje als
dienstbode door B. was gehuurd per jaar
of per week. B. werd door den kanton
rechter te Gouda den beslissenden eed op
gelegd, welke h|j in de openbare terecht
zitting van 26 Oct. aflegde. Daar by verklaarde
b|j, dat het niet waar is, dat h|j A. Koolmees
heeft gehuurd op het jaar en dat het waar
is dat h|j haar gehuurd heeft voor de week.
Hjj hield thans, terecht staande, beklaagd
van meineed, vol, het meisje per week te
hebben gehuurd.
De moeder van Aaltje verklaarde, dat
beklaagde haar, zjj meende op 30 Dec. 1910,
had opgezocht en het meisje gehuurd had
voor een vol jaar, tegen drie gulden per
week. Over aanvankelijk op proefwerken,
was niet gesproken.
De zuster van Aaltje bevestigde deze ver
klaringen. Z|j was er eveneens bjj, toen
B. haar zuster huurde. Zjjzelf is door een
ander ook voor het jaar gehuurd en wordt
ook per week betaald.
De brigadier van 't Hof had) in verband
«net de klacht van de beide vrouwen, den
beklaagde gehoord, die ook aan hem ver-
•klaarde, het meisje per week te hebben ge
huurd. Beklaagde deelde hem ook mede,
advies te hebben ingewonnen bjj een ad
vocaat. Dezen had hjj niet medegedeeld,
dat het contract was afgesloten in tegen
woordigheid van de meerderjarige zusier
van Aaltje. De advocaat had hem ver
zekerd, dat hy den beslissenden eed gerust
kon afleggen.
Vrouw Koolmees had aan getuige Visser
een pakje medegegeven voor Aaltje. De
vrouw had hem bjjaie gelegenheid gevraagd
wat voor menschen beklaagde en zjjn gezin
waren. Aaltje was er n.m. om te probeeren.
Vrouw K. ontkende, dit laatste te hebben
gezegd.
De voorlaatste getuige verklaarde, dat in
du omgeving van Nieuwerkerk de dienst
boden gewoonljjk gehuurd worden vanaf
Niéuwjaar tot aan den tweeden Kerstdag.
In den regel wordt het loon dan niet per
week betaald. Een jaarloon wordt vastgesteld
en wanneer de dienstbode iet9 noodig heeft,
wordt haar een gedeelte van haar loon
uitbetaald.
De laatste getuige verklaarde, dat Aaltje
K. zich b|j hem had willen verhuren voor
de week. De moeder was er toen uiet bjj;
kort daarna huurde B. het meisje.
Het O. M. wees op de verklaringen van de
beide vrouwen en den brigadier, achtte het
ten laste gelegde bewezen en eischte zes
maanden gevangenisstraf.
Mr. A. van Gelder voerde nan, dat be
klaagde voor het kantongerecht beöedigd,
dat de overeenkomst welke hjj had gesloten,
niet was een jaarhuur maar een weekhuur.
Hjj huurde het meisje voorloopig, voor 3
gulden per week; of dit al of niet zou zjjn
voor een jaar, daarover werd niet uitdruk
kelijk gesproken en beklaagde meende dan
ook, slechts van week tot week gebonden
te zjjn. Wanneer men te Nieuwerkerk voor
een jaar huurt, wordt een jaarloon bepaald,
ook al wordt dit per week uitbetaald. De
verklaringen der beide vrouwen fnoeten,
meende pleiter, met alle voorzichtigheid
worden beschonwd, en het iB volstrekt niet
onmogelijk, dat zjj zich tliaas etui voor
stelling van zaken suggereeren, die niet
juist is. Voorts wees pleiter er op, hoe
junstig B. bekend staat en legde een ver
klaring over, onderteekend door de notabelen
van Nieuwerkerk, in welke deze verklaren,
dat B. een eerljjk en futsoenljjk man is.
Pleiter concludeerde tot vrjjspraak.
F Isscbery-Berlcbieo.
P. v. P., machinist van den
iolder Abbenbroek, schrjjft in de „Luiende
latuur":
Bjj het visschen met de zegen vorige
week, vingen wii o.m. een snoek van 4 5
pond, welhaast dus nog een snoekje". Het
uur der vangst was kwartier voor tweeën.
Nadat wjj ona vischwater hadden afge
trokken, dat eindigde bjj onze woning, en
na het gebruik der thee, ging ik ons snoekje
schoonmaken; het was toen halfvier. Het
dier was steeds in eeu zak, op het droge
gebleven. Dank zjj de koude temperatuur,
was sinjeur nog springlevend.
Ik doodde het dier toen eerst met een
slag op den kop. Toen schrappen, daarna
den buik opensnijden Doch zie, toen ik
met»«ajjn vingers de ingewanden wilde ver
wijderen, voelde ik duideljjk beweging. Ik
zag weldra, dat onze vischroover in de
„maag" gjj noemt het misschien anders
een vischje met zich droeg, dat bljjkbaar
leefde. Ik sneed toen het vlies door en
jawel, een bliekje van een vinger lengte,
buitelde herhaalde malen over den kop en
over de straat, alsof het zoo uit het water
was geschept.
Ik riep er mjjn huisgenooten bjj, die er
ook vol verwondering naar keken. Nog
grooter werd echter de verrassing, toen
voor allen nummer 2, een voorntje van
IVs vinger lengte voor den dag kwam, even
eens springlevend. Ik deed beide in een
emmer water. Nummer 1 was nog wat be
teuterd, doch nummer 2 zwom direct vrooljjk
rond. Ik heb heiden de vrjjheid in ons
viscbwatei' hergeven.
Voor een andere veelvraat?
Wellicht blyven ze de snoek wel goed
nit den weg. Voor my, als leek, is hot
echter onbegrjjpeljjk, hoe deze vischjes ge
durende bjjna 2 uur konden bljjven leven,
en vandpar vond ik het zoo vermeldenswaard.
Nog meld ik u, dat myn vader, die ruim
_J jaar aan de visscherjj doet, nooit iets
dergeljjks zag, wel visch in de snoek aantrof,
doch steeds dood, doorgaans gedeeltelijk
verteerd".
Onder bbvenstaanden titel publiceerde de
heer C. Vreeden burgh JrM van Rotterdam,
onlangs in „Eigen Haard" een met vele
foto's geïllustreerd artikel, dat wjj hier in
zjjn geheel laten volgen:
't Was op een herfst-avond, jaren geleden
al, dat een ondergane impressie me maar
niet wou loslaten. Onder 't eten, 't eenzame
eten „op kamers", overheerschte het de
uandacht voor de gerechten; tijdens de thee
bleef de courant dichtgevouwen op tafel
liggen en zat ik stil in 'n crapaud den indruk
te verwerken, die voor mjj iets had van
een sensatie. En later op den avond liet ik 't
werk maar in den steek, om toe te geven
aan het indenken van datgene, wat me zoo
in beslag nam. Omdat het iets nipuws, iets
ongekends voor aie was
Ik was dien dag voor 't eerst in een
pandjeshuis geweest. „Dienst". Een pandjes
huis Wat weet een gewoon, regelmatig-
voortlevend mensch dóórvan meer dan dat
arme, verkwistende meyschen hun sieraden,
hun boeltje daar brengen om geld ter leen
te krjjgen, waarvoor ze dan een zeker bedrag
als vergoeding betalen. Als ze weer geld
hebben, haten ze 't weer terug. Misère,
als de menschen daartoe vervallen, on
fatsoenlijk.
Precies zooveel wist ook ik ervan, toen
we 's morgens voor zoo'n pandjeshuis
stonden. „Duar is het", had m'n collega
gezegd, wjjzend op een sjofel winkelhuis in
de hoog-nauwe volks-straat. „Voorschot
bank" las ik; on daaronder: „Huis van koop
met recht van wederinkoop." De étalage
was een allegaartje van wonder veel voor
werpen; voor 't eena raam: een glazen
kastje, opgepropt met vies-uitziende gouden
en zilveren voorwerpen; daar omheen wek
kers, toneelkijkers, wat vaasjes, 'u pendule;
voor 't andere raam: dèkens, schorten,
jurken, waai*aan men raeermalig gebruik
direct herkende.
Toen 't interieur, 'n Afgeschoten hokje
als portiek met 'n loket dat 'n doorknkje
gaf op 'n toonbank vol paperassen. Voor
óns ging de deur met het loket open. Een
onzegbaar muffe lucht van oude kleeren
kwam ons tegemoet. Dat versterkte bjj mjj
de impressie van misère; dat gaf sterker
nog hut gevoel: met iets kennis te maken
waartoe men in 't gewone leven niet in de
gelegenheid is. Tjjdens de dienstformali-
teiten zag ik toen rond. Hoog opgestapeld
tusschen houten rekken, tot den zolder toe,
lagen er pakjes in papieren, in doeken, in
lakens; alles bespeld met briefjes; pakjes
waaruit hier en daar 'n kantje slak,'n rand
van 'n rok, 'n pluis van een bontje. Vol,
van onder tot boven toe; zes rjjen van wel
vjjf meter lang, ongeveer een meter breed
en zeker drie meter hoog! fEn onderaan
stonden schoenen in allerlei soorten, alle
maal gedragen; fijne bottines en grove
werkmanslaarzenkinderschoentjes en goed-
koope gele dienstbodenlaaTSjes. Verderop
langs den muur hingen, donker, massief
tegen elkaar geperst tallooze jassen en broe
ken van velerlei stof; frissche met 'n gloed-
nieuwen vorm, uitgezakte met versleten,
gerafelde randen. Daarnaast weer 'n ander
vak met jurken, blouses en mantels in een
wonderlyke menging van kleur en ljjn en
snit. Dieper in het vertrek stond een groote
stevige kast, half verborgen. Bovenop
stouden beeldjes, yazen, stolpen, naaimachi
nes; in de laden en op de planken; pillen-,
poeder- en lucifersdoosjes met.... bijoute
rieën; een paar half versleten gouden
knopjes, viezige horloges, medaillons met
familieportretjes. En overal, overal de
opgespelde briefjes.
„Bjjna allemaal weekgoed", expliceerde
de pandhuisbouder niet een breeaeu arm
zwaai drie-kwart van den rommel aunduidend.
„Zaterdags halen, 's Maandags weer terug
'n paar honderd pónden zoowat."
Dat trof me hevig; dat deed me ineens
den omvang van hot pandhuisbedrjjf als
iets geweldigs treffen. En toen ik buiten
was en zocht naar het aantal pandjeshuizen,
in onze offlciëele gegevens vervat, kwam
ik tot de ontstellende ervaring dat er in
Rotterdam een groote stadsbank was èn
bjjna 70 (zeventig) particuliere lommerds 1
Zeventig
Dat heeft me dien avond niet willen ver
laten; die avond is een begin geweest van
meerdere belangstelling in dat wonderlijk
bedrjjf, dat te eefter zjj officiéél geëxploi
teerd wórdt door de gemeenten in de ban
ken van leuning, te anderer zjj beschouwd
wordt sis eeu sociaal kwaad, een HMstscliap-
pelyke kanker; dat bljjkbaar in den beataans-
strjjd van de lagere klassen eene voor
name plaats inneemt, en onbekend is bjj
een andere klasse; een bedrjjf, dat als
karakteristiek heeft den feilen Btryd tusschen
den pandjeshaas en de beleeners, waarbjj
de eerste belang heeft bjj en bestaat van
den nood der laatsten.
Wat me direct zoo getroffen heeft: de
omvang van het bedrjjf, heeft geleid tot een
vorschen naar de oorzaken ervan, naar de
beataunsgrouden. Die zjjn, evenals van zoo
vele bedrüvon, heel eenvoudig; hoe gecom
pliceerd zy ook Ijjken door het ingewikkelde
van hun werkwjjze, ze zjjn terug te brengen
tot dit ééne: behoefte aan geld. 't Komt
overal voor, in eiken stand van onze maat
schappij, dat er soins geld noodig, dringend
noodig is, in grootere of kleinere bedragen.
Armoe of misère, verkwisting of zakenuit-
breiding, eischen dikwjjls geld, baar geld.
Niet altjjd en niet voor iedereen is 't
raogeljjk, geld te leenen, borgen te stellen,
een hypotheek te nemen. Een arme vrouw,
die uit het weekloon de huur uiet betalen
kan, een werkman die te laat inziet, dat
M| ,'n geld verdronken hoeft, 'n klein
baasje, die een koopje voor f 50 hebben
kan, zyn niet in staat om op bovengenoemde
voorwaarden crediet te verkrjjgen; het
bedrag en hun connecties zjjn te gering voor
dien omslag. In hun behoefte voorziet de
Bank van Leening, voorzien de pandjeshuizen.
Wanneer er een paar gulden noodig zjjn, dan
is een zilveren horloge wel eeu paar dagen
te missen; Zondagsehe schoenen zelfs de
heele week, en een tientje is allicht te
krjjgen op een naaimachine of op een mooie
jurk. Een uitkomst, dat het niet behoeft
verkocht te worden, dat men in zoo'n „huis
van koop" het recht heeft „tot wederinkoop",
tegen hetzelfde bedrag nog wel en vergoeding
van rente, soino ook een kleinigheid voor
beheer en bewaring. Crediet-verschaffing
voor den kleiuen man, die over't algemeen
niet als crediet-waardig wordt beschouwd
en die daarom een zekerhetdssteiilng geert,
waarvan de waarde hóóger is dan het
geleende bedrag.
Aan velerlei menschen geeft de pandjes
baas crediet: aan arme tobbers, die lang-
zaam achteruit sukkelen eu telkens opnieuw
wat gaan beleenen; aan verkwistende fa
milies, die te hoog leven; aan sjouwerige
menschjes, die met het verkregen sommetje
meer trachten te verdienen dan de ver
goeding voor hun voorschot. Dat crediet
wordt op de volgende voorwaarden verleend
allereerst wordt een onderpand geëischt;
in de tweede plaats wordt rente berekend,
meestal ook vergoeding voor bewaring; in
de derde plaats wordt bet pand eigendom
van den pandhuishouder wanneer na ver
loop van zekeren tjjd het pand niet is
„ingelost" met rente-betaling, of wanneer
niet geregeld de rente is voldaan. Logisch
ljjkt dat. En billyk....
Cijfers deden me dat billyke wel een
beetje in twjjful trekken, toen ik naging
wat een vrouw betalen moet voor eern
pandje van b.v. f 3. Een doodgewoon voor
beeld zooals er honderden elke week ge
vonden worden, één voorbeeld uit de massa,
die het de lommerds tot stikkeos toe doen
vol zjjn, was m'n maatstaf.
De rente is 5 j)Ct. per maand; soms 6,
soms 4; de staantyd drie maanden. Haalt
ze haar horloge, waarop ze f 3 voorschot
vroeg, na drie maanden terug, dan moet ze
dat bedrag betalen en 16 ct. rente; 5 ct.
voor „beheer" en 5 ct. voor „bewaring"
maken er meestal een kwartje van. 't Is
de arme tobber wel waard geweest voor
een kwartje indertjjd met f 3 de achterstal
lige huur te kunnen betalen. Maar..., dit
bleek me toch een zeldzaam geval.
Verreweg bet grootste getal beleeners
(niet honderden maar duizenden) laten het
pand niet staan tot ze in staat zjjn om het voor
goed te balen. Als ze geld hebben, Zater
dag s b.v., wordt het pand gelost, Zondags
gebruikt of gedragen en Maandag weer
weggebracht. Dan betalen ze 's Zaterdags,
behalve natuurlijk het terug te geven voor
schot, echter ook 5 pCt. of 15 cents voor
drie gulden. Dan betalen ze óók „hanggeld"
en soms administratieloon; want de voor
waarden zjjn 5 pCt. per maand of gedeelte
van een maand, per gulden of gedeelte van
den gulden! Elke week betalen ze dus voor
het voorschot vau f 3 de somma vau twin
tig cents een kwartje; dat is in een
jaar.... tien twaalf gulden!
Dat is een geweldig percentage; dat deed
me eerst het pandhuisbedrjjf zien als een
bedrjjf roet ongelooflijke winsten, te meer
waar immers drie kwart van den „omzet"
uit weekgoed bestaat 1 Zóó ongelooflijk leek
me dat, dut ik al gauw naar het tegen
wicht zocht en tot de ervaring kwam, dat
het percentage op zich zelf geen maatstaf
is om het bedrjjf te veroordeelen. De
pundjesbaas moet immers z'n localiteit be
schikbaar stellen, z'n administratie-kosten
bestrjjden, z'n 1 bedrjjf kapitaal doen ren-
deereu, z'n risico trachten te balanceeren.
Wanneer hjj wekeljjks voor f 1000 voor
schiet, krjjgt hjj daarvoor f 50 rentever
goeding en f 10 a f 15 „hewaarloon". Die
f 75 zjjn voor hem de wekelijksche inkom
sten, waaruit hjj alles moet nestrjjden. Er
moge in de 5 pCt. rente per week iets
onbilljjks schjjnen, het besef, dat de enorme
concurrentie in het vak (die de voorwaar
den toch al maar gunstiger tracht te maken),
niettemin 4 pCt. als minimum handhaaft,
leidde mjj tot de conclusie dat het samen
hing met de noodzak<ft(jke bestaansvoor
waarden van het bedrjjf.
Dut resultaat van m'n kennismaking met
het pandhuisbedrjjf is me een tjjdlang vol
doende geweest, 't Was iets als een te
leurstelling: doodgewoon zaken doen op
bekende voorwaarden; een handel met
voorschot en vergoeding daarvoor, 't Be-
leenend publiek weet toch waaraan het
zich te houden heeft, vooral als klanten.
Al is het dikwjjls door misère, noodgedwon-
?;en, ze gaan uit zichzelf naar de panójes-
luizeo, Waarvau ze de hooge rente, den
korten stanntijd kennen; liever zelfs dan
naar de stadsbank, waar hitl|jker condities
in hün voordeel gemaakt zjjn.
De antipathie tegen de paiuReshuizen
leek me overdreveu, een vooroordeelleek
me zelfs ongemotiveerd omdat men alléén
de armoe der beleeners als motief aanvoerde.
En tóchtelkens weer kwam de zucht
terug om van dit stille, doch omvangrijke
sociale verschijnsel meer te weten. Telkens
weer rees er een intuïtief vermoeden, dat
diepere, minder eenvoudige omstandigheden
onderstelde, dat een onderstroom van gewel
dige, meesleurende kracht zag in de gewone
feiten van „pandjesraaken". Vanwaar andera
die omvang in onze groote steden vanwaar
anders die gang van duizenden, stil-voort-
haSstend naar ue lommerds? vanwaar ook
dat neerzien op du pandjesbazen, de ro
mantische voorstellingen van hun rijkdom
men, van hun niet-te-ontkomeu macht, de
sensatieverhalen van hun „uitzuigsystemen"?
Vanwaar ook die hevige belangenstrijd aan
buide kosten, die ze dtfcwjjis fel tegenover
elkander doet staan om een paar dubbeltjes,
een kwartje: de beleener, die tracht te
maken, wat bjj kan de pandhuishouder
die z'n risico (bjj niet-inlossing) tracht te
vergrooten?
Er is geen beter weg om toestanden te
leereu kennen dan zelf meemaken, onder
vinden, inleven. Offlciëele gegevens zijn in
den regel, en hier zeer zeker te gering, en
te onbetrouwbaar om te kunnen verklaren.
Het voorbeeld van zooveel andere journa
listen diende hier nagevolgd; avonden
moesten worden doorgebracht onder 't be-,
leeningsvolkje; maar dan, als zjj, in een
sjofele kleeding, 'n ouwe pet en wat rommel
(soms 'n horloge of ketting) om te beleenen.
Met het talent van 'n Brusse, 'n Bernard
Canter kan ik daarvan niet vertellen; even
min wil 'ffk een sterk subjectief verhaal
doen van de wederwaardigheden, omdat dit
minder past in dit artikel, waarin ik me
voornam do verschijnselen weer te geven
en niet alleen de impressies op het roen-
scheljjk gevoel. WaBt die alléén zjjn mee-
rendeels van dien aard, dat ze medeljjden
en 9ymp»thie doen ontstaan met de belee
ners. In de volte van Zaterdagavonden, al9
in de verschillende volksstraten talrjjke
vrouwtjes schichtig zich voort haastenin
't kleine hokje met soms een tiental misère-
raenschjes, die angstig, hebzuchtig-bedeesd,
brutaal, hun armoedig boeltje komen halen
en 't staangeld uittellen; en den hevigen
woordenstrijd om het al of niet „verstaan
zjjn" van eeu pand of te hoog berekende
rente; iu het soebatten en smeeken in
't begin van de week, Maandagavond om in
godsnaam toch een kwartje of dubbeltje
meer te krjjgen; in het aanhooren van het
altjjd kalme antwoord, in de waarneming
van de nuchter harde houding, de hard
vochtige weigering, het soms zuchtend-
toegeven van den pundjesbaas; in dat
alles werkt het tragische het sterkst.
Maar ik heb er ineer ervaring opgedaan
dan in lange verbales en drukte-makende
bestryding; at ging de sympathie één kant
uit door medelyden, door louter gevoel, al
werd de reëele kjjk wel eeii9 verhinderd
door dat spontane gevoel. Toch dient dat
gevoel niet geheel weg gecjjferd, omdat het
zich kant tegen datgene wat het verstand
soms wit bcgrypen. Al wist ik dat de
voorwaarden bekend waren, toch v o e 1 d e ik
het zware voor die menschen die week in,
week uit een pak brengen en halen voor f 5 en
daarvoor f 15 in een jaar betalen. Zwaar
was het, wanneer een arme sjouwer, een
tjjdeljjk-werkelooze, z'n. renle niet kon be
talen en na enkele maanden z'n ja9, z'n ring,
z'n harmonica in de etalage ten verkoop
zag, tweemaal zoo hoog geprjjsd als het
voorschot dat hjj kreeg; ontroerend, diep-
treffend was het als soms eeu 9meekende
stem van een arm vrouwtje in de half
duistere portiek opkreet tegen den groot-
schjjnenden, strakken man achter het loket;
fel doorvlymend toen een kind bedeesd en
schuchter een kerkboekje met gouden
slootje op de toonbank legde; om met het
verkregen geld de rente te voldoën van
moeders jurk, die méér noodig was
Dat zjjn de droeve voorvallen, die hel
„vak" karakteriseeren, die doen zoeken
naar meer humaniteit in behandeling. Doch
ook hierop is het bedrjjf niet te veroordeelen
want aan de stadsbank, de offlciëele bank,
die jdoor de gemeente ingesteld is om de
lagere klassen tijdeljjk aan geld te helpen,
kunnen ze ook voorkomen. Die voorvallen
alleen kunnen niet dienen om de voorwaar
den vau de pandjeshuizen onbiiljjk en on-
menscheljjk te noemen, voorwaarden dii
ontstaan zjjn door onderlinge concurrentie,
door ervaring, en dus tot een minimum
teruggebracht. Want beneden 4 pCt. 8chjjnt
geen pandjeshuis te kunnen werken en ver
lenging van den 9laantjjd van drie maanden
brengt toch geen inlossing teweeg wegens
te hoog oploopende rente, 't Is dan ook
uit te rekenen aan de hand van gegevens,
dat een normaal pandhuisbedrjjf geen
ontzaglijke winsten maakt, geen geidinakerjj
is van de ergste soort, geen „woeker"-
bedrjjf is. De hoofdiukomsten (rente der
weekpandjes) stellend op f 100 worden daar
tegenover bedrjjfsonkosten van beheer, be
waring, levensonderhoud gesteld. Wanneer
men daarbjj in rekening brengt dat aan de
stadsbank te Amsterdam elk -pandje plm.
15 cents onkosten meebrengt, aan is daar
mee het schreeuwend-onbilijjke der voor
waarden weerlegd,
Die voorwaarden op zichzelf, al brengen,
zo soms tragische voorvallen mee, zjjn dan
ook het erge niet. Het erge is: de eigen
machtige wjjziging in die voorwaarden dooi
de pandjesbazen, al9 de gelegenheid zich
voordoet; de enorme vrjjheid in het toe
passen ervan; de telkens voorkomende ge
legenheid om die voorwaarden te ontduiken;
bet volkomen gemis aan recht om in |tt
grjjpen van den kant der beleeners; de tal
looze kansen om dommeonwetende men
schen te bedotten, te biologeeren, gebruik
te maken vau hun nood, om, buiten het
gewone beleenen om, afbetalings-voor-
waarden te stellen.
Eu juist door dat het normale bedryf in een
humane toepassing geen gróote winst op
levert, doordat de kans om op andere wjjzc
winst te behalen zoo herhaajdelj/k, zoo ge-
makkeljjk zich voordoet, wordt het normale
dikwjjls tot iets abnormaals, tot iets droe
vigs, opidat het armoe en misère betreft;
immers juist het cr-altjjd mee-in-aanraking-
z|jn maakt den pandjesbaas hard en doet
hem, zelfs zjjn gelegenheid om „winstjes"
I te maken als een recht van z'n bedrjjf
beacbouweo, (Wordt vervolgd.)
Is te GOUDA te eonsulteeren:
Woensdag 's ar. i»A 4V« uur.
Korte Tlendeweg 15.
Plaatsing zonder pijn en met schriftelijke
garantie. Alle tandheelkundige operatiën
geheel pjjnloos.
Bjj plaatsing vanaf 3 Kunsttanden
vergoeding van reiskosten.
Terstond of later gevraagd
van den P. G.met kost en inwoning en
loon naar overeenkomst, bjj B. V. v. d.SCHEE
te Hendrik-Ido-Ambacht.
Terstond of later gevraagd een aankomend
niet beneden de 16 jaar, P. G. Brieven franco
of in persoon bjj M. v. d.SCHEE, Hendhik-
Ido-Ambacht.
Gevraagd met 1 Maart een
goed kunnende melken en met boerenwerk
hekend, bjj ADKs. DE GROOT, Zevenhuizen
(Z.-H.), Dorp.
Gevraagd met 1 Maart:
P, G., goed kunnende melken, eu met alle
boerenwerk bekend, bjj J. WINGELAAR.
Kralingsche weg 300, Rotterdam.
Tegen half Maart gevraagd een
goed kunnende melken en met het boeren
werk bekend. Een woning disponibel.
Adres; A. GOUDRIAAN, Nieuwerkerk
a/d IJsel (Zuidplaspolder).
Gevraagd een gehuwd vaste
goed kunnende melken, tegen 15 Februari
a.s., bjj T. J. ZIJDERLAAN, Schoonhoven.
Gevraagd met half Maart:
P.G.; huis en tuin beschikbaar; en
allen goed kunnende melken en met boeren
werk goed bekend. Zich aan te melden,
liefst in persoon, bij A. A. VAN VELDE,
Hillegersberg, Hoofdweg bjj Rotterdam.
Wordt gevraagd met Maart of eorder:
goed kunnende melken. Adres L. MOLE
NAAR, Capelle a/d IJssel.
Net Meisje biedt zich aan als HUIS-
HOUDSTER, P. G., middelb. leeftjjd,
zacht karakter, bjj net oppassend persoon
uit netten stand; ook genegen met beider
goedvinden later te huwen.
Brieven met opgave van leeftjjd en verdere
inlichtingen, onder letter D,aan het Bureau
van „DE DRIE PROVINCIËN" te Gorinchem.
Mejuffrouw J. BROUWER-Siot te
Ouderkerk aan den IJsel vraagt tegen
15 Maart a. s. een
niet beneden 18 jaar, goed met de wasch
kunnende omgaan.
maar wel sterkeu haargroei!
Dit is te bereiken door
Prjjs per flacon van 150 gram
35 ets. Verkrygbaar te Mchoou-
lioven bjj
Mede verkrijgbaar te:
Oud-Alhla*, G. VONK.
Capelle a/d IJsel, Z. DE VOGEL.
HrandwUk, C. VAN ZESSEN.
Id. K. LOOPIK.
Molenaarsgraaf, L. DE HAAS.
Lopik, J. v. MIDDELKOOP,
('abauw, C. v. KLAAREN.
Wleuwerkerk a/d IJ. J. DEN OUTER.
Meerkerk, W. BROUWER.
Molenaarsgraaf, A. MOURIK.
Lange rak, G. VAN ZESSEN.
Leerdam, M. BOGERD.
Bergambacht, C. G. v. n. BERG.
Opperduit, K. HOOGENBOEZEM.
Kieuwpoort, A. RIETVELD.
Kieuw-Lekkerland, E. DE JONG.
KtolwUk, A. NATZIJL.
Id. A. R. v. d. BERG.
Hoornaar, J. ZONNEVELD PIEK.
