5
Koopt COKES
vóór Nieuwjaar,
I
1912.
Zaterdag 30 November.
N°. 3398.
Eerste^ Blad.
Gasfabriek
EEN,
in hoven, levert
Nieuws- en Advertentieblad voor Zuid-Holland en Utrecht.
edaan bij
enz. enz.
WIJNEN
R.
ARD.
a
JEN,
IEËN.
Schoonhoven.
SNAREN
On USM8L
DE ALLERBESTE SOORT,
lijdelijk voor 55 Cents per H.L.,
ongeklopt en afgehaald van de
fabriek op werkdagen van 9—12
en van 1—2 uur.
BUITENLAND.
Overwicht.
BINNENLAND.
,rdl
>t een bezoek.
Dit nommer bestaat uit 2 bladen
‘ging
du]
algemeene beraad-
heer Bogaardt op,
1
een
tig.
de be-
Naam:
edijk 330.
reine CON8EH-
r transpireerende
Bulgari
der veroverde
der Gemeente Schoonhoven.
sn
>n-
aeer
Hem
segd, bjj
ithouden
king g
del\jk
de Mij
onder
SGHOORHOVEÏÏSGHE COURANT.
Uïtoavk vam S. ic W. N. VAN NOOTEN re Schoomhovmm. Intercoms). Telefoon-nr. 10.
Gemeente Schoonhoven.
ertering,
Gestel.
nacht
onhe-
De
iekte
i be-
..„„Jerden aange-
'"‘_3 sterven, niet
als wel daarachter,
Jet is ónmogelijk
de doctoren
c Armbestuur
s zoodanig aan
jeeft te kennen
eele herbenoeming
te willen komen,
betrekking sedert
igpng van
riening in
ïgens zijn
jkking als
duur had
zak met
land bij
het loki
seeren. 1
droeg, bei
got.’
in i
gesl
lukl
aardig
kundig
OP
te
Ondi
genoot
4 Janu;
bjj het
gesteld.
'P.labrMk, 18 Nor. In de Dinsdag-
ILJET.
de verlangt
(en het
idagsblad,
a 37‘/i cents
nco per post
an f 0,75
f 4,25 en
aat 29; te
rkerkerk
ii. Beecham.
4318.
Na herbaal-
1 te zijn, verklaarde
2nd zijner rede, (dat
het openbaar onder
beeft dan onder het
van den heer Van Hamel werd
‘debat over deze afdeeling ge-
(departeinent vt
leer Van
van de
sr met I
B qud-stad-
jrt vertrekt
.s. naar Ned.-IndiO om aldaar
.erwjjs werkzaam te worden
Lohman betreurde het, dat
niet buiten de verkiezingen
d en bleef zich verbazen
dat de heer De Meester zich
over de hulp der Chineezen,
ander ras waren en een
avondvergadering van denzelfden
n de verbouw van Binnenlandsche
i weder aan de orde met de daarop
“stelde inotie-De Stuers c. s.
.leer De Stuers bestreed het betoog,
den heer Rink de vorige week ge-
den Minister van
ing kwam
i de orde.
van IJssel t en
dat hoofdstuk en
ster van Jus-
was de vergadering tot
enaderd.
J zij tot den volgenden
ing) op
Baron
H.
De
irslel-Paul
stemmen,
4000 subsidie
vre-
taten
het heeft er tot
bereikt zullen
is wordt ver
in ontruiming
vallen, maar
Skoetari en
overgeven,
en de kans
sden uitslag
Uni<
is
Imonde.
de herf
Ictober
cay T.l
Vegte
v. d.
men
Biet
de cholera weinig pieuws.
zeggen dat de gevreesde zit
oorlogscorrespondenten
pendeel. Honoerde"
er dagelijks
ötê linies al-
•eservisten. H<
.ing te beperken;
'ploos.
«a houdei
wjj?
w<
DE BALKAN-OORLOG.
In een klein dorpje, gelegen midden in
de fortenlinie van T^jataldzja, worden
des-onderhandelingen gevoerd. Resulti
zijn nog niet bereikt, en hef
hedpn weinig van dat ze alsnog
worden. Bulgarije zou, aldui
haald, bereid zijn den eisch van ontrui
der Tqjataldqa-linie te laten v.
het staat er op dat Adrianopel,
nog enkele steden zich zullen
Daarover nu denkt Turkjje niet,
dat de onderhandelingen met goei
bekroond zullen worden, is dientengevolge
uiterst gering.
Vanzelf rijst nu
beffrjjven weer hen
beide partyen er g.
In ons vorip “,r
toestand v
heel roost
bescbryvii
gaven
kwam
de opgen,
voorstell.
behoeft
zegt de-“
gaarsche
'Tsjataldiji
het adres van de
e.o.” der Holland-
i Landbouw, met
ie om een los- en
de Bulgar
aanrukkei
weging i.
slaagd.
Over
Turken
afneemt, maar
weren het tegi
tasten zouden __K
zoozeer in de eerste linii
onder de reö;
de besmetting
staan machtylc...
De Grieken houden in Saloniki op een
ontzettende wyze huis; de gemeenste
wreedheden worden gemeld; In de stad
heerscht onbeschrijfelijke ellendtoJJe schand
daden der Turken zouden niet te vergelijken
zijn by wat de Christenen, Bulgaren zoowel
als Grieken, de bevolking
streken en steden aandoen.
is
zond
ippe-
maal
ge-
ook
gevuld
i de vinding-
ran heel hel
Kr. voor de deur een schot hagel
gelost, dat hem in de linkerzijde trof. De
dood trad onmiddellyk in. Kr. was kippen-
koopman van beroep en stond ongunstig
R. A., echtgenoote van den timmerman
J. E., de vrouw, die het schot gelost heeft,
Ijaat zich doorloopend aan sterken drank
e buiten. Na de daad te hebben gepleegd,
heeft ze zich zelf by de politie aangemeld.
Ze bevindt zich in hechtenis.
Een vrouw, die het jachtveld
ingaat om te stroopen, komt niet alle dagen
voor, schryft men uit Dieren aan de „Z.
Ct.” Een tweetal onbezoldigde rijksveld
wachters bekeurden dezer dagen in de
Havikkerwaard een vrouw op het oogen-
blik, dat zy een konjjn uit een strik haalde.
Toen de sleepboot „F. 10” den
Hollnndschen viermaster .Jeannette Fran*
ïoise" naar Hamburg sleepte, waarheen bij
verkocht was, is daarmede het laatste
groote zeilschip onzer handelsvloot weg
gevaren. Tevens is ons land daardoor de
eerste zeevarende natie, die het geheel
zonder zeilschepen stelt. Dut daaruit zou
moeten opgemaakt worden dat onze vloot
achteruit gaat, wordt voldoende weerlegd
door het feit, dat op het oogenblik geen
land ter wereld zooveel schepen doet aan
bouwen in Engeland als Holland, terwjjl
bovendien onze eigen werven overbelast
met werk zjjn.
Voor de polders Kockengen en
Portongen kwam in de laatste vergadering
de voorzitter (tevens burgemeester van
Kockengen) met hei voorstel, de polders in
plaats van met de windmolens met motoren
te laten bemalen (motor op het scheprad).
Ter kostelooze voorlichting was de heer
Visser uit Amsterdam overgekomen.
werd echter de vergadering ontzei
rondvraag. De boeren bleven vast.
aan het thans bestaande windmolensysteêm.
Te Diemen handelt de Christe
lijke school in schapen, zoogenaamde „school*
schapen”. Dezer dagen zjjn 64 daarvan ver.
kocht voor te urnen 11M. (N.r,d.D.)
vergadering gesloten.
zou de arbeider H. Z. een
vervoeren, die hjj uit het
>r gebaald had. Hij wachtte
en wilde toen de lijn pas-
■*-- op zjjn hoofd
intocht zjjnden
mmotief kwam
paen, die weg-
zelf bleef ge-
die onveranderd
de heer Adr.
8TATEN-GENEBAAL.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Maandag 25 November.
Aan de orde was de voortzetting van de
rede van den Minister van Koloniën.
Hjj ontkende, dat de reorganisatie van de
politie-rechtspraak door de relletjes te Soe-
rabaia was afgedwongen. Onredelyk was
een gelijkstelling vau alle Chineezen met
Europeanen alleen voor die Chineezen, wier
rechtsbehoeften zich aansloten aan die vun
Europeanen, kon zulks in de naaste toekomst
geschieden. Voor alle bevolkingsgroepen
moesten echter noodelooze uitzonderings
bepalingen vervallen.
De critiek op f
martikel
_b hoofd
die in de
vegens
a jntvan-
>eten zyn om
inees voor de
’«schonken, te
au de hoeren
den eersten,
avond gehouden vergadering der coöperatieve
vereeniging .Samenwerking” alhier is tot
bestuurslid herkozen de heer C. Erkel, te
Polsbroek.
*Zevenhuizen, 27 Nov. In de Maan
dag gehouden raadsvergadering waren alle
leden tegenwoordig.
Na lezing der notulen,
worden goedgekeurd, wordt
van Rys beledigd.
Tot wethouder wordt gekozen de heer
N. Romeün, met 5 stemmen, tegen 2 stem-
m'Wi op den heer L. C. Paul.
De heer Romejjn houdt de benoeming in
beraad (doch heeft baar inmiddels aan
genomen).
Tengevolge van het bedanken van den
heer M. C. Bontenbal, benoemd onderwyzer
alhier, is een nieuwe voordracht opge
maakt, waaruit met algemeene stemmen
wordt benoemd de heer C. W. Zanen, van
Ammerstol.
Aan dc orde komt nu
afdeeling .Zevenhuizen e
sche Maatschappij van
verzoek om een subsidit
laadplaats te verkrijgen.
De heer L. C. Paul stelt voor f 2000
te geven, de heer F. M. Kooyman f 4000.
Bjj stemming verkrijgt het vooi
3 en het voorstel-Kooyman 4 i
zoodat van gemeentewege f
zal worden verleend.
Bij de rondvraag vraagt de heer L. C.
Paul, of de kluis en de brandkas al in
orde zyn.
De voorzitter antwoordt: de eerste wel,
doch de laatste niet.
Medegedeeld wordt het advies van den
opperbrand.meester betreffende de ruiling
der brandspuiten. Hjj adviseert de spuit
van het dorp niet naar den Groenenweg
over te brengen, omdat daar geen volk ge
noeg is, om de spuit te bedienen. Z. i.
geeft de spuit op het dorp, als ze in haar
geheel gekoppeld is, evenveel water als de
andere.
Hierna wordt de
Zaterdag
1 peen
het spool
[aaltje af t
Daar hij
■merkte hi_
itrein niet.
den zak
roeg, bemerkte hij den in aai
lederentrein niet. De loco_.
aanraking met den zak. pet
dingerd werd. De man zei
ckig ongedeerd.
GEMENGD NIEUWS.
Uit verschillende plaatsen des
lands komen berichten Omtrent den slechten
uitslag van de gehouden examens voor de
lichamelijke ontwikkeling voor jonge lieden,
die in aanmerking willen komen voor het
instituut der ö'/j-maanders. In de meeste
plaatsen konden slechts zeer weinige can-
didaten voldoen en over het algemeen bl’eef
het resultaat zeer miniem.
Het schjjnt dat bij bet onderzoek de mee-
ning heeft voorgezeten, dat aan de hoogste
eischen volkomen moest worden voldaan
en dat niets door de vingers mocht worden
gezien. Het ziet er dus voor hen, die zich
met het leiden der oefeningen belasten, en
ook mot do jongelieden, die zich eraan
onderwerpen, zeer donker uit en als de
instructies voor de examens niet verande
ren, loopt het instituut der 6l'2-maauders
het gevaar eener totale mislukking. (Rott.)
Woensdag is Jan van de
Weerd te Elderveen 100 jaar geworden.
H(j is nog tamelyk kras, al zjet men hem
niet veel meer op straat.
Door den wind is in den nacht
van Dinsdag op Woensdag van een vaartuig
op de Schio nabij Delft een 16-jarige jongen
over boord geslagen. De knaap is ver
dronken.
Te Ach ter wehl, gemeente Wehl,
is Maandagavond de 18-jarige Nico K., uit
Didam, door de 60-jarige vrouw E. dood
geschoten. Den geheelen dag had men
zich by E. aan sterken drank te builen
gegaan, 's Avonds schijnt daaruit hoog
gaande ruzie te zyn voortgekomen, althans
in het huis is alles vernield, en ten slotte
is op Kr. voor de deur een schot hagel
-"■lost, dat hem in de linkerzijde trof. De
onmiddellyk in. Kr. was kippen-
van beroep en stond ongunstig
partyen staat veel op het spel; voor Bul
garije heeft de einduitslag van den oorlog
veel waarde, omdat daarvan afhangt of het
zyn vredesvoorwaarden aan Turk (je kan
opdringenen voor Turkye is het een kwestie
van „to be or not to be” van een voort
bestaan of vernietigd worden alsEuropeesche
mogendheid.
Het ligt bljjkbaar in de bedoeling van
Bulgarije om, voordat het tot den aanval
op de Tsjataldzja-linie overgaat, zich eerst
van het bezit van Adrianopel te verzekeren.
Een krachtige aanval op deze stad wordt
voorbereid en troepen er heen gezonden
om een handje te helpen. De toestand van
Adrianopel wordt in sommige berichten
als wanhopig voorgesteld; een gedeelte der
stad is overstroomd en een ander gedeelte
door brand vernield. Er heerschen anarchie
en nijpend gebrek. De val van Adrianopel
zou ongetwijfeld voor Turkye een slag zyn
en Bulgarije met nieuwen moed bezielen.
Volgens den correspondent van de „Times”
zullen de Bulgaren wel geen directen aan
val op de Tsjataldsya-linie doen, omdat deze
linie zoo zeer versterkt is, dat een aanval
al te veel offers zou eischen. Z. i. Ifillen
iren niet rechtstreeks op Tsjataldzja
en, voordat de omtrekkende be-
in de richting van Gallipoli is ge-
**Groot-AmmerH, 28 Nov. Ten huize
van A. Muilwijk aan bet Schoonhovensche
veer alhier doet zich een geval van de
besmettelyke ziekte diphtheritis voor.
••Eangerak, 28 Nov. De heer K. Maat
Gzn., lid van het Burgerlijk v
alhier, die 1 Januari 1913 als
de beurt van aftreding is,
gegeven voor een eventuec'
niet meer in aanmerking
De aftredende heeft de 1.
13 jaren vervuld, en werd met inj
1 Januari 1901 benoemd ter voorzi
de vacature-G. Demper, die wej
verkiezing tot raadslid zyn betrel
lid van het Burgerlijk Armbesl
neergelegd.
Einschoten, 28 ffov. In den
van Dinsdag op Woensdag is door onbe
kende oorzaak een hooiberg van Van VI.
alhier afgebrand.
'Meerkerk, 27 Nov. Een eenvoudig
koopman uit Gorinchem, die geregeld zijn
waren per kruiwagen
werd heden door
vele wc
een h«.
zij bete
man g(
een r
vroeg m
zaam
stukjes. Men vont
meenam
plaats gaf
Kort di
hem, oi
beitjes, vier
wagens en o<
al verdi
:m, die geregeld zijn
iren per kruiwagen alhier komt venten,
>rd heden door een vrouw uit een der
i woonwagens, die hier doortrokken, om
half pond suiker gevraagd, welke waar
taalde met een gulden. Toen de koop
geld terug zou geven, zag de vrouw
mooi dubbeltje in het geldzakje. Zy
g dit ter ruiling en was verder behulp-
i by het zoeken naar meer zulke geld-
id er twee, welke de vrohw
i en waarvoor zjj drie andere in de
^daarop merkte de koopman, dat
mder het y'verig zoeken naar dub-
guldens ontfutseld waren. De
jok de vrouw waren toen echter
[wenen I
De hoogste kaasprjjzen zijn sedert de
vorige week weinig veranderd. De handel
was echter traag. Nu het vee op stal staat,
raakt het wringen zoowat gedaau. Daarom
worden voorloopig geen berichten omtrent
kaashandel opgezonden.
"Nieuwerkerk a/d IJmmcI, 28 Nov.
Voor deze gemeente en omstreken bestaat
een vereeniging van Zoelwatervisschers, die
meer dan 30 leden telt. Deze vereeniging
laat echter zeer weinig van zich hooren.
Om er nu wat meer leven in te brengen,
zond de Heidemaatschappü gisteravond een
ambtenaar, die een voordracht hield, toe
gelicht door lichtbeelden.
De voordracht was zeer interessant, te
meer daar, het gesprokene door de duidelyke
beelden voortreffelnk werd opgehelderd.
Jammer dat er slechts acht leden der ver-
eenigiug tegenwoordig waren, die zich intus-
schen hun gang naar de vergadering niet
beklaagd zullen hebben.
Gisteravond hield de afdeeling „Nieu-
werkerk a/d IJssel” van de Zuid-Hollandsche
Landbouw-Onderlinge een vergadering in
het café Bl’ Espérance” van den heer L. Er-
berveld aan ’s-Gravenweg, ten einde den
beschrijvingsbrief voor de buitengewone
algemeene leden-vergadering, op Maandag
9 December a. s. te houden, te bespreken.
Het voornaamste punt was de statuten
wijziging, waarmee de vergadering zich
zeer wel kon vereenigen, als zijnde een
stap in de goede richting.
Tot afgevaardigde naar de algemeene
vergadering werd benoemd de heer M.van
Wageningen, en tot diens plaatsvervanger
de heer A. J. Molenaar.
Nadat bij de gewone rondvraag nog een
paar zaken van huishoudelyken aard waren
besproken, sloot de Voorzitter de ver
gadering.
Dat onder onze geineente ook zware
varkens gemest worden, bewijst wel het
feit, dat een landbouwer j.l. Maandag een
exemplaar leverde, dat het kolossale gewicht
had van 714 halve K.G.
"Nieuw poort28 Nov. Wederom
zullen eenige der reusachtige iepeboomen,
welke zulk een dichtep kring om onze
gemeente vormen, onder de bijl des hout
hakkers moeten vallen. Enkele^weken ge
leden verkocht, is men reeds begonnen met
het rooien van een 28-tal exemplaren.
De hoornen, welke geveld zullen worden,
bevinden zich aan de zuidzijde van den
noordwesterwal, aan de zyde van den Lek
dijk naar Schoonhoven. Wél zal door deze
rooilng bet bekoorlijke gezicht, dat onze
gemeente van uit de verte oplevert, veel
van zyn schoonheid verliezen: doch daar
de slachtoffers vry oud beginnen te worden,
is het wel wenschelyk, dat ze langzamerhand
worden opgeruimd, terwyl door het ge
regeld bypooten van jonge bootnen onze
gemeente, zij het dan ook langzamerhand,»
laar oude aanzien wel weer herkrijgen zal.
De eerste woudreuzen zyn dezer dagen
gevallen. Voor niet-vakmenschen is het
"’irdig om te zien hoe, door het oordeel-
..uig afhakken der wortels, de boomen
een te voren aaugeduide plaats komen
vallen.
lewater, 28 Nov. Onze
de heer R. L. van Gemer
luari a.s. naar Ned.-IndiS
ondei
■i de vraag: als de krygs-
eropend worden, hoe staan
dan voor?
i vorig overzicht hebben wy den
van het Bulgaarsche leger niet zoo
ikleurig voorgesteld. Verschillende
jvingen van oorlogscorrespondenten
daar aanleiding toe. Dezer dagen
ons echter een beschrijving onder
welke de zaken geheel anders
Dat Adrianopêl nog stand houdt,
left niet te verwonderen; nooit zoo
deze correspondent hebben de Bul-
“che bevelhebbers voorspeld dat de
’Lja-linie en Adrianopeleen der
sterkste vestingen van Europa, dadelijk zou
den vallen. Het slaan van het beleg, waarbij
zwaar geschut in stelling moest worden
gebracht, nadat de buitenposten van een
sterke bezetting naar binnen waren gedre
ven, was geen taak van enkele dagen.
Wat den toestand der Bulgaarsche sol
daten betreft, daarover behoeft, volgens
dezen correspondent, niemand zich ongerust
te makendie is in één woord uitstekend. De
soldaten zyn vol vertrouwen, goed gezond
en hebben wolop teerkost.
Een andere correspondent, een rrian van
de Engejsche „Daily Telegraph”, seint in
gelyken geest. „Ik heb menig oorlogskamp
gezien aldus deze journalist maar
nergens heb ik echter vaderlandsliefde en
toewijding aanschouwd dan de Bulgaren
voortdurend toonen. Al hun kampen ik
heb er dozynen bezocht zijn goed onder
houden en Engelsche officieren zouden hier
heelwat kunnen leeren van administratie en
het praktisch soldatenleven. Er zyn wegen
aangelegd en bruggen geslagen, om het
transport te vergemakkelijken. Al wat wy
in Zuid-Afrika hebben gedaan met sein
posten wordt hier verbeterd.
„De mannen hebben het geriefelijk onder
tenten, in hutten en gegraven holen. Er !-
overal overvloed van voedsel, o.a. gezi
roggebrood, vleescb, warme soep, aardap
len, uien en andere groente. Tweernt
daags krhgen de soldaten te eten. De
vallen soldaten worden snel begraven,
de doode paarden. Er kon een boek
worden met de beschrijving van
rjjkheid en de volkomenheid
krygsbedryf der Bulgaren.”
De vraag is nu maar: wie moeten wy ge-
looven, deze heeren of den Roemeenschen
officier, die den toestand van het Bulgaar-
sche leger zoo zwart schilderde?
Intusschen is het zeker, dat de Bulgaren
nieuwe troepen naar de Tsjataldzja-linie
zenden; in de eerste plaats 50 duizend man
van de lichting 1911, die eerst een maand
geleden onder de wapenen is geroepen,
jonge mannen, goed gekleed en bewapend
met nieuwe geweren; en voorts 16 bataljons
reservisten, samengesteld uit dienstplich
tigen, die door den grooten afstand, dien
zij moesten afleggen voor zij in hun vader
land terug waren, eerst thans naar het
oorlogsterrein kunnen vertrekken. Er zyn
4000 Bulgaren uit Amerika onder. Daaren
boven ontvangen de Bulgaren groote ver
sterkingen aan Serviérs en Grieken, die uit
Monastir naar de Tsjataldzja-linie worden
gezonden. En nu de Bulgaren de stad Dede
Agatsj hebben bezet kunnen zy aldus
wordt gemeld gemakkelyk van Saloniki
versterkingen en mondvoorraad laten komen
voor hun legers.
Hier staat tegenover dat de Turken zich
evenmin in een desolaten toestand bevinden.
Hun leger groeit gestadig aan en de waarde
dier versen aangevoerde troepen wordt
hierin gezocht, dat zij nog ongeslagen zjjn.
Er is overvloed van levensmiddelen en de
stemming is uitstekend.
Is dit alles waar, dan staat, wanneer de
krUMverrichtingen hervat worden, een ge
weldige atrfld te wachten. Voor beide
diens vrienden. De zending mengde zich
wel degelfjk in bestuurs-aangelegcnheden.
Maar men moest niet veronderstellen, dat
de eerste taak van een vryzinnig kabinet
zou zijn, de zending te verdrjjven. Noch
de daden van het vorige liberale Ministerie,
noch de uitingen der Imkerzyde mochten
tot zulk een veronderstelling aanleiding
geven.
In zyn repliek verklaarde de beer Van
Karnebeek, dat men met de gelijkstel
ling der Chineezen niet den minsten haast
behoefde te maken, terwjjl voor de defensie
de bevolking nog wel eenige lasten kon
dragen.
De heer I
men Indië niet buiten de vei
gehouden bad en bleef zich
over het feit, dat de heer De Mi
verheugd had over de hulp der
die van een ander ras
andere ziel hadden dan wy.
De heer Bogaardt ontkende, dat de
katholieken kinderen overdoopten, die
reeds door protestanten gedoopt waren,
waarop de heeren I. ieftinek en De
Meester bij interruptie man en paard
noemden. Aan het slot der zitting ontstond
nog een woordenwisseling tusseben den
laatst en spreker, den heer Ter Laan en
de heeren Lohman en den voorzitter,
waarop de vergadering tot den volgenden
dag werd verdaagd.
Vergadering van Woensdag 27 November.
Aan de orde was de voortzetting der
beraadslaging over de Indische begrooting.
Thans dupliceerde de Minister van
Koloniën. Verschillende reeds besproken
kwesties roerde bij opnieuw aan. Wat de
scholen betrof, de bevolking moest volle
vryheid hebben by de keuze tusschen
districts- en zendingsschool.
Daarna werden de
slagingen gesloten.
Aan de orde was thans het ontwerp tot
wijziging der Indische begrooting voor 1912.
Terwyl de heer Hu breekt hierbij het
stelsel van aanbesteding by openbare werken
in ’t algemeen en by de havenuitbreiding
te Belawan in ’t byzonder aanbeval, zeide
de Minister, dat ook hjj voor aanbesteding
van groote werken was, doch niet als het
aantal firma's te klein was.
Z. h. s. ging dit ontwerp nu onder den
hamer des voorzitters door.
Alsnu werd de behandeling van de
Indische begrooting voor het dienstjaar
1913 hervat.
By afdeeling 11 (departement van jus
titie) keurde de heer Van Hamel het
goed, dat bij de bepaling van de grootte der
straf meer dan tot dusver met het oordeel
der administratie rekening werd gehouden,
doch keurde het af, dat het ontwerp tot
w(jziging van artikel 75 van het Regeerings-
reglement nog steeds wegbleef. Uitvoerig
betoogde spreker, hoe men den inlandschen
rechtskundigen de kennis van het Euro-
peesch recht moest by brengen. Nog besprak
bij den noodigen rechtsbijstand voor de
inlanders, de noodzakelijke inperking der
preventieve hechtenis en de invoering van
ipassingsverraogen; ^de voorloopige invryheidsstelling na borg-
a streken de bevol- stelling.
De heer Scheurer drong op algeheele
schrapping van artikel 123 van het regee-
rings-reglement aan. Z. i. moest n.l. nooit
een bijzondere toelating van den gouver-
neur-generaal geöischt worden voor priesters
en zendelingen.
Deze redeneering werd ten zeerste door
den heer Roessingh bestreden. Juist het
genoemde artikel 123 diende om politieke
zendelingen te weren.
Hiertegen kwam de heer Bogaardt op,
die van meening was, dat er geen zending
bestond welke een politieke 'strekking had.
De Minister zeide op verschillende punten,
door den heer Van Hamel te berde gebracht,
overweging toe. Met zijn geestverwant,
den heer Scheurer, achtte ook hij de tegen
woordige bepaling van artikel 123 onhoud
baar.
Na repliek
het algemeen
sloten.
Bij onderafdeeling 13 klaagde de heer
Van Karnebeek over de opdryving der
ambtenaarskosten waarop de Minister
verklaarde, dat hij de aandacht van de
Indische regeering hierop zou vestigen.
Bij de hervorming van de politie-rechts-
spraak gekomenverklaarde de heer Van
Karnebeek bezwaar te hebben tegen de
scheiding van de administratieve en de
rechterlijke macht op Java en Madoera
Onder de verschillende bezwaren, hiertegei
aangevoerd, noemen we het gebrek artn on
voldoende keuze voor 45 landrechters.
Nadat de heer De Meester zyn twjjfel
niet verheeld had, of de regeering met dit
getal van 45 landrechters zou kunnen vol
staan, bepleitte de Minister gelyke
rechtsbedeeling voor alle ingezetenen.
Daarna werden de onderafdeelingen 19 en
20 aangenomen.
Bij het verder debat protesteerde de heer
Hugenholtz tegen het achterhouden van
het verslag der arbeidersinspectie, waarop
de Minister onder algemeene verbazing
verklaarde, dat de Indische landsdrukkerij
verzuimd had exemplaren aan het departe
ment te zenden.
Elke principieele bespreking van de opium-
kwestie werd door de heeren Scheurer
en Bogaardt op verzoek van den voor
zitter uitgesteld tot de behandeling van
de daarop ingediende motie.
Nadat de onderafdeeling 43 z. h. s. was
aangenomen, kwam de reorganisatie van het
bestuurswezen in Ned.-Indië aan de beurt.
Hierover voerden de heeren De Meester,
Boogaard t, Verhey en Scheurer
het woord, maar de behandeling hiervan
liep dien dag niet af.
In de avondvergaderii
grooting van Justitie aan
De heeren Van Sasse
V a n H a m e 1 bespraken di
werden door den Minis
titie beantwoord.
Te middernacht v
de 8ste afdeeling gen
Op dat uur werd
dag verdaagd.
Bij de Dinsdag in het district
Ommen gehouden stemming, ter verkiezing
van een lid van de Tweede Kamer (vaca-
ture-Kuyper), heeft de heer Mr. C. J. A.
Bichon van IJsselmonde 4181 stemmen
behaald, en de heer Mr. H. v. d. Vegte, de
candidaat der anti-revolutionairen, die ge
steund werd door de Roomsch-Katholieken
en door het hoofdbestuur der Christelijk-
Historische Unie, 3511.
Gekozen is dus de heer Bichon van
IJsseh-2-
Bjj de herstemming (1ste verkiezii
27 October j.l. verkreeg Mr.
Mackay T.Pzn. (Chr.-Hist.) 4305 en Mr.
v. d. Vegte (anti-rev.) 3551 stemmen,
heer v. d. Vegte kreeg dus ditmaal 10
stemmen minder dan op 27 Oct. j.l., de
heer Bichon 124 stemmen minder dan Mr.
Mackay op genoemden datum.
Het Nederlandsche Zanger s-
verbond, dat ten doel heeft alle mannen
koren in den hinde in één verband te
vereenigen, zal ter gelegenheid van de
nationale feesten in 1913 een groot zangers
feest te 's-Gravenhage organiseeren.
_r de zending was gebaseerd
op krantenartikelen, enz. en was daarom
onrechtvaardig. De zending lokte geen
reactie uit. En wat de subsidieering der
zendingsscholen betrofer was in Indië ge
lijk recht voor alle scholen. De gouverne-
mentsschool miste aanpassingsvermogen
vandaar, dat in sommige strel
king om de zendihg smeekte.
geïnterrumpeerd t
inister op het eind zyner
deze regeering het openbai
wijs sterker gebloeid
liberale bewind.
In zjjn repliek deed de beer De Meester
op scherpe wjjze uitkomen, dat de
redacteur van „De Standaard”, dit
Kamer in het boetekleed had geslaan w<
door hem voor een verkiezingskas on
gen gelden, de laatste had moi‘
over het geld, door een Chir
verkiezingskas der liberalen gesc
schrjjven. En ten slotte zette hij
Bogaardt en Lohman, vooral g.
terecht.
In de e.
dag kwam
Zaken i
voorgeel
De heer De Stuers t».
door den heer Rink de
houden, en ging toen met
Waterstaat afrekenen.
Met klem viel hjj diens bewering aan,
alsof hjj (spreker) aan critische passie
laboreerde en deed uitkomen, dat de
motie slechts beoogde uit te komen voor
de rechten der Kamer.
Nadat nog de heeren De Jongh, De
Vlugt, Rujjs de Beerenbrouck, Hels-
dingen en De Savornin Lohman het
woord over dit ontwerp gevoerd hadden en
de Minister gedupliceerd had, werden het
ontwerp en de motie beide z. h. s. aange
nomen.
Toen werd de vergadering tot den vol
genden dag verdaagd.
Vergadering van Dinsdag 26 November.
Aan de orde was de voortzetting der
beraadslaging over de Indische begrooting.
De heer Roessingh verklaarde, dat veie
vryzinnigen warme sympathie voor de
zending hadden, maar deze mocht in de
bestuurstaak niet worden ingeschakeld.
Omdat de zending een confessioneel karak
ter heeft"’gek regen, verzetten de vrijzinnigen
zich tegen het feit, dat in de Minahassu de
zending de leiding bjj het onderwijs heeft
gekregen.
De heer Hugenholtz besprak nog
maals de onderwijspolitiek der regeering.
Overigens hield hjj staande, hetgeen hjj in
eerste instantie over de Chineezen-quaestie
gezegd had.
Nadat de heeren Van Vljjmen en
Scheurer gerepliceerd hadden, waarbjj
de laatste verklaarde, dat de agitatie tegen
de zending kwam uit de kringen der
Europeanen, waar men met God en Zjjn
gebod gebroken had, werden de discussiën
onderbroken, om de conclusie te behan
delen van het rapport der commissie voor
de verzoekschriften op het adres-Smulders,
waarbjj de Kamer besloot' nadere inlich
tingen te vragop.
Bjj de voortgezette behandeling der
Indische begrooting maakte de heer Bos
bedenkingen tegen de instelling van een
kolonialen raad. Wat de zending betrof,
■preker waarschuwde den Minister tegen
