1
I SCHOONHOVENSCHE COURANT [BW
J T,1“I 81 Td-AAm: Vinuooua. A W. N. VAN NOOJEN, SCHOONHOVEN. HAVEN 2S. Poalr^aoin, 137SS. I P>**>*t jP*
!ii
AARDSCHOKKEN IN NEDERLAND.
ES
I8
ij
1”
Ufa
ALS DE AARDE BEEFT.
im
■it
ft
2
£0
■i
ZOON
t
<d"
J. K. SNOEI
Voor deze streek ongewoon hevig.
België zwaarder getroffen.
11
a
V
ACST KLADZUDEX.
iw. tftl
MAANDAG 13 JUNI 1333
1» JUNI 1338,
I»
ieuwste
ooger.
muur
75 ct.,
99
m
aan
naar
de
zv
HOVEN
even in
maken:
komen
Het verschijnsel, dat Zaterdag
streek* het middaguur, een groot
de
Een
voor
men
i hebben op de Nieu-
in de dokken te Gent
enkele uitslagen bekend.
Incidenten van beteekeni* hebben, on
dank* de spanning, die er heerschte, blijk
baaf nergens plaats gebad.
de
te
stoffen,
rswerk
- 42.-
vlotte
en
17.500
I verteerd ers.
Zaanstreek.
buiten-
pee/f?
et populaire
000”
bereikt U
regel» f 1.80
teer f -O.S»; derde
pry». Ad ver-
"rrati, re-
Gorcumer
gjróxn.
jen be-
vondei holden in groote angst naar be-
SLACHTOFFERS IN BELGIE.
In België was dan ook de uitwerking
der schokken veel sterker dan bij ons en
daar zijn ook eenige persoonlijke onge
lukken gebeurd. Z<y)
we Beestenmarkt £n
twee arbeiders steenen op het hoofd ge
kregen. Zij zijn ernstig gewond naar een
ziekenhuis overgebracht.
In dezelfde stad viel in de Wondel-
ghemstraat een steenen krui* van onge
veer 300 K.G., dat op de St. Joaephskerk
was geplaatst, op straat. Een groot ge
deelte van de muur werd vernield.
Te Kortrijk zijn tal van daken vernield.
De straten lagen er bezaaid met dakpan-
rmsr. In het Begijnenhof zijn bijna alle
buizen gescheurd. Een man, die voor zijn
vensterraam stond te kijken, werd op
straat geslingerd en met een gebroken
been opgenomen.
Te Kruishouthem werd een man, die
zich in eer in aanbouw bevindend huis
bevond, door het Instorten van een muur
gedood en te 8t. Amandsberg heeft een
„Hennes” uit
Zweden, dat zich naar de plaats des on-
hells spoedde, moet het schip Zondag be
reikt hebben, doch tot nu toe zijn er nog
geen nadere berichten bekend.
Men vermoedt, dat het schip zich in
een gevaarlijke positie bevindt, daar er
een harde Westerstorm staat. Men heeft
nog getracht het vaartuig voor anker te
leggen, doch de kettingen zijn gebreken.
DRIE BOERDERIJEN AFGEBRAND.
In Oosterwolde6 onder de gemeente
Doornspijk is Vrijdagmiddag een felle
brand uitgebroken, waarbij drie Boerde
rijen in de asch zijn gelegd.
De brand ontstond in één boerderij. De
geheele boerderij stond in korte tijd in
lichterlaaie. Het vuur sloeg over op een
aangrenzende boerderij. Ook deze boer
derij brandde tot den grond toe af.
Eeq. derde boerderij ging
Na-bevingen.
Nadat Zaterdagmiddag om 2 uur 10 de
aardbeving reeds door een zwakke na
beving was gevolgd, is Zondagmiddag
omstreeks kwart voor drie, in Zeeuwsch-
Vlaanderen en Zeeland weer een aard
schok gevoeld, die echter veel minder
krachtig was dan de eerste van Zatgrdag
en slechts enkele secondfen heeft geduurd.
Meer Noordelijk in ons land is van deze
schok niets gemerkt.
Blijkens waarnemingen van -De Bilt
hield de beving ongeveer drie minuten
aan en was twintig maal zoo zwak als de
hoofdbeving van Zaterdagmiddag 12.18
uur, doch' driemaal zoo sterk als de na
beving van Zaterdagmiddag 14.10 uur.
Ook Zondagmiddag had men wed!er met
een nabeving te doen.
Ook in België, waar zich in de streek
van Gent de haard van de aardschokken
heeft bevonden, is Zondagmiddag de na
beving zeer ^duidelijk gevoeld.
In Frankrijk
zijn de aardschokken gevoeld van Duin
kerken tot Kamerijk. De beving was vrij
sterk, want de instruriienten van het me
teorologisch instituut te RIJssel werden
bulten werking gesteld. In sommige wij
ken van Rijssel ontstonden scheuren in
de muren.
Ook in Engeland zijn de schokken dui
delijk waargenomen. Het observatorium
te Kew kenmerkte ze als een plotselinge
aardbeving. Vooral in de Londensche City
schijnt men de stooten te hebben gevoeld
In Ramsgate kwamen verscheidene sche
pen in beweging en in Ipswich was de te
lefoonverbinding eenige minuten gestoord
In de Londensche voorstad Woolwhich
kwamen tegen het voetpad geparkeerde
auto's in beweging.
in t lancl
te ’s-Gravenhage
op een kantoor aan den Raamweg
schok buitengewoon hevig gevoeld,
telefoon-automaat werd ontwricht en de-
geen, die de automaat bediende, viel van
de stoel.
Ook in alle departementen, welke in
de binnenstad zijn gelegen, werd de be
ving gevoeld. Op het departement vanjj
Buitenlandsche Zaken vielen in de JrjgT
ken van den concierge enkele kasl
Zij, die zich op c*e bovenverdiepirt?
DE OORSPRONG.
üit het bovenstaande blijkt reeds, dat
naar het Zuiden de onjvang der schokken
toenamen en dat verschijnsel strookt met
de nadere gegevens, die de uitwerking der
wetenschappelijke waarnemingen van de
Bilt verschaffen; de richting van de oor
sprong dezer aardbeving was iets beneden
zuld-west en de afstand ongeveer 200 K.
M. Daardoor wordt als oorsprong aange
wezen Zuidwest-België, bij de Fransch—
Belgische grens, dus in de buurt van
Doornik.
te Amsterdam
wa* de aardtrllling over de geheele stad
duidelijk waarneembaar en in sommige
dichtbevolkte buurten van de hoofdstad
werd groote onrust verwekt
Bij de brandweer kwamen zelfs mede
delingen binnen van menschen, die in
allerijl hun woningen hadden verlaten,
bevreesd dat schokken van ernstiger aard
zouden volgen. De brandweer behoefde
echter in geen enkel geval uit te rukken.
Blijkbaar heeft de hoofdstad ongeveer
op de grens gelegen van het gebied, waar
de schokken -duidelijk opvielen.
Het sterkst in Zeeuwsch
Vlaanderen.
Het sterkst heeft in ons land Zeeuwsch-
Vlaanderen de bodem voelen schudden.
Te Sluis scheurden verscheiden hulzen.
Bij een garagehouder viel de schoorsteen
van het dak, dfrong door den zolder heen
en kwam in de keuken Brecht, juist in
een kinderwagen, waar de vrouw des hui
zes een oogenblik te voren het kind had
uitgenomen. Van verschillende huizen
vielen de pannen van de daken.
Te Breskens en te Axel hoorde men een
gerommel als bij een wegtrekkend on
weer. Verscheiden menschen stonden op
hun beenen te trillen. Te Terneuzen wan
kelden zelfs de palen van de bovengrond-
sche electrische leiding.
Ook te Aardenburg hoorde men een
angstwekkend onderaardsch gerommel.
Het Westen van Noord-Brabant
behoort eveneens tot de streken, waar het
verschijnsel het sterkst opviel. Zoo stort
te te Bergen op Zoom bij een slager de
schouw naar beneden; in een kappers
winkel, waar juist iemand onder het mes
was, kreeg de klant door den schok een
snede In het gelaat. Te Klundert luidden
de klokken, zonder dat een menschelljke
hand ze bewoog.
was gebracht, zich onder een wagen ge-
worpen.-Hij was op slag dood.
Te St. Gillis, bij Brussel, waar onder
groote belangstelling een yoornaam hu
welijk weijd ingezegend, viel de bruid in
zwijm ,en de aanwezigen vlurhtten de kerk
uit. Na de eerste schrik, constateerden ver
scheidene dames, dat dieven zich in de
kerk van haar handtaschjes hadden
meester gemaakt.
Te Landelies, waar zich een meertje
bevindt, spoot op het oogenblik van de
schok het water plotseling als een reus
achtige fontein tot op een hoogte van ver
scheidene meters. Hengelaars aan den
kant vielen in het water.
Wilde dieren waarschuwen.
In België zijn vóór de aardschokken in
teressante waarnemingen gedaan door
den eigenaar van de dierentuin te Ber-
chem. Eenige minuten voordat het ver
schijnsel ontstond, gaven sommige dieren
duidelijke teekenen van ongerustheid. De
leeuwen brulden, de pauwen uitten ab
normale klanken, runderen, rinocerossen,
bizons enz. draaiden in het rond en
drukten hun kop tegen ..’t hekwerk, als
of zij zich in veiligheid Wilden stellen.
De eigenaar van den dierentuin meen
de, dat een der beesten ontsnapt was en
riep zijn personeel bijeen, om de angstige
dieren tot kalmte te brengen. Op dat
oogenblik werd de aardschok gevoeld en
terstond daarna kwamen de beesten tot
rust Merkwaardig 1*. dat alleen de kat
achtige- en de runderachtige dieren het
verschijnsel van te voren schijnen te heb
ben gevoeld, terwijl b.v. de beren en apen
geen enkel teeken van zenuwachtigheid
vertoonden.
Wist U,
dat wij een schilder hebben, spe
ciaal voor het lakken en biezen van
rijwielen?
Vraagt eens prijs! - Het valt meel
Stadhuisstraat 7-9 - Lopikerstraat 43
SCHOONHOVEN.
derden, ja duizenden kilometers verder
nog reglstreeren. De aardbeving van San
Francisco in 1906 was over een opper
vlakte van een millioen vlerk. K M. voor
iedereen waar te nemen en die in 1807 in
Britsch-Indië aelfs over een nog vier
maal zoo groot gebied.
In ons land komen aardbevingen
slechts weinig voor. Het Koninklijk Ne-
derlandsch Meteorologisch Instituut te De
Bilt, dat sinds 1908 geregeld seismografi-
sche waarnemingen doet, heeft er sinds
dien reeds heel wat opgeteekend, doch
bijna altijd op groote afstand. Zoo dicht
bij en zoo sterk, dat de schokken
ieder waarneembaar waren, had
hier het laatst aardbevingen in 1032 en
1935. In de nacht van 20 op 21 Nov. 1932
werden duidelijke schokken gevoeld in
Noord-Brabant, op 4 Jan. 1835 nam men
in verschillende Limburgsche plaatsen
hevige schokken waar, die 5 a 8 seconden
duurden. Persoonlijke ongelukken waren
bij- die bevingen niet te betreuren. Die
van Zaterdag waren voor ons land bij
zonder sterk; krachtiger was nog de wer
king nabij het epicentrum, dat zich,
blijkens waarnemingen van verschillende
stations, hi het Zuiden van België, nabij
de Fransche grens moet hebben bevon
den. Gewoonlijk treden na een aardbe
ving van beteekenls nog eenige na-bevln-
gen op. Dat na de schokken van Zater
dagmiddag eenige uren later en ook Zon
dag nieuwe waarnemingen zijn gedaan,
behoeft dan ook niemand te verontrus
ten, want het wijst niet op verder ge
vaar.
Veelvuldig doen aardbevingen zich voor
in de landen pm de Groote Oceaan, in
die om de Mlddellandsche Zee en in het
Zuiden van Azië. Zij in ons land, die in
Oost-Indlë hebben vertoefd, zullen dan-
ook vermoedelijk dadelijk bij het waar
nemen van de geheimzinnige, golvende
bewegingen hebben begrepen, met welk
verschijnsel zij te doen hadden.
Dat wij niet allen zoo vlug
het besef hadden van wat gebeur
de. kan slechts als bewijs van een geluk
kige onwetendheid worden beschouwd.
Maar al* we ooit nog eens deze wondere
sensatie moeten beleven, zullen we ons
stellig dadelijk de ervaring in dit mid
daguur van Zaterdag herinneren en be
ter begrijpend, zullen we met te meer be
klemming om ons heenzien. Want alles,
wat wij, menschen, met zooveel vernuft
hebben gesticht, wankelt en bedreigt zijn
bouwers, al* onze aarde beeft
- - N00|EN, SCHOONHOVEN, HAVEN M. Po.lrU.nia, 13731
opj.r.n toot d. T.n.k.rm, ij. rol,«na d. ralfuMd. b«|>.lia<.a c^an on^fUl.» nnaUrd .oor „.Mu-u.rtd door d. NIKUWg HA.VBANK u SnhiMam
600 300 G"'d? d'1 nrjn G»ld.. .«Um inn Gulden H Uu!d... ,.n D.,.mkwd.m«»Lb.«
UUV overlijden. JUU b.od ol Twt, 4UU on». IVU eeo OU een nnd«.n b.„, pol|,
In een groot deel van ons land en ook
daarbuiten zijn Zaterdagmiddag, om 12
uur 18 vrij krachtige aardschokken waar
genomen. Al naar de ligging der plaatsen
de bodemgesteldheid, de toestand der ge
bouwen waarin men zich bevond en het
geen men op dat oogenblik deed, heeft
men de trillingen meer of minder duide
lijk waargenomen, doch in vele plaatsen
ook in ons land waren ze zelfs ont
stellend van aard.
In het algemeen vielen geen langere
trillingen dan van enkele seconden waar
te nemen, doch dat de bevingen in wer
kelijkheid veel langer hebben geduurd,
bewezen de wetenschappelijke instrumen
ten.
De seismografen van het Kon. Ned. Me
teorologisch Instituut te de Bilt, re
gistreerden een vrij krachtige aardschok,
welke op betrekkelijk korte afstand van
ons land zijn centrum moest hebben ge
had. Ongeveer 30 seconden nadat de seis
mografen In beweging kwamen, toonden
ztf een groote uitslag van ca. 2 cM. en
30 seconden later, te 12.19 uur, volgde een
tweede uitslag. Ongeveer een kwartier
lang bleven de seismografen in beweging.
Uit de berichten, welke uit de ver
schillende deelen van het land binnen
kwamen, bleek, dat de schok voorname
lijk is gevoeld ten Zuidwesten van de lijn
VenlpUtrecht—Amsterd^y j
Skeegie Cath’ ontveerder
Meeat.
HET VENTJE ONDERWEG GESTORVEN?
McCall heeft bekend Skeegie Ca*'h te
hebben ontvoerd.
De leider der recherche te Prince
town deelt mede, dat de verdachte heeft
verklaard de misdaad geheel alleen te
hebben gepleegd. HIJ heeft Skeegie van
bed gelicht, toen hét ventje lag te *la-4
pen, na een zakdoek over zijn mond en
een over de oogen te hebben gebonden.
McCall had het jongetje meegenomen
naar huis, waar hij volgens zijn verkla
ring zag, dat het knaapje al dood was,
waarna hij het in zijn armen naar een
nabijgelegen bosch zou hebben gedragen
en het in hét dichte struikgewas zou heb
ben geworpen.
Hierna heeft hij zich weer naar zijn
woning begeven, vanwaar hij de dreig
brieven, die hij tevoren had geschreven,
heeft verzonden.
NEDERLANDSCH SCHIP IN NOQD!
Positie niet bekend.
Het as. „Friesland” van de Scheep
vaart en Steenkolen Maatschappij N.V.
te Rotterdam is, komende van Kopenha
gen, op de Finsche scherenkust aan de
grond geloopen. Het schip heeft twintig
koppen bemanning aan boord.
Zaterdagnacht heeft hek schip S.OJ3 -
seinen gegeven, maas» door de harde
storm kon men aan boord de positie niet
nauwkeurig opgeven, waardoor het voor
de reddingsbooten, die zoowel van
Zweedsche als van Finsche zijde werden
uitgezonden, buitengewoon moeilijk waa
het schip te bereiken.
Het bergingsvaartuig
Derde verkiezingsdag In
Tsjeeho-SlowakIJe.
EEN ORDELIJK VERLOOF.
Praag heeft gisteren weer een Zondag
vol spanning beleefd, want het wa* de
derde en laatste van de gemeenteraads
verkiezingen.
Ze moesten worden gehouden in onge
veer 8000 gemeenten, doch in 3235 ge
meenten met een Tsjechische meerder
heid, 904 met een Duitsche en 160 met
een Hongaarsche meerderheid, was van
verkiezingen geen sprake, omdat de par
tijen tot een accoord waren gekomen
over de verdeeling der zetels of slechts
één candidatenlijst was ingediend. E.gen-
lljke verkiezingen hadden dan ook slechts
plaats in 3829 gemeenten.
Het Duitsche nieuwsbureau meldt, dat
de Henleln-partlj in de Duitsche ge-
meenten 90 tot 100 procent der stemmen tooling van het werk zijn de auto's weer
mary jite dpox den aardschok van de wils hfnft verkregen, doch er zijn nog slechts j vertrokken.
ging aan de hoek Laan van Meerdervooit
Zeestraat waren twee menschen van
hun stoel gevallen.
In een perceel aan het Hofwijckpleln
was de schok zóó grootj dat schilderijen
van de wand vielen en kastdeuren ge
opend werden. De bewoners vluchtten
naar het dak.
Een binnenmuur stortte Irt.
In het perceel Vaillantlaan 409 stortte
zelfs een binnenmuur in en op rummej
92 aan dezelfde laan kwam een
scheef te staan.
Uit allerlei andere plaatsen in Zuid-
Holland werden vele dergelijke waarne
mingen gevoeld, vooral uit Rotterdam,
hoewel ze daar’over 't algemeen veel min
der sterk waren dan in de residentie. Vele
klokken zijn blijven stilstaan,deuren ram
melden of vielen open, schilderijen ver
schoven en wankele voorwerpen vielen
om.
Ook
neden.
Op Ie Amerikaansche legatie aan
Prince; segracht was een boekenkast omge
4 vallen; bil de Nederlandsche Relavereeni-
Wat men voelde.
In die plaatsen, waar de beving zich
niet het sterkst deed gevoelen, zijn over
het algemeen de waarnemingen ongeveer
gelijk geweest en wel zóó als wij ze zelf
ook op ons redactie-bureau waarnamen.
Het was alsof we door een lichte duize
ling werden bevangen, dan wel een
schrijftafel of een stoel het dreigde te
begeven. Het verging ons als vele ande
ren: wij namen de trillingen waar, zon
der ook maar een oogenblik aan een
aardbeving te denken.
Maar in tal van plaatsen waren de ver
schijnselen zoo sterk, dat bijv, iedereen
ze opmerkte en dat aan de aard ervan
niet viel te twijfelen.
Zoö wetd bijv.
W
JAARGANG.
NIEBBIAD VOORZUIDHOLIAND EN UTRECHT
A BONNE’S, die itch mb odm adnainiitrati»
Guidan bij levenslang*
ZVVV ongeachiktheid.
Eeq. derde boerderij ging eveneens in
vlammen op. De brandweer van Doorn
spijk kon weinig uitrichten. Eenig vee,
dat zich in de stallen bevond, kon wor-
den gered. Een nest konijnen kwam in
de vlammen om.
De drie boerderijen en een gedeelte
van de inboedel zijn verzekerd. De brand
is vermoedelijk te wijten aan een lek in
de schoorsteen van de eerste boerderij.
EEN ONGEWONE „OVERVAL".
Honderd roe tulpen gerooid.
Te Den Helder stopten Vrijdag voor
het huis van den heer J. de Wit aan de
Nieuwe Weg naar Julianadorp onver
wachts vier autobussen en een vracht
auto, gevuld met werkloozen uit Lisse en
omgeving en diverse inspecteurs van de
Sierteelt-centrale. De komst betrof het
in beslag nemen van de op ’t land van
De Wit gekweekte .bollen, aangezien de
eigenaar ^daarvoor geen vergunning van
de Centrale zou bezitten. In een goed
halfuur was de geheele voorrkftd uit het
land gerooid, hoewel het hier een 100
roe late tulpen betrof. Maar het was dan
ook een ploeg van een kleine 80 man. die
zich over het land verspreidde Bij een
en ander hielden de inspecteurs der Cen
trale een wakend oog; ook stonden twee
veldwachters opgesteld. Dadelijk n$, vol-
om
deel
van ons land, maar meer nog onze zui
delijke buren heeft opgeschrikt uit de
dagelljksche rust, waarmede d® natuur
deze streken in het algemeen zegent,
doet ons meer dan anders de onschatba
re beteekenls van dat voorrecht waar-
deeren. Want al hebben de schokken
van de aardbodem in België slechts en
kele slachtoffers geëischt en al bleven
in ons land de gevolgen zelfs tot niet
noemenswaardlge materieele schade be
perkt, toch zal niemand, die de merk
waardige trillingen heeft waargenomen
en die zich Van de beteekenls ervan re
kenschap heeft kunnen geven, zijn ont
komen aan een gevoel van eigen klein
heid en afhankelijkheid tegenover groo-
tere Machten.
De beving, die zich Zaterdag heeft
voorgedaan, was een zoogenaamde tek
tonische beving. Ze heeft niets te ma
ken met werkingen van vulkanische aard
doch, al zou men geneigd zijn, aan
laatste een grootere beteekenls toe
schrijven, vanwege de afschrikwekkende
klank die het woord „vulkaan” voor
ons heeft, toch zijn tektonische aardbe
vingen veel ernstiger. Alle groote bevin
gen, die ware rampen hebben gesticht,
waren tektonische of verplaateingsbevin-
gen.
Deze bevingen rijn een gevolg
van verplaatsingen in de aarde of liever
40 de aardschors. Volkomen stil is onze
aarde eigenlijk nooit. Ze is aan een voort
durende vervorming onderhevig en als
gevolg daarvan treden van tijd tot tijd
spanningen in de aardkorst op. Als deze
a’annlngen te sterk worden, ontwikkelen
i ch plooiïngen of onderlinge verschuivin
gen in de lagen waaruit de aardkorst be
staat. Vanuit de diepte planten deze be
wegingen zich in de richting van de op
pervlakte der aarde voort, doch slechts
-etaen bereiken zij die zelf, iri welk ge
val zich verschuivingen of scheuren in
de bodem voordoen, die tot enorme ram-
pei£ kunnen lelden. Meestal bereiken al
leen de trillingen de aardoppervlakte en
dan doet zich het verschijnsel voor, dat
wlj^nu hebben waargenomen en dat, als
het van wat sterkere aard is, reeds zeer
ernstige gevolgen kan hebben.
In tegenstelling tot de vulkanische,
planten de tektonische aardbevingen zich
ook tot op veel grootere afstand van de
haard het hypocentrum en het
daarboven gelegen punt van het aard
oppervlak het epicentrum voort,
zoodat de seismografen ze vaak vele hon-
Vmchynt: Maandag, Woanadag
•n Vrijdag. Prij» b? Tooruitbela-
hng: voor Schoonhoven per 8
maanden J L2ó p. poat 1.50
Met verzekering 15 centa meer
