Dieventerreur te Nieuwland en
Leerbroek.
slaats
stand
Groote
het| restant
„Karimata" baggert goud.
Eén staaf opgehasld.
2000 ld“
Knaapje door vrachtauto dood-
...oden,
Ordening en verbruikersbelang
CT JULI IBM
om
IK.
Scheveningeu
W.
in de Maas bij Tegeleu
nf,
eieren,
B. M. te G.
nigje, d. va»
27 j. (te Ar-
0 j. (te Leer-
ons
THANS VOOR
ABNORMAAL LAQE PRIJZEN
MANTELS, COSTUUMS
COMPLETS, JAPONNEN
HOEDEN, REGENMANTELS
en K1NDERKLEED1NG
kunnen hotte-
Naam en adret
kunnen onder
i van het vol-
lad, als Inge-
dit een weg
oten rijweg”
Het was zelfs
„De Sahara
•uwen en M.
b. van J. de
ia, d. van KI.
Zwemmer in de Maas ge
zonken.
Donderdagmiddag om
Ook in zwart en blauw tot de
grootste maten.
ze neutraliteit
n Voorstaan.
Red.
ser drie maan-
het bestraten
e Zaterdag en
et autoverkeer
f 1JW
derde
prij». Ad ver-
-““h-t
goed begljpen,
azel” en „bru-
i wanneer een
schrijft „on-
t geheel over-
lan blijft zob’n
VAN AL ONZE
Het water eiseht slachtoffert.
Zich te ver in zee gewaagd.
Woensdagmiddag omstreeks half vijf
had een 14-jarig meisje uit Haarlem.dat
aan het Bloemendaalsche strand in zee
UITSLUITEND ONZE BEKENDE
PRIMA CONFECTIE»
Huis, 25/7/*38.
sur.
tocht.
voor de plaac-
lierdoor vervalt
rorig schrijven.
Jw onderschrift
Ik voor mij
inden wanneer
e courant zich
interne zaken
inhere. Dat wil
len geest. Het
leuwsbericht of
Bl” en „Brutaal
imaal woorden,
leid, te scherp
dat U dit van
innen billijken,
ve een geest te
smmige partij-
i verkondigen,
at dit niet Uw
een zeer een-
olg Ik de ont-
n op de voet,
izijdig oordeel,
van een blad,
d,
H. MEUER.
pl&Altaing
tentiën i
plaatst ia
to van Gorin-
Ij den. De bor-
j" waren ver-
er op, dat de
t was, dat er
)it was echter
eemaal achter
bergen zand
leheele breed-
it ik ook niet
Donderdagmiddag
is in Buitendams, een
ernstig ongeluk gebeurd, waarbij een jon
getje van 6 jaar om het leven is geko
men.
Het knaapje, Joost Krlelaard, wonende
te Andel (N.-B.). die met zijn moeder bij
de familie Van Ballegooljen logeerde, stak
plotseling de Merwededijk over, om naar
twee andere kinderen aan de overzijde
van de Weg te gaan om te spelen. Op
hetzelfde oogenbllk kwam uit de richting
Giessendam een vrachtauto aan van den
heer A. van Doorn, uit Tlel, bestuurd door
den 18-jarlgen chauffeur G. T. A. Z.
De chauffeur, die het fcnaapje onver
wachts de weg zag oversteken, wilde
een aanrijding nog voorkomen
en week daartoe naar links uit. De gevol
gen waren daardoor nog grooter, want be
halve het 6-jarig jongetje, dat overreden
werd, zijn ook nog twee kinderen van den
heer Baggerman, die voor het huis lange
de weg stonden, aangereden.
Het knaapje Joost Krlelaard was bijna
direct na het gebeurde dood, terwijl het
6-jarig meisje Teuntje Baggerman ern
stige wonden aan ’t hoofd opliep, zoodat
het op aanraden van den plaatsvervan
gend geneesheer naar het ziekenhuis te
Sliedrecht is overgebracht. Haar 3-jarig
broertje P. Baggerman kwam met enkele
schrammen en de schrik vrij.
Deze beide kinderen wonen in deze ge
meente. De politie, die spoedig ter plaat
se was, stelde een nauwkeurig onderzoek
in. De auto, die in beslag genomen was, is
later vrijgegeven.
Het deerlijk verminkte lijkje is naarde
ouderlijke woning te Andel vervoerd.
HET EERSTE LOON VOOR
ONDERNEMINGSZIN.
Vannacht heeft de „Karimata” de
eerste staaf goud, afkomstig van het
wrak van de „Lutine”, opgehaaid.
D» staaf weegt 3»/» K.G.
ABONNE'd, die aiah
ihoven bleek
erbord geheel
door de druk
ik mijn auto
aten spuiten,
Ikorrels zaten
loopende dee-
Advertentiën 1-6 regel»
elke regel meer f 0.20;
plaatsing bal ven
worden gr a t i
i „De Gorcumei
HIJ LOGEERDE BIJ FAMILIE.
Giessendam. Donderdagmiddag om
streeks half vijf
Verachynt: Maandag, Woensdag
en Vrijdag. Prye bij vooruitbeta
ling- voor Schoonhoven per 8
maanden 1.2Ó p. po»t 1JO
verzekering 16 cent» meer
I vlngl Ook hieromtrent hoort men
dat nu vastzit werd gepakt en veroor- I
deeld tot eenvoorwaardelijke ge-
vangenlwtraf, dank zij de reclasseering.
Een roofoverval.
De lijdelijkheid der bevolking en de on
macht van de gezaghandhavers waren
koren op de molen c’?r dieven. Zij tart
ten veldwachters en bevolking en be
raamden tenslotte een c/erval op den 76-
jarigen van Hoome. Dat werd een tegen
valler en met achterlating van een stuk
jas moesten zij het nachtelijk strijdperk
ruimeq.
Men hoort nogal eens de bewering, dat regelingen,
de ordening met -
strijd moet komen. Oppervlakkig bezien,
ligt daarin ook wel eenlge waarheid. Bij
ordening denkt immers ieder aan het
vastleggen van een prijspeil door de sa
menwerking van verschillende onderne
mers, zoo mogelijk goedgekeurd door de
Overheid en waarbij de samenwerking
met de vakorganisaties der arbeiders, die
het loonpeil willen handhaven, niet uit
gesloten is. Niet zonder reden is de vree»
opgekomen, dat een dergelijke ordening
weleens ten koste van den verbruiker zou
kunnen gaan, en dat dus op den duur de
werkelijke koopkracht zoo zou kunnen
worden aangetast, dat het omgekeerde
zou worden bereikt yan wat men zich met
de ordening had voorgesteld.
Toch la het niet zoo,, dat ordening en
verbruikerabelang in strijd met elkander
behoeven te rijn; het verbrulkersbelang
kan in de ordening worden opgenomen.
Dat bewijzen de kolenwetten van Ame
rika en van Engeland. In beide landen
wu de kolenmij nbouw volkomen gedes
organiseerd en is ilj het voorwerp van
ordening geweest.
De Amerikaansche wet geeft een begin
▼an ordening voor de verschillende ver
houdingen in de kolennijverheid en daar
onder is begrepen de oprichting van een
Bureau van den Raadgever der Consu
menten. De wet beoogt om het prijspeil
voor kolen te baseeren op een evenwichts
toestand tusschen producenten- en con
sumentenbelang. Vandaar de vorming van
een afzonderlijk Bureau ter behartiging
van het consumentenbelang. De Raad
gever van de verbruikers moet jaarlijks
een rapport van de werkzaamheden van
zijn bureau aan het Congres overleggen.
Ook de Engelsch» kolenwet beschermt
de verbruikersbelangen. Deze wet kent
commissies, waartoe de verbruikers zlöh
kunnen wenden en waarbij zij klachten
kunnen Indienen over voorgestelde prijs-
De bevolking wist en zweeg 1 Eindelooze reeks
diefstallen. - Zwakke gezagahandhaving.
Hoe het begon.
Het begoi| vrij onschuldig te Nieuw
land. Een troepje belhamels kwam ’s
avonds bijeen, kaartte wat en ging de
weg op. Dan begonnen baldadigheden:
men stak stukken ijzer in de grond, waar
op de volgende dag de landbouwwerktui
gen stuitten; men reed een hoolschud-
E r ge r lijke
een
Een verdwaalde staaf?
Het was ongeveer half drie, toen de
vondst werd gedaan. De heer Van Capel-
len was aan boord vm de „Karimata”,
toen de eerste staaf in de zeef van de
baggermolen werd ontdekt. Vanmorgen
bij de aflossing werd deze meegenomen
naar het eiland, om ter h-and te worden
gesteld van den leider vari het bedrijf der
Billiton Maatschappij op Terschelling, den
heer Bol.
De staaf is 20 c.M. lanfc en 6»/» cM. breed i
en is gemerkt B B. 57.
Toen op het eiland de vondst bekend
werd, hebben vele schepen in de haven
de vlag geheschen en lieten de sirene»
zich hooren. Men neemt aan, dat deze
staaf bij vorige bergingspogingen van de
goudschat van de „Lutine” is losgeraakt
en verdwaald. Het feit echter, dat de „Ka
rimata'’ ook deze staaf naar boven heeft
gebracht, heeft het optimisme, w fot de
goudschat geheel zal worden gevonden,
versterkt.
In elk geval is de vondst een bemoedi
gende eerste belooning voor de gedurfde
onderneming. Waar het hier fijn goud
geldt .kunnen we de waarde van de staaf
op ongeveer f 7000 begrooten.
s Jongeman bevond zich ver van de
t, toen hij plotseling begon te zin-
Hij riep om hulp, waarop zijn ka-
en
der Nieuwlanders zat hopeloos verstrikt
in de netten der bende, omdat zij hun
vingers gebrand hebben aan het gestolen
goed. En last not least; een zwak gezag,
dat wist, dat nu toegeeft, dat het wist en
nochtans niets deed.
Dit is de droevige conclusie uit dit
Nieuwlandsche- en Leerbroeksche drama,
dat bij behandeling voor de rechtbank
nog wel eens verrassende resultaten kan
opleveren!
Tot nu toe heeft nog slechts één der
gearresteerden een bekentenis omtrent
een inbraak afgelegd.
machine in het water, enz.
baldadigheden, waar men dadelijk
stokje voor had moeten steken!
De bevolkingzweeg.
De slachtofferszwegen.
Toen kwamen de diefstallen:
kippen, konijnen, melk, kazen.
Langs de weg, voor de huizen, staan ’s
Zondagsnachts de volle melkbussen. In de
vroege morgen worden ze opgehaald door
de auto’s der zuivelfabrieken. De een mist
vijf liter, de tweede drie, de derde wat
meer; doch geen van allen doet aangif
te! De melkbussen verhuizen van vóór de
woning naar achter. Dat is alles.
En de troep opgeschoten jongens wordt
hoe langer hoe brutaler. Met hooivorken
prikken zij door de kleine raampjes de
kazen uit de schuren!
De bevolkingzweeg.
De slachtofferszwegen.
Kippen, konijnen, ‘eieren, volgen de
weg der spoorlooze verdwijning.
Men bleef zwijgen
Eén aangifte kwam er: van een konij
nendiefstal. De dader één van het trio,
DIEFSTAL VAN EDELSTEENEN.
Uit museum te Leiden.
Donderdag zijn uit 't Rljksmuseum voor
geologie en mineralogie te Leiden 99
edelsteenen ontvreemd.
Deze steenen werden lederen morgen bij
de opening van het museum in afgesloten
vitrines in een der zalen ter bezichtiging
gelegd; bij de sluiting werden zij in een
brandkast opgeborgen. Bij de controle
bleek gistermiddag, dat een der kasten
was geforceerd en dat twaalf diamanten,
negen robijnen, veertien saffieren, acht
tien smaragden, zeven pyrilsteenen, tien
aquamarijnen, zeventien topazen en een
alexandriet verdwenen waren.
De steenen waren geslepen en verte
genwoordigen een waarde van f 2000 tot
f 5000 .De edelsteenen behooren grooten-
deels tot de collectie van Willem I.
De dief heeft, blijkens de wanorde in
de vitrine, in het wilde zijn slag gesla
gen.
26 j., en M.
27 J„ en.N.
iele, 22 j., en
j., en J.
25 j„ en
(Van een specialen verslaggever).
De werkelijkheid overtreft soms de
stoutste fantasie.
Want indien men zou vertellen van een
exentrieke oude man, die ’s nachts werd
overvallen door een dievenbende, welke
sinds maanden de geheele streek terrori
seert; indien men dien man geen aan
gifte bij de politie liet doen, doch hepi iiï
handen speelde van een pseudo-detecti-
ve, die tenslotte nog mede de oorzaak
werd van de onthulling van dit dieven-
complot, dan zou dit verhaal wellicht op
geld doen als driestuiversroman', maar
men zou stellig weigeren, dit alles voor
waarheid aan te nemen.
En toch is het waar Het is zelfs een
sobere en beknopte weergave van wat in
Meuwland en Leerbroek geschiedde.
Met verbazing Is de onthulling van de
laffe roofoverval en de schier eindelooze
reeks kleine diefstallen ontvangen. Doch
nu de feiten eenlgszins overzichtelijk
▼aststaan hoewel het onderzoêk nog
gaande is en men de gang van zaken
van a tot z besproken heeft in de omge
ving, nu dringt zich een geheel andere
verbazing op.
Want de oplossing van deze zaak in het
huidige stadium laat een groot vraagtee-r
ken achter. Hoe was dit alles mogelijk?
Hoe kon deze terreur want daar Is
hier werkelijk -sprake van maanden
lang voortduren, zonder dat er scherpe
tegenmaatregelen genomen werden?
Met de arrestatie van de drie „bende
leden” en den Leerdamschen „stille poli
tie”, met het vaststaan van de aanvan
kelijk bijna niet te gelooven feiten, is er
€een klaarheid gebracht, integendeel.
Eerst nu wordt alles raadselachtig, een
«chler onontkoombaar kluwen, waarin
den slechts moeilijk de draad kan vol
gen.
„Deduceeren en combineerén!” was het
machtwoord van den beroemden detec
tive „G.G.”, Ivans schepping. Laat
ten poging In die richting wagen.
regelingen. De beraadslaging over deze
het" verbruikersbelang in klachten zal In het openbaar plaats heb
ben, zoodat Iedereen zich van de betrok
ken kwestie op de hoogte kan stellen.
Ook de beslissing wordt in het openbaar
genomen en van deze beslissing staat nog
weer beroep open bij een Centralen Raad
van Beroep, die uit drie onafhankelijke
personen bestaat.
Uit deze beide voorbeelden van een zoo
belangrijk product als steenkolen, blijkt
wel, dat het niet juist is de ordenlngsge-
dachte a' te wijzen, omdat het verbrui-
kersbeiang er door in ‘t gedrang zou
moeten komen. Er is hier geen sprake van
een „moeten”, doch slechts van „kunnen”.
De mogelijkheid bestaat inderdaad, dat
een bepaalde ordening zich voltrekt ten
koste van de verbruikersbelangen, doch
het is volstrekt geen noodzakelijkheid.
Een ordening, die met het verbruikers
belang geen rekening houdt, kan nooit
afdoende zijn en moet op de duur te niet
gaan.
Het wordt steeds duidelijker, dat de
maatschappij zonder ordening niet ver
der kan. De tot stand brenging daarvan
zal ongetwijfeld voor een belangrijk ge
deelte de toekomst van het economische
én hetsociale leven beheerschen en de
groote vraag is niet zoozeer of die orde
ning zal komen, doch meer welk karakter
zij zal dragen. Een goede ordening kan
alleen gebouwd worden op den grondslag
▼an een evenwicht tusschen werkgevers-,
arbeiders- en verbruikersbelang. Het vin
den van dit evenwicht is niet gemakke-
Ujk, doch juist daarom verelscht de or
dening de samenwerking van maatschap
pelijke met staatkundige en met religi
euze krachten, die in het volk leven. Al
leen langs dezen weg is iets te bereiken,
doch dit is dan zoo belangrijk, dat
verwarde toestanden, als waaronder wij
thans leren, kunnen worden voorkomen.
was gaan zwemmen, zich te ver van de
kust gewaagd. Zij is door de sterke
stroom meegesleurd en was de zwem
kunst niet voldoende machtig om op
eigen kracht terug te keeren, zoodat zij
is verdronken. In de loop van de avond
Is het lichaam aangespoeld.
Jongetje te
verdronken.
Dezelfde avond, om 9 uur, werd door
den vader aan de politie de opsporing
verzocht van den 10-jarigen A. J. V„ uit
Den Haag. De jongen was het laatst ge
zien door zijn broertje, nabij de nieuwe
haven te Scheveningen. Donderdagmor
gen omstreeks half zeven is het lijk van
den jongen uit de 2e blnn^phaven opge
haald.
ruim half een
Is dg 17-jarige W. Jansen uit Venlo bij
het zwemmen
verdronken.
De Jongeman
kant, 1*“
ken.
meraad hem tegemoet zwom en hem
beetpakte. Toen hij nog tien meter van
den oever verwijderd was, inoest hij we
gens vermoeidheid den drenkeling losla
ten, die daarop in de diepte verdween.
Politie en dokter waren spoedig aanwe
zig. Na een half uur slaagde men er in
het slachtoffer te vinden. Geruime tijd
I werd nog kunstmatige ademhaling toe
gepast, doch J. bleek overleden te zijn.
Twee slachtoffers te Katwijk
aan Zee.
Donderdagmiddag zijn tenslotte te
Katwijk aan Zee bij het baden in zee
de dne-en-dertigjarige geneesheer W.
Mosselman uit Appingedam en zijn twin
tigjarige dienstbode, mej. C. Smit, ver
dronken.
Het ongeluk was door niemand bemerkt
doch de politie vermoedt, dat het dienst
meisje zich bij het baden te ver in zee
gewaagd heeft. De dokter zou pogingen
aangewend hebben haar te bereiken. Hij
zou toen zelf ook af gedreven zijn, met het
vermelde noodlottig gevolg.
Van Hoomedeed geen aangifte!
Volgt net optreden van den Leerdam
schen „stille politie”, dat min of meer
humoristisch aandoet, omdat het ten
slotte inderdaad één der factoren was,
die tot de oplossing leidden.
En nóg zouden de dieven niet gesnapt
zijn, nóg zou de pseudo-detëctive mooi
weer spelen van het afgetroggelde geld,
nog zouden Nieuwland en Leerbroek
zuchten onder dezez.terreur, indien de
dokter, bij den zieken Van Hoome ge
roepen, niet een ernstige zenuwstoring
had geconstateerd en niet taaie volhar- t
ding den patiënt naar de oorzaak had on
dervraagd.
Tenslotte kwam het heele verhaal los
en waren de dagen der bende geteld. De
Leerdamsche politie arresteerde den
pseudo-poll tieman, rijks- en gemeente-
veldwacht onderzochten de zaak te
Nieuwland, arresteerden het bekende trio
en zullen wellicht nog meer verdachten
in verzekerde bewaring stellen.
Ziehier de draad, zoover die in dit klu
wen te volgen is. Maar nog immer staat
daar het vraagteeken: Hoe kon dit ge
schieden?
Ten aanzien van de roofoverval Is de
zaak vrij duidelijk: Van Hoome is een
oud en wat exentrlek man en hoewel het
hier het ergerlijkste staaltje betreft,
baart ’t verzuim der aangifte juist In dit
geval de minste verwondering.
Wetenen zwijgen.
Merkwaardig is het, dat ook deze over
val, evenals de vele kleine diefstallen,
een publiek geheim was! Weken geleden
is er op poldervergaderingen e.d. reeds
gesproken over „een oude man, die zich
nog een dief van het lijf wist te houden”.
Loco-burgemeester Van Mourlk verklaar
de tegen enkele Journalisten: „Ik wist het
natuurlijk best, zoo Is iedereen het hier
weet.” (NI. dat er UMrtallen gepleegd
werden).
Iedereen wist het, iedereen zweeg t
Gedeeltelijk ligt dit in de aard der men-
schen: zij wilden niet weten, dat zij be
stolen waren. Soms ook konden zij het
niet met zekerheid bepalen, omdat zij
hun voorraad e.d. niet naüwkeurig ken
den.
Maar er is nog e»n andere reden voor
dit zwijgen, een reden, waarmee wij de
kern van de zaak naderen. Er werden b.v.
kazen gestolen van 10, 12 pond. Waar
zijn die gebleven? Niet alleen in de ma
gen der enkele bende-leden! Waarschijn
lijk zou een nauwgezet en onverbiddelijk
onderzoek aan het licht brengen', dat er
tientallen helers zijn, althans menschen,
die minstens vermöèd, waarschijnlijk ge
wéten hebben, dat zij gestolen kaas, eie
ren en bout aten! En daaraan moet het
ook toe te schrijven zijn, dat bij het be
kend worden der eerste arrestatie’s ieder
een van het geval bij Van Hoome en van
de andere diefstallen wist, doch dat toen
de politie het onderzoek begon en om in
lichtingen kwam, allen met stomheid wa
ren geslagen! Er wordt gebeefd en gesid
derd voor de gevolgen van een minutieus
onderzoek!
De houding van het ge«U*
Daarmee is echter nog niet verklaard,
hoe de dieven maandenlang hun bedrijf
konden voortzetten, zonder noemens-
waardige hinder te hebben van de ge
wapende macht, die óók wist en toch
speurde en zocht, om hen te betrappen.
Eén aangifte is er gedaan in een reeks
diefstallen, waarvan het aantal onmoge
lijk met eenlge juistheid is te bepalen.
Maar ook zonder verdere aangifte wist
men te Nieuwland, wat er aan het hand
je was, getuige de woorden van wethou
der Van Mourlk. Dat er desondanks geen
afdoende maatregelen zijn getroffen ter
bescherming van de bevolking tegen dit
complot, leidt tot een bittere, doch niet
te ontwijken conclusie: Het klopte te
Nieuwland niet met de gezagshandha-
wilde
geruchten; het is hier niet de plaats, op
de Juistheid daarvan in te gaan. Momen
teel valt niet uit te maken, of hier de
burgerlijke autoriteiten dan wel de veld-
wacht, of wellicht nog anderen, schuld
treft. Maar zeker is, dat hier gesproken
mag worden van ernstig vérzuim.
Men heeft gesproken over „een tweede
Oss”. Zóó erg i« het niet, maar een ze
kere analogie is onmiskenbaar, het sys
teem is hetzelfde.
Een bevolking, die zich onvoldoende be
veiligt, zich laks toont met aangiften bij
de politie; daarna hft helen; een heel
7te JAARGANG
NIEUWSBLAD VOOR ZUID HOLLAND EN UTRECHT
1 SCH00NH0VEN5CHE COURANT
JTelef. 20 Tel-Adm: Vannootn S, 4 W. N. VAN NOPTEN, SCHOONHOVEN, HAVEN 25. Postrekening 13763. 1
MO on»e administratie opgeven voor de reriekenng. >yn volgeua de vutgMtelde bep*hn<#a t»g«a oagerallen Temkerd voor Bedragen, gewaarborgd door de NIEUWE HAVBANK f Schiedam, ran
bj levenslange Gulden bM OAA Gulden bM verhei nnn Gulden bij v.rüe» iaa Gulden bq verhea Gulden by verhe» van De venekerd. moet in hei
ongeschiktheid. VW overiyden. «JW van hand ol voel, 4iW van een oog. 1 VU van een duim. OU een anderen vinger. bezit zijn van een poli»
en B. Lan-
8 j., en J. C.
28 j., en C.
relsink, 32 j„
Visser, 28 j.,
j.
74 j., wed.
aljé, 20 j.
nd van A. v.
j.,
27 J.,
_ie, et
VRIJDAG 29 JULI 1938.
