Eenige ontspanning in Eufopa.
aan
j Schoonhoven^]
Het doode punt
Op elke wond
PUROL
Hitler’s eischen aan Praag.
Respijt tot 1 October.
Hitlers eischep
Praag.
en het dooden punt.
TH JAUUWtQ,
naar
zware
op
K.,
hij
aan Moskou ge-
een
MOBI-
p
M 8EFTEBER 1WS
tegen
zin,
kan
voor
een
de
dat
egen-
is,
Het
tusschen
dagmorgen
held
Downing
Inderdaad
was van i
die nog te redden was.
Het meest gerust tellend was nog wel
de mededeeling, dat Hitler voor de in
williging van zijn eischen Praag mg een
week* tijd gaf.
stuk in handen van Praag heeft gesteld,
vraagt 1
af. wat
gegeven,
werk
vroeger beëindigen, ten einde het peK-__
soneel in de gelegenheid te stellen, zich
Oorlog? Vrede? Vermeerdering van
het gevaar? Vermindering van het ge
vaar? Met een zenuwspannende snel
heid volgen berichten en gebeurtenissen
elkaar op. Vrijdagavond moest men wel
denken dat de volgende dag de Duitsche
troepen Tsjecho Slowakije zouden bin
nen rukken, dien dag hoorde men nog
van heele en gedeeltelijke mobilisaties,
maar des avonds klonken de tijdingen
weer rustiger en Zondagochtend verna
men we dat er plotseling een belangrijke
ontspanning viel waar te nemen. Hoe zal
het zijn als deze woorden onder de oogen
van onze lezers komen?
We hebben nog altijd vertrouwd, dat
het niet tot oorlog zou komen en
nu nog kunnen we niet gelooven,
-j f 1J0
regel meer f 0.20; derde
-;"j halves prijs. Ad ver
worden gratis ge
in ,De Gorcnraer".
die hem on middellijk
Street bracht.
FRANSCH—BRTTSCH OVERLEG TE
LONDEN.
Zondag heeft de Britsche ministerraad
ongeveer de geheele dag vergaderd over
de toestand, zooals die na Hitler's nieu
we eischen is ontstaan.
Gisteravond kwamen de Fransche mi
nisters Daladier en Bonnet te Londen
aan om met hun Britsche collega's te
confereeren. Deze besprekingen duurden
voort tot middernacht en toen begaven
de Britsdhe ministers zich weer in con
ferentie. Opnieuw werd met de Fransche
ministers overleg gepleegd, doch om 1
uur werd besloten de discussies tot he
denmorgen 10 uur te verdagen.
Vannacht zei Daladier na afloop vat
de besprekingen: ,Het gaat niet slecht”.
Voor het overige is omtrent het overleg
te Londen niets anders bek°nd, dan dat
de Fransche en Brioche ministers vol
komen eensgezind schijnen te zijn.
HITLER VANAVOND VOOR DE RADIO,
Groote propaganda te Berlijn.
Vanavond om 8.20 uur (Amsterd. tijd)
zal de Führer een radiorede houden.
De minister van propaganda, dr. Goeb
bels, heeft het heele volk van de rijks-
hoofdstad opgeroepen om vanavond „een
onafzienbare menschenzee te vormen”
langs de weg van de kanselarij naar het
Sportpaleis, die den Führer zal afleggen.
Luidsprekers zullen in het heele rijk op
de straten en pleinen de „historische re
de” van den Führer, zooals de procla
matie deze aanduidt, verbreiden.
Er wordt een enorme propaganda voor
deze rede gemaakt.
De groote bedrijven zullen het
vroeger
tijdig langs de weg te verzamelen. Van
alle huizen zullen weer de vlaggen wap
peren.
Nu Dultschland door het memorandum
’aan Tsjecho Slowakije eigenlijk de be
slissing over de oplossing van het vraag-
weerhouden. Praag kondigde dan ook de
algemeene mobilisatie af, de Fransche
regeering Vfcërde in de nacht drukke be
sprekingen en besloot daarin tot de op
roeping van enkele groepen van reser
visten. België nam een soortgelijke maat
regel. Engeland versterkte de beman
ning van enkele schepen, kortom Euro
pa was op het allerergste voorbereid.
Daartoe droeg nog bij een verklaring
van den Franschen minister-president
Daladier, dat zijn land zich zou houden
aan het verdrag met Tsjecho Slowakije,
cjat recht had op steun bij een niet uit
gelokte aanval, terwijl Litwinof een ein
de maakte aan de onzekerheid omtrent
Ruslands houding, door te bevestigen,
dat het Russisfch-Tsjechische verdrag in
werking zou treden, als Frankrijk Praag
zou steunpn.
Toch geen mislukking.
Elk oogenb^ik verwachtte men dat de
bom zou barsten, maar Zaterdagmorgen
trad de ontspanning in, toen bleek, dat
het lahtste bezoek van Chamberrain aan
den rijkskanselier veel meer dan een af
scheid was geweest. Het had namelijk
van half elf tot tegen twee uur in de
nacht geduurd en bij zijn terugkeer In
zijn hotel zeide de Britsche premier:
„Men kan ditf niet een volkomen mis
lukking 'noemen”. Het bleek, dat rfitler
aan Chamberlain een memorandum had
ter hand gesteld, dat laatstgenoemde
aan de regeering te Praag zou doen toe
komen, zoodat de beslissing over qcrlog
of vrede naar het scheen voorlooplg
naar de hoofdstad van Tsjecho-Slowa
kije was verplaatst.
Voor zijn vertrek uit Dultschland ver
klaarde Chamberlain nog: „Ik ga nu
naar Londen terug, ysraar ifc onmiddel-
lijk overleg zal plegen met mijn CQUe-
officieuze Tsjechische persagentsdfcp
het Ceteka omgeroepen. In dit com
muniqué herinnert het Ceteka er aan,
onder welke omstandigheden de Tsje-
cho-Slowaaksche regeering er toe was
gebracht, de afstand van bepaalde ge
bieden aan het Duitsche rijk te aan
vaarden. Nadien, zoo gaat het commu
niqué voort, hebben de Duitschers aan
Chamberlain nieuwe voorstellen gedaan,
die veel verder gaan dan hetgeen de
•rachynl: Maandag, Woensdag
i Vrijdag. Pnjsby vooruitbeU-
og: voor Schoonhoven per 8
aanden L25 p. post 1.Ö0
et versekenng 16 eents moer
had. Deze nieuwe voorstellen zijn vervat
in een memorandum, dat Chamberlain
.alleen in zijn kwaliteit van bemidde.'aar
bereid bleek aan de Tsjecho-Slowaaksche
regeering over te brengen.
Tevoren hadden de Fransche ert Brit
sche gezanten Vrijdagavond aan de Tsje
cho-Slowaaksche regeering medegedeeld
dat het memorandum haar overhandigd
zou worden en haar tevens laten weten,
dat Chamberlain, gelet op het feit, dat
de in dit memorandum gestelde eischen
veel verder gingen dan de te voren aan
vaarde voorwaarden, vóór zijn vertrek
uit Godesberg aan Hitler liet weten, dat
hij de aanvaarding van deze nieuwe
eischen niet aan de TsjechoijSlowaak-
sche regeering kon aanbevelen.
In deze omstandigheden en na de stap
van de beide gezanten bij de Tsjecho-
Slowaaksche regeering, was dëze Vrij
dagavond om 8 uur bijeengeroepen en
had zij besloten, de algemeene mobilisa
tie af te kondigen.
De Tsjecho-Slowaaksche regeering was,
mede met het oog op hetgeen zich aan
de grens afspeelde de overtuiging toe
gedaan, dat zij,' Indien zij nog langer
passief zou blijven, het risico van een
conflict zou loopen. Geen der besluiten
is tegen het advies of buiten medeweten
van de groote mogendheden genomen.
Hoop en vreeze.
Europa is aan wisselende stemmingen
Ben prooi, leeft van uur tot uur in hoop
en vreeze, al naar de tijdingen, die een
leger van journalisten met de meest
mogelijke spoed over de aarde verspel
den, een lichtere of een donkerdere
Schildering geven van de toestand, waar
in het conflict om Tsjecho-Slowakije ons
werelddeel heeft gebracht.
Het grootst was tot nog toe de span
ning Vrijdagavond en de daarop volgen
de nacht. Is dat de crisis geweest? We-
kunnen het slechts hopen, want al is
sindsdien een aanzienlijke ontspanning
ingetreden, deze geeft nog geenszins ze
kerheid, dat de grootste gevaren voorbij
Hip.
sche delegatie- zou Zaterdagmorgen vroeg
naar Londen terugreizen. Men kon hier
uit niet anders concludeeren, dan
Chamberlain’s poging was mislukt, en
dat Hitler zich niet van gewelddaden liet
men zich niet zonder spanning
Hitler aanleiding kan hebben
om vanavond weer het woord
te voeren en welke belangrijke mededee-
llngen hij daarbij zal hebben te doen.
DE EISCH VAN POLEN.
Praag tot overleg bereid.
Tegenover Polen heeft de Tsjecho-Slo-
waaksche regeering een tegemoet ko
mende houding aangenomen. Gisteren is
te Praag officieel verklaard, dat den se
cretaris der Poolsche legatie aldaar is
medegedeeld, dat in het antwoord op de
Poolsche nota van 21 dezer, de regee
ring van Tsjechoslovaklje er zich in be
ginsel mede zal vereenigen, met polen
onderhandelingen te voeren over zijn
territoriale eischen in zake het op Tsje-
ohoslavaaksch gebied gelegen deel vsr
Sllezië.
TSJECHO-SLOWAKIJFS OPPER
BEVELHEBBER.
Generaal Krejci benoemd.
Generaal Krejci, de chef van de Tsje
cho-Slowaaksche generale staf, is tot
generalissimus over de troepen be*
nopmd.
OPENING «LABORATORIUM.
Ter aanvulling van het bericht in ont
vorig nummer laten wij hier nog volgen
een verslag over de officieele opening
van het laboratorium Voor vleeschonder*
zoek.
In het laboratorium boven het bureau
der gemeentewerken waren Vrijdagmid
dag bijeengekomen de burgemeester van
Schoonhoven, de burgemeester van Berg
ambacht en Ammerstol, de directeur vtui
de Vleeschkeuringsdlenst de heer Mr. J.
Slager, de directeur van gemeentewer
ken, de heer D. Visser en verschillende
genood’gden.
De'heer Slager gaf een korte uiteen
zetting van de verschillende instrumen
ten, toestellen enz. en verklaarde op wel
ke wijze en voor welk doel die gebruikt
zullen worden. Vervolgens begaf men
zich naar het stadhuis, waar in de raads
zaal burgemeester Nieuwenhulsen er op
wees, hoe reeds in de oudste tijden ge-
dacht werd ua TlMKhksuriPt.
NIEUWSBLAD VOOR ZUIO HOLLAND EN UTRECHT
i SCH00NH0VEN5CHE COURANT |S“
.1 TWrf. 20. Td-Adrw: Vannooum S. W. N. V»N NOPTEN. SCHOONHOVEN, HAVEN 2S. 137M. pl“**‘
ABOnIRc'S, die wek ua oom administratie opgevèb vo#r de vèrMkcriag, sqa volg»»» vMtgMUid» bepahagea tegen ongevallen venekerd voor bedragen, gewaarborgd door de NIEUWE HA VB ANK te Sobiodam, van
GAGA Gulden bij levenslange AAA Gulden bij Gulden bij verliet Oftfl Gulden by verhee inn Gulden bij verlies £.r\ Gulden bjj verliet van Do verzekerde moet in het
2nVVV ongoeehiktheid. UUU overlijden. Ovv van hand of voet, W van een oog. 1W van een duim. OU een andoren vinger. botit lijn van oen polit
ga’s. In de komende paar dagen zal er
een zware verantwoordelijkheid rusten
op ieder, die bij de huidige crisis betrok
ken is; de kwesties, die nu op het spel
staan, zullen door allen zeer zorgvuldig
overwogen moeten worden. Om de vrede
van Europa te redden, zullen we nog
heel wat zware arbeid te verrichtten
hebben.”
Deze woorden, hoe ernstig ook, deden
blijken, dat er nog sprake
vrede in Europa, van een vrede Tsjecho-Slowaaksche regeering aanvaard
rfllMan was.
een ambtenaar van het Duitsche minis
terie van propaganda medegedeeld, dat
het niet waarschijnlijk is, dat de tekst
daar zal worden gepubliceerd.
ministers beraadslagen.
Hitjer’s memorandum is onmiddellijk
na de overhandiging aan de Tsjecho-
Slowaaksche regeering vertaald en de
geheele Zondag zijn de ministers bijeen
geweest, om het standpunt van Tsjecho-
Slowakije vast te stellen.
WAAROM PRAAG
LISEERDE.
De Tsjecho-Slowaaksche radio heeft
Zondagmiddag een communiqué VAR het
De paniekstemming van
Vrijdagavond.
ni(|t hervatten der besprekingen
Hitler en Chamberlain op Vrij- 1
had reeds groote ongerust-
verwekt, die er niet minder op
werd, toen in de loop van de dag het
contact slechts indirect werd hersteld-
Chamberlain zond den Führer een brief
en kreeg op dezelfde wijze antwoord.
Henderson confereerde met Von Ribben-
trop in hotel Dreesen, doch Chamberlain
bleef aan de overzijde van de Rijn, op
den Petersberg. Dat gaf reden tqt ern
stige ongerustheid, die bijna tot een pa
niek groeide, toen bekend werd, dat de
besprekingen feitelijk waren geëindigd.
Chamberlain zou den Führer nog slechts
een afscheidsbezoek brengen en de Brit-
OOK MUSSOLINI GEEFT HOOP.
Ook een uitlating van Mussolini gaf
Zaterdag reden tot optimisme. De Duce
hield namelijk te Padua een toespraak.
Hij herinnerde eraan, dat hij te Gorizla
gezegd had, dat, al waren er in de at
mosfeer teekenen van opklaring, elk op
timisme voorbarig was, en dat hij te
Treviso had verklaard, dat de Britsche
premier bezig was het scheepje van den
vrede in veilige haven te loodsen.
„Maar,” zoo ging Mussolini voort, Jk
had toen niet gezegd, dat hij het zoover
zou brengen. Thans voeg ik hieraan toe,
dat het er vandaag inderdaad op lijkt.
Vanochtend was de lucht grauw. Binnen
korten tijd zou de zon misschien kunnen
opgaan”.
Wel bqjreurde de Duce, dat Inmiddels
te Praag een andere regeering was ge
komen. „De leiding van de regeering in
Tsjecho-Slowakije is nu toeyertrouwd
aan iemand, die te zeer aan Moskou ge
trouw is,” vond MussolWii.
Mussolini voegde hieraan toe, dat
Dultschland een bewijs van groote ge
matigdheid had gegeven en dat het
eischen heeft gesteld aan Praag, waar
bij het een uitstel toestond ^ot 1 Octo
ber.
CHAMBERLAIN WEER TE LONDEN.
Zaterdagmiddag was op het vlieg
veld te Heston een groote menigte
saamgestroomd, om Chatnberlain op te
wachten. Het was bijnakwart over
één toen het vliegtuig landde. De pre
mier zag er vermoeid, maar rfiet ter
neergeslagen uit. Een glimlach i verhel
derde zijn gelaat, toen de wachtenden
AFSTAND VAN DUIT8CH GEBIED,
VOLKSSTEMMING IN ANDERE
STREKEN.
Intusschen is de tekst van Hitler’s me
morandum, waarin de Duitsche eischen
ter regeling van het Tsjecho-Slowaak
sche probleem zijn vastgelegd, bekend
geworden. Wij laten hier de voornaam
ste punten volgen:
lo. Terugtrekking van alle Tsjechische
gewapende troepen, politie, gendarmes,
douane-beambten en grenswachten uit
de gebieden, welke volgens een land
kaart, die bij het memorandum is ge
voegd, ontruimd moeten worden. Dat ge
bied moet op1 October ter beschikking
van Dultschland gesteld worden.
2o. Het ontruimde gebied moet over
gegeven worden in zijn huidige toe tand,
namelijk zonder dat militaire, economi
sche of verkeersinstellingen vernield o’f
onbruikbaar gemaakt wérden. Dat geldt
ook voor de grondorganlsatle van de
vliegdienst en alle draadlooze stations.
Ook het rollend materieel dpr spoorwe
gen in dat gebied moe£ onbeschadigd uit
geleverd worden. Ixhfcasmlddelen, vee,
grondstoffen enz., mogen niet wegge
voerd worden.
3o. De Tsjecho-Slowaakrche regeering
moet onmiddellijk alle Sudeten-Duit-
schers, die dienen in het leger of bij de
politie, in het geheele gebied van den
Tsjecho-Slowaakschen staat, van hun
functie' ontheffen en hun toestaan naar
huis terug te keeren.
4o. Tsjecho-Slowakije moet alle poli
tieke gevangenen, van het Duitsche ras
in vrijheid stellen.
5o. De Duitsche regeering stemt er in
toe, een volksstemming te veroorloven in
gebieden, die uiterlijk 25 November weer
definitief vastgesteld moeten worden.
Wijzigingen in de nieuwe grens, voort
vloeiende uit dit plebisciet, zullen gere
geld worden door een Tsjechisch-Dult-
.sche of een internationale commissie.
De volksstemming zal geschieden on
der contfole van een internationale com
missie. Alle personen, die in de bedoelde
districten woonden op 28 October 1*918,
of die voor dien datum daar werden ge
boren, zullen stemrecht hebben. De
meerderheid van alle kiesgerechtigde
mannelijke en vrouwelijke kiezers zal
bepalen, of de bevolking tot het Duitsche
rijk, of tot de Tsjecho-Slowaaksche staat
wil behooren.
6o. De Duitsche regeering stelt voor,
dat een bevoegde Dultsteh-Tsjechoslo-
waaksche commissie alle verdere details
regelt.
HET DUITSCHE MEMORANDUM
TE PRAAG.
Zondagmorgen is dit memorandum
door den Britschen gezant aan de Tsje
cho-Slowaaksche regeering overhandigd
De Britsche militaire attaché te Ber
lijn had het per vliegtuig van Keulen
naar Praag overgebracht.
De tekst gaat vergezeld van een groo
te landkaart.
Naar uit Berlijn wordt gemeld, heeft
ook
dat
Dultschland het daarop zou laten aan
komen. Dat land is op het oogenblik
■wel zijn te-verwachten-tegenstanders
voor in sommige opzichten, maar in an
dere staat het bij hen ten achter, zoo
ver ten achter, dat het niet minder roe
keloos zou zijn nu te gaan oorlog voeren.
Voor Frankrijk, Engeland en Rusland
geldt diezelfde verhouding, zij hebben
thans voordeelen tegenover Dultschland,
maar ook nadeelen.
Door de vrede vqn Versailles, waaraan
al deze gevaren te wijten zijn, was
Dultschland ontwapend en gedwongen
tot betalingen, die het verder machte
loos maakte. Onder Hitlers bewind is
daaraan een einde gekomen en in korten
tijd heeft Dultschland zijn positie van
mogendheid, waarmede rekening is te
houden, hernomen. Terwijl nu Engeland
zijn vertrouwen behield in de volken
bond, Frankrijk zijn kracht en tijd
verspilde in politieke twisten en com
munistische propaganda en Rusland zijn
leger verzwakte do^r het fusilleeren van
aanvoerders, heeft Dultschland de ach
terstand ingehaald. De wereld keek
daarbij toe en voorspelde, dat het daar
mis moest loopen, dat Dultschland zoo
niet kon doorgaan, dat het met de fi
nanciën zou vastraken en verwachtte de
val van het nationaal-soclallstische be
wind, met dezelfde zekerheid als waar
mede zij Jarenlang de ondergang van het
bolsjewistische regeeren in Rusland te
gemoet had ^gezien. Nu is Dultschland
toen de wachtenden
een spontaan applaus lieten hooren.
Chamberlain wensche slechts enkele
woorden te zeggen, toen hij door de
wachtende joumalisjien werd onder
vraagd.
„Mijn eerste plicht is thans,” zeide hij.
om verslag uit te brengen aan de Örlt-
sche en Fransche regeeringen nopens
het resultaat van mijn zending. En zoo
lang dit niet gedaan is, zal het moeilijk
voor mij zijn om iets hierover te zeggen.
Ik wil alleen dit zeggen: Ik vertrouw,
dat alle betrokkenen zullen voortgaan
met de pogingen om het Tsjecho-Slo
waaksche probleem langs vreedzame weg
op te lossen. Want hiervan hangt
Europeesche vrede in het tijdperk,
wij thans doorleven, af.”
Vijf minuten na aankomst stapte de
premier reed* in de gereedstaande auto,
klaar wat zijn bewapening aangaat, het
gevoelt zich sterk achter zijn Siegfried-
linie ook al zou, volgens de Fransche
berichten, het beton daarvan niet droog
zijn en het heeft een zwaar bewapend
en goed geoefend millloenenleger daar
achter klaar staan om zijn eischen te
steunen. Engeland en Frankrijk zijn niet
zoo goed voorbereid op een oorlog, zij
komen achter bij Dultschland, maar zij
zijn voor bij de voeding en de voorzie
ning. Dultschland heeft 45 koelinrich-
tingen voor het bewaren van vleesch,
eieren, boter, ham en groenten, maar
het bezit slechts een voorraad, die, bij
uiterste zuinigheid, 6 maanden
duren, het heeft bedrijfsstoffen
slechts 3 maanden en staal voor
half jaar. Maar oorlogvoeren kost geld,
heel veel geld en Dultschland besch.kt
slechts over 1 van de goudvoorraad;
Engeland, Amerika en Frankrijk daaren
tegen over 76 Nu reeds is er in
Dultschland een tekort van tienduizen
den geschoolde arbeiders en duizenden
Ingenieurs. Hoe zal dat zijn als mobili
satie wordt afgekondigd. Het land noet
ongeveer 18 verschillende grondstoffen,
onontbeerlijk voor de oorlogsindustrie,
uit het buitenland invoeren. Hoe noet
het daarin voorzien, als het, mringd
door vijanden, krijg gaat vn-—mr
worden wel reeds groote voorraden aan
gelegd, maar wat men nu heeft, strekt
slechts voor korten tijd.
Indien er dus voor Dultschland reden
zou zijn om thans, nu het zijn
standers in bewapening 1ar*>n vnnr
toe te slaan, het - ’aten
weerhouden door zijn vele tekorten op
andere gebieden. En indien Engeland,
Frankrijk en Rusland ^geneigd zouden
zijn het steeds arroganter worden ie rijk,
nu neer te slaan, zij zullen dat m het
gevoel van hun achterstand in bewape
ning niet doen.
Over eenige Jaren zullen de
standers van Dultschland'èterker
maar dan zal ook de mentaliteit en de
verhouding der staten veranderd zijn.
Denkelijk zijn we nu gekomen op het
doode punt en dat is veel be"ler dan
het dooden punt.
ACHT BLADZIJDEN.