SCH00NHDVEN5CHE COURANT
Centraal Station te Utrecht
door brand verwoest.
zaken.
s.
leeren!
anbank
TRECHT
streken
2000°"““
STRENGE VORST HEERSCHT
OVER ONS LAND.
DE MAN VOOR ALLES.
70e JAARGANG.
MAANDAG 19 DECEMBER 1938
J1EN BLADZIJDEN
No. 8051
BW BH
Telef 20 Tol -Adres: V&udooim
bo-
meisje
te
root in «orteerinj
in 9-12, van
oor beslist
in plaats van
die
K.
idieten.
VOORTREKKERSDAG TE PRETORIA.
Op
Hiven 11,
UFORT.
VTER.
hier
als
de
Hier
geen
een
:T SUCCES
1, R’dam
L
erslult.
dam.
Duurstede
12-13, tel. 2957.
gorkum
f 1.30
der ie
ïstuur:
R AzVoorz.
Sec.
ip de houtvesterij
uitgezocht
cheidenheid
be-
niet
moeder
vrou-
geen
willen
LBUNhk’o, me
NIEUWSBLAD VOOR ZUIOHOLIAND EN UTRECHT
Mei .erwt», n, 16 mui» mw. Wtf Tw _AdrM: Vuwooum S. 4 W. N. VAN NOOTÊN. SCHOONHOVEN, HAVEN 2S. J-o.lrek.mu, 13763 L
reeds liep de overkapping
groot gevaar.
Dat was eigenlijk nog het gevaarlijk
ste punt van ae groote vlammenzee, want
ais de overkapping bezweek, zouden
daarmede de perrons en het emplace
ment onbruikbaar zijn geworden, waar
mede het geheele verkeer Jbu zijn, ont
wricht. Dat heeft de brandweer, ondanks
alle moeilijkhederf, waarmee dit nachte
lijk blUMchlngswerk gepaard ging, weten
te voorkomen, zoodat alleen het eerste
perron tijdelijk aan de dienst behoefde
te worden onttrokken.
Laat in de nacht was eindelijk de
brandweer het vuur zoover meester, dat
men vöor uitbreiding niet meer behoefde
te vreezen. Tegen één uur was nog de
Amsterdamsche Brandweer te hulp ge
komen, maar toen was juist de si uatie
ten gunste van de biusschers gewijzigd,
zoodat de Amsterdamsche spuit geen
dienst behoefde te doen.
hevig deze ook woeaue, nog een goede
kans het op redding van voorname ge
deelten van bet stauon. NieU heeft de
brandweer nagelaten om vechtend te
gen vuur en ijs tegelijkertijd, want vele
manschappen waren in een waar pantser
van ijs gehuid te bereiken wat moge
lijk was en ze heeft het ver gebracht.
Het Centraal Station werd juist vai-
bouwd. Het benedengedeelte was reeds
geheel gemoderniseerd en een jaar gele
den gereed gekomen. Op eenvoudige wij
ze werd nu het bovengedeelte vermeuwd,
zoodat het sinds eenlge weken in de
steigers zat.
ctienuen voor ae opslag van waivisch-
traan, melasse (suikerstroop) en creo
soot. De tank, waarin 4200 ton melasse
was opgeslagen, kromp door de koude
zeer sterk, terwijl het volume van de
massa dezelfde bleef. De platen van de
tank werden uiteengescheurd en met een
hevig gerommel verspreidde de inhoud
zich over het terrein. Door de stroom
werden nog een tank van 2200 ton me
lasse omvergedrukt en een tankje van
150 ton creosoot. De melasse-creosoot-
massa vernielde de steenen muur rond
het terrein, vulde een greppel en kroop
over de straatweg in de richting van de
cokesovens der gasfabrieken, die voor
Brugge en Ostende werken.
Inmiddels waren de politie en de gen
darmerie gealarmeerd, die echter mach
teloos stonden en versterking vroegen,
waarop 200 soldaten uit Brugge arriveer
den. Daar de cokesovens bedreigd wor
den, hetgeen tot een ware ramp zou kun
nen lelden, wordt met man en macht ge
werkt, om de stroom te stuiten.
De schade is zeer groot. Alles Is ech
ter verzekerd.
Nieuwe vleugel behouden.
Een geheel nieuw aangebouwd gedeel
te is nog juist gespaard gebleven, het
oude gebouw echter is geheel uitgebrand
zoodat alle daarin gevestigde afdeelin-
gen geheel of gedeeltelijk verwoest zijn,
zooals de wachtkamers met het daarbo
ven gelegen archief, de plaatskaarten-
bureaux, de ingenieursafdeelïng, een goe-
derenafdeeling van Van Gend en Loos,
de afd. inspectie en de depotafdeeling.
Over vrijwel de geheele lengte stond
omstreeks half twaalf het dak in lichter
laaie. Een felle vuurgloed en een enorme
rookmassa steeg eruit op en tot óp groote
afstand waren de vlammen zichtbaar.
In het verbrande gedeel’e bevonden
zich verder de bureaux van den inspec
teur van weg en werken en den inspec
teur van het vervoer.
Aan de achterzijde van het gebouw zijn
de wachtkamers geheel uitgebrand en
VLIEGONGELUK BIJ SEMARANG.
Sergeant-vlieger gedood.
Bij de uitvoering van een lesvlucht is
Vrijdag omstreeks tien uur eert Glenn
Martin-vliegtuig ten gevolge van een
foutieve landingsmanoeuvre nabij het
vliegveld Simongan te Semarang, veron
gelukt, waarbij de bestuurder, de serge-
antvlieger K. S, Kossen, werd gedood. De
overige leden der bemanning van het
vliegtuig, sergeant-majoor-monteur Thoon
sen en de burger-helper Tutuaritna, wer
den licht gewond. Zij zijn in de Centrale
Burgtriljke Ziekeninrichting te Semarang
opgenomen.
Het verongelukte vliegtuig behoorde
tot een escadrille van vier machines, wel
ke een oefenvlucht maakten met leer
lingen, onder leiding van luitenant W. F.
Boot. Bij de opening is de Glenn Martin
wegens te weinig snelheid op geringe
hoogte afgegleden en neerge^tort. Het
toestel brak in tweeën en vloog in brand.
Het lag tusschen de heuvels in de buurt
van Semarang en op moeilijk begaan
baar terrein, ruim een uur loopen van
het station Simongan, De felle vuurgloed
maakte het onmogelijk het wrak te na
deren. Dat twee der inzittenden er het
leven afbrachten, is een gelukkig gevolg
van de wijze, waarop de machine brak.
nde 1 Jan. a.s.
December.
vervallende
Januari en
Brandweer ook Zondag in actie.
Dat wil niet zeggen, dat het einde van
de brand toen nabij was: tot Zondag
middag 2 uur is de brandweer druk in
actie geweest om de telkens weer op
laaiende vlammen te bestrijden en daar
na is de geheele middag nog een be
perkte groep brandweerlieden in touw
gebleven voor de nablussching.
De oorzaak van de brand,
staat nog niet vast. De commies Van
Glnkel, die het in het stationsgebouw ge
legen huls bewoont, was de eerste, die
onraad bespeurde. Toen hij zich ter rus
te wilde begeven, rook hij een brand
lucht en toog op onderzoek uit. Het
bleek, dat op het archief brand was ont
staan. Hij snelde naar zijn woning terug
•n bracht zijn vrouw en kinderen in vei
ligheid. Zijn huis is spoedig in vlammen
opgegaan.
Hóe het vuur in het archief was ont
staan, is nog een raadsel. Men denkt aan
kortsluiting, maar de geheele dag heb
ben Zaterdag werklieden aan het boven
gedeelte van het station gearbeid; daar
kan de oorzaak ook liggen. Een eindje
sigaret, achteloos weggeworpen, kan een
smeulend vuurtje hebben veroorzaakt,
dat later is gaan oplaaien en dat snel
tot een groote brand uitgroeide, toen de
hevige wind er vat op kreeg.
Een ijspaleis.
De ruïne van het groote stationsge
bouw biedt thans een fantastische aan
blik, want het snel bevroren bluschwa-
ter heeft er een waar ijspaleis van ge
maakt. Eerst als dat ijs verdwenen is,
zal men er zich een idee van kunnen
vormen wat van het interieur nog als
behouden kan worden beschouwd.
DE VORST HOUDT AAN.
1 Intussehen doen de weerberichten nog
steeds aanhoudende stenge tot matige
1 vorst verwachten.
i Het gebied van hooge luchtdruk blijft
stationnair en nam iets in beteekenis af.
i Het breidde zich naar het Noord-Westen
uit over de Faroer en Ierland. In Zuid-
Europa en In Met Zuid-Westen daalde de
druk en ten Westen van de Golf van Bls-
caje en over Spanje ligt een zwakke de
pressie.
Het vorstgebied richt zich naar het
Westen tot over Ierland en Schotland en
naar het Ztild-Westen tot Zuid-Frank-
rijlc. Het gebied van strenge vorst be
slaat practisch het geheele vasteland. In
Zweden en Finland blijft de vorst matig.
Perpignag (Zuid-Frankrljk) en Lissabon
(Portugal) melden resp. 21 en 19 m.m.
regen.
In ons land noteerde men vanmorgen
om 8 uur nog zeer lage temperaturen,
1 poos’s 19 pt C. te Kootw’ik. 18 gr.
C. te Hilversum, 14.4 gr. C. te De Bilt.
Te Schoonhoven wap om die tijd de tem
peratuur 14 gr. C.
VIJFTIG SCHOORSTEENBRANDEN IN
DE HOOFDSTAD.
De Amsterdammers hebben er gisteren
flink op los gestookt. Zij stookten totdat
de kachel roodgloeiend stond. Maar ve
len dachten er niet aan dat de overvloe
dige hltte-uitstrallng wel eens gevaarlijk
kon zijn. Vooral dan wanneer de schoor
steen niet erg schoon is. En in vijftig
gevallen, zoo vertelt de Crt., veroorzaak
te die groote hitte-uitstraling brandjes
in schoorsteenen of brandjes in de ka
mer wanneer de gloeiende kachel onbe
waakt werd gelaten. Zoo gebeurde het
dan ook, dat vijftigmaal een motorwagen
van de brandweer door de koude, verla
ten straten joeg.
Dan was het brandje gauw gebluscht.
De brandwachts werden als helden ver
eerd, ze kregen een lekker warm kopje
thee en dan keerden zij terug naar de
kazerne, in afwachting van het volgende
alarm.
DE KOUDE VEROORZAAKT STROOP-
LAWINE.
Gevaarlijke toestand te Zee-
brugge.
De felle koude heeft a^n de haven van
/□eebrugge in 'België eenige tanks van
jkufwniieuuuiung rtoau baraks
IJSSELMEER LICHT VRIJWEL DICHT.
Marken geïsoleerd.
De plotseling ingeueden strenge vorst
hetit leeds een groote en zeer hinderlij
ke invloed intgeoefend op de scheep
vaart. Op het Ll-sseimeer is reeds zooveel
dxijfijs, uai het voor een groou deel al is
u.cht gevroren.
De veerd-enst EnkhuizenStavoren is
heaen in verband met de ijsgang stop
gezet.
Het eiland Marken ligt reeds geheel ge-
sioleerd, de Gouwzee is één groot ijsveld.
De boot der N.Z.H.T.M. en de particuliere
veerboot, die in normale omstandigheden
de verbinding onderhouden met den vas
ten wal, zijn gisteren niet uitgevaren.
Aangezien het ijs nog niet zoo sterk is,
dat men er over kan loopen, is het dus
op het oogenbllk niet mogelijk het eiland
te verlaten of te bereiken.
Zondagmorgen voeren nog twee oude
Lemmer-motorbooten en vier Stanfries-
boonen in convooi van zes scheper! te
Amsterdam uit, die alle de Lemmer als
einddoel hebben. Deze vaartuigen heb
ben de reis nog doorgezet, maar van he
den af zal de dienst over het Noord-
Hollandsche kanaal via Nieuwediep en
Kornwerderzand worden onderhouden.
Op de rivieren gaat reeds veel grond
ijs en door de buitengewoon lage water
stand vreest men, dat het ijs zich spoedig
zal vastzetten.
Op tal van plaatsen in ons land is
gisteren reeds schaatsen gereden, al
maakte de scherpe wind het verblijf op
het ijs vere van aangenaam.
Werkverschaffingen stopgezet.
De meeste werkverschaffingen zijn he
denmorgen stopgezet.
Ook de rijksinspecteur in Zuid-Hol-
land, Zuidelijk deel, deelt mede, dat de
werkverschaffingen in zijn ambtsgebied
tot nader order zijn stilgelegd. De bij de
ze stopzetting betrokken te werk gestel
den, behoefden zich dus hedenochtend
niet naar de werkverschoffing te bes
ven en kunnen rich in hun gemeente op
de gewone wijze aanmelden voor onder
steuning.
Op volle kracht.
Het liep met dat al tegen half twaalf
eer de brandweer in staat was op volle
kracht te werken. Als alle omstandighe
den zoo hadden tegengewerkt, als die
belangrijke factor, het water, dan zou de
brandweer op dat oogenblik een volko
men verloren strijd hebben gestreden
Maar gelukkig was mtusschen gebleken,
dat de ontwikkeling nan **730(1 hxij
lijke dan vrouwelijke bedienden in elk
huls zal aantreffen. Of in Amerika, waar
de mannen al lang opgehouden hebben
het raar te vinden om het werk van
vrouwen over te nemen, nu de vrouwen
zooveel arbeid van de mannen in han
den hebben genomen.
Misschien zal het niet juist blijken dat
de Frieda’s en Trude’s wegtrekken, of
dat er maar een klein contingent Dult-
sche meisjes naar de Heimat torugkeert
en dat nu moeilijk lijkende vraagstuk
gemakkelijker oplosbaar blijkt te zijn.
Ook in dat geval echter blijft het, naar
onze meen in g, nog de overweging waard
of het mogeUJk zou zijn om de werk
loozen, die daartoe geschikt rijn, en
er rich voor opgeven, In te lelden voor
het beroep van: man voor alles.
Boodschap van de Koningin.
Minister-president, dr. H. Colijn, heeft
VrUdagavend via de P.HO.H.I. een voor
Zuid-Afrika bestemde radiorede gehou
den in verband met het eeuwfeest van
„De Groote Trek”.
In aanwezigheid van ruim honderddui
zend belangstellenden werd te Pretoria
een plechtigheid op de plaats van het
voortrekkersmonument, het hoogtepunt
der eeuwfeesten, gehouden. Onder de
eeregasten bevond zich de Nederlandsche
„vredesgezant”, jhr. Beelaerts van Blok
land. De voorzitter van de eeuwfeestcom-
missie, Jansen, las een speciale bood
schap van Koningin Wilhelmina voor
Tevens werd een boodschap van den
Britschen minister voor de Dominions,
MacDonald, voorgelezen, waarin bewon
dering tot uitdrukking gebracht wordt
voor de moed en de volharding der voor-
teeKsr» bil Rua msiorucbe findememm»,
Advertentién 1-6 re/el»
elke regel meer f 0.20;
plaatsing hal ven prijs. Ad ver- I
ten ti én' worden gratia ge-
T~1
>n «u, UIB1UKH.M 4. «i» 4. MUfUUlJ. roor (•«•rbarfd 4. HAVBANK Scni.«m,
inuUua LHAK j.. OU qnn SUM N <«lw ODD ',rb“ 1 fj/l OaldM 4(1 b|| Da „Hekerd. mo.1 in h.t
..„.ou.kcu.id OUU JvU .u< ZVU IUU „n dui».UU ..J—nw bezit zijn van een polis.
brandweercorps was in een ommezien
gereed om die strijd aan te binden, maar
toen stuitten het al dadelijk op de ergste
tegenslag, die maar denkbaar was:
er was geen water,
althans bijna geen water. Ruim twintig
slangen lagen plat en doelloos op het sta
tionsplein uitgerold, trompvoerders ston
den gereed, spuitgasten hadden de brand
ladders bestegen, van alle zijden riep men
om water, doch er kwam slechts een
armzalig straaltje te voorschijn, dat geen
ander resultaat had, dan dat vóór het
brandende gebouw, op het operaticter-
rein van de brandweer, waar alles snel
en ordelijk moest loopen, eenige verra
derlijke ijsplekken ontstonden, waarover
de manschappen uitgleden, zoodat haas
tig zand moest worden aangereden, om
ernstige ongelukken en verdere stagna
tie te voorkomen.
De brandweer had vertrouwd op de
waterleiding en haar slangen op de
brandkranen aangesloten, doch het bleek
dat daarop zoo weinig druk stond, dat
aan doeltreffend blusschlngswerk onder
deze omstandigheden niet viel te den
ken. Eerst na vrij geruime tijd kwam
daarin geleidelijk verbetering, terwijl ir-
tusschen voor een aantal slangen water
werd verkregen uit de Leidsche Vaart, die
in de onmiddellijke nabijheid onder het
buurtstation loopt.
Felle vuurzee in de ijsnacht.
Gisternacht heeft een felle brand
Utrechts Centraal Station voor een
groot deel vernield. Het was een hevige
aanval, die het vuur in deze ijzige vrles-
nacht rechtstreeks op het hart der Ne-
derlandsche Spoorwegen richtte en de
groote brandweermacht van de Domstad
heeft een zware strijd gestreden om die
aanval af te slaan. Dat is in zooverre ge
lukt, dat al kon dan een ernstige ver
woesting in het groote stationsgebouw
niet worden voorkomen een ontwrich
ting van het treinverkeer op dit centrale
punt toch is uitgebleven.
VertrMgd alarm.
Omstreeks half elf Zaterdagavond brak
de brand uit in de Noordelijke vleugel
van het stationsgebouw. Toen men het
vuur ontdekte, had het blijkbaar reeds
een poosje gewoed; de alarmschel op het
bureau van den stationschef had niet
gewerkt en een apparaat op het eerste
perron kwam eerst na eenige tijd in wer
king. Een poging van het statlonsperso-
neel, om het vuur met eigen middelen
te bestrijden, leed reeds in de aanvang
Schipbreuk. doordat de brandkraan op
het perron bevroren was. Derhalve moest
men de brandweer waarschuwen en in-
tusschen had het vuur reeds een zooda
nige omvang aangenomen, dat meteen
«groot alarm” geboden was.
Toen de brandweer met de eerste troe
pen ter plaatse verscheen, laaide reeds
een felle vuurzee, ongeveer midden boven
het stationsgebouw, boven de kap uit.
Het was duidelijk, dat bij de sterke
Find een snelle uitbreiding van het vuur
moest worden verwacht en de brand-
weerleiding liet dus vlug achtereen alle
manschappen en materialen, waarover
ze r-aar beschikken kon, aanrukken
voor de ongelijke strijd.
Het fccamge sn pvelvcwzleue vrijwillige
verend nog grooter. Het tweede
zwaar is, dat de huisvrouwen er
aan zullen willen. Zij rijn van -
op dochter gewoon geweest aan
welljke hulp en zij zouden zien er moei
lijk mee kunnen vereenigen een man
in de keuken te hebben, die aardappe
len schilt, die in de kamers stof af
neemt en bedden opmaakt.
Hierbij is iets merkwaardigs op
merken. Over het algemeen tal het zijn
als we zeiden, nJ. dat de dames
mannelijke dienstbode zouden
hebben, omdat het zoo „raar” is. Maar
komt de dame, die-zoo spreekt, een tre
de hooger op de maatschappelijke lad-
dr en gaat zij een groot huis bewonen
met twee dienstboden, dan zal zij het
niet „raar”, maar Integendeel zeer def
tig eh chic vinden, als er dan ook een
mannelijke dienstbode bij komt, hoe
wel die ook niet anders dan vrouwelijk
werk te verrichten zou hebben.
Het volgende bezwaar zal zijn van de
werkloozen zelf, die wel bereid gevonden
zullen worden om zwaar graafwerk te
verrichten, maar die het ook „raar” zou
den vinden, huiswerk te doen. Misschien
zouden de huisvrouwen en de werkloo
zen het minder raar vinden als zij eens
buiten ons land waren geweest, bijvoor
beeld in Ind.ë, waar men meer manne-
Let op, lezeres, dat hier niet staat
„De man vóór alles” en dat we geen
pleidooi gaan voeren, dat de man
venaan behoort te staan, integendeel
zal dit betoog er opgericht zijn, dat om
den man der vrouw tot hulpe te geven,
tot hulp in de huishouding en dat hij
wordt ter vervanging van het
voor alles: de man voor alles.
De Duitsche dienstboden zullen terug
geroepen worden naar haar grosze Va-
terland, dat haar niet meer kan missen
Naar schatting zullen dat ongeveer
20.000 meisjes zijn en de plaatsen, welke
rij open laten, dienen door andere te
worden vervangen. Er blijkt evenwel
zoo goed als geen uitzicht dat Holland-
sche Lientjes en Marietjes de Duitsche
Friedas en Trude’s zuilen kunnen ver
vangen, omdat zij er niet zijn. Het aan
tal meisjes, dat Zich voor dienstbode
aanmeldt, is zoo klein, dat tengevolge
daarvan de buitenlandsene meisiïs naar
zijn geroepen en het is zeker, dat
deze vertrokken zijn, het aanbod
vraag lang niet zal kunnen dekken.
is dus een branche, waar
werkloosheid is, maar integendeel
zeer groot tekort. Dat zou dus leis zijn
voor onze werkloozen, van wie we er nog
ongeveer 400.000 beschikbaar hetben en
die aan de nog werkenden een mlllioen
gulden per dag kosten Een bepaalde
vakkennis ontbreekt hen wel. maar dat
bezwaar is niet onoverkomelijk, omdat
het niet onmogelijk zou zijn aan gewil
lige en ijverige mannen te leeren de
huishoudelijke verrichtingen te doen,
welke nu dikwijls vervuld worden door
jonge meisjes, die ook ;?e-?n vakoplei
ding genoten hebben. yratuarHJk zou
het in het begin wat stroef gaan, maar
hier zou stellig de man voor alles al
doende leeren.
Toch zal het niet gemakkeltjk blij
ken om van eenige dvlzenaéx» werkloo-
ze mannen te maken mannen voor al
les. Het eerste bezwaar is da belasting.
Voor een dienstbode betaalt men nu
buiten de opcenten per jaar f 6 -
belastlng, voor een mannelijke bediende
zou dat driemaal zooveel zi’n en rekent
men de opcenten mee, dan wordt het
Het overleg met dr. Schacht
De kansen voor massa-emigracie
De directeur van het bureau der inter,
gouvernementeels commissie te Londen,
de heer Georges Rublee, heeft een rap
port opgesteld op grond van de door hem
met dr. Schacht gevoerde gedachtenwis
seling over de financiering van de emi
gratie der vluchtelingen uit Duitschland.
Dit rapport is thans in handen der be
trokken regeeringen, t.w. die van Neder
land, Groot-Brittannië, de Vereenigde
Staten, Frankrijk, Brazilië eh Argentinië
De heer Rublee heeft om spoedig ant
woord verzocht, daar zd. de kwestie als
dringend moet worden beschouwd.
In Engelsche regeeringskringen meent
men, dat de uitvoering van het plan op
vele bezwaren zal stuiten en men blijft
dan ook pessimistisch gestemd ten op
zichte van de mogelijkheid, dat een ac-
coord met Duitschland zou worden be
reikt, hetwelk massa-emlgratte der Jo
den uitvoerbaar zal maken.
