54
Eén dag is evenwel een extra vermelding meer dan waard. Het was Goede Vrijdag
van het jaar 1942. Op dien dag werd, zoowel door de hervormden, als de gereformeerden,
het Heilig Avondmaal gehouden. Een volledig zilveren Avondmaalstel was binnengesmokkeld.
De kerkeraad van 's-Hertogenbosch, waaronder Haaren ressorteert, had Prof. Dr. K. Dijk
uitgenoodigd het Avondmaal voor de gereformeerden, waarbij ook de christelijk gerefor
meerde predikant Ds.jC.] van der Zaal als gast aanzat, te bedienen. Hij werd geassisteerd door
een viertal gijzelaars, die in de plaats hunner inwoning in Nederland en indië, ouderling
waren. Prof. Dijk las het bekende Romeinen 8, o.a. dat noch vervolging, noch gevaar, ons
kunnen scheiden van de liefde Gods in Christus. Er ging wat om in de harten van de
aanzittenden. Menige man had een traan in het oog. vanzelfsprekend werd aan deze
diensten geen ruchtbaarheid gegeven, omdat er geen vergunning voor gevraagd was. De
rooms-katholieke gijzelaars was het houden van een mis ook verboden, al wisten we dat zij
het daarom niet gelaten hebben. Op le Paaschdag trad voor alle protestanten Prof. Dijk des
morgens en Ds. Van Vessem des middags op, terwijl op 2de Paaschdag Ds. Hoogstra voorging.
Het is met groote dankbaarheid dat het werk van de aanwezige predikanten-gijzelaars wordt
gememoreerd. Het moet de achtergelaten gezinnen goed gedaan hebben, als zij uit onze
brieven daarvan kennis kregen. Omgekeerd werden wij versterkt als door hen verhaald werd
over de zondagen thuis en dikwijls ontstond een onderlinge correspondentie. Dezelfde 1e
Paaschdag 1942 hield de interkerkelijke commissie een paasdienst in de mooie St.-Janskerk.
Zinspelende op het vroege aanvangsuur, schreef ik uit Haaren aan mijn vrouw en kinderen:
"Die Frauen kamen ganz früh zum Grabe. Aber sie wuszten nichts von der Erstebung Christi.
Sie suchten den Lebenden bei den Toten. Wir wissen, dasz der Stein schon abgewaizt war.
Die Frauen glaubten den Engeiworten und muszten die Botschaft bekannt machen. Sie
begegneten unterwegs Jesus. Ich hoffe und giaube dasz mancher Hörer in der St.- Janskirche
Jesus begegnet ist. "27
Intussen waren groote aantallen gijzelaars in den lande opgepakt en ondergebracht
in het seminarium Beekvliet te st. Michielsgestel. Daarheen werden ook de Indische gijze
laars28 overgebracht. Dit was materieel een grote achteruitgang, omdat genoemd gebouwen
complex niet berekend was voor de huisvesting van de meer dan duizend volwassen
personen. Ook de zending van de Roode Kruis pakketten moest gestaakt worden. Gelukkig
zorgden de burgemeesters van de omliggende gemeenten voor den aanvoer van groenten
en fruit. Dit geschiedde veelal per paard en wagen, waarbij de gemeenteveldwachter
menigmaal op den bok zat. Evenals in Haaren werd in Michielsgestel alles gedaan om "elk
wat wils" te bieden. Des zondags werd tweemaal een kerkdienst gehouden, waarbij de
aanwezige predikanten naar toerbeurt voorgingen. Op de werkdagen werden de
avondwijdingen gaarne bezocht. Colleges, cursussen, lezingen, muziekavonden, filmvoor
stellingen, enz. wisselden elkaar af. Nimmer zal ik den dag vergeten, waarop aan mijn vrouw
en oudste dochter werd toegestaan mij te bezoeken. Voor het noodzakelijke contact met de
Duitsche bewakers zorgde de kampleiding.
De controlemaatregelen op de ontvangst en de verzending van pakketten en post
stukken, werden op groote schaal gesaboteerd. Dat was natuurlijk ook reeds in Haaren zoo.
De ééne toegestane brief in de Duitsche taal, werd honderdvoudig door clandestiene brieven
gevolgd. En onze vrouwen thuis waren zeer vindingrijk in het verstoppen van hun briefjes in
de pakketten met dubbele bodem, binnen in de sigaretten, in de suiker of de bruine boonen.
27Enkele grammaticale onnauwkeurigheden zijn verbeterd.
28Polet behoorde ook tot deze Indische groep van civiel-gëihterneerden.
