Verhuizing naar de Hoogstraat in 1869
De aan- en verkoop van 1890
14
Orgelbouwer Pieter van Assendelft werkte vooral voor de RK-schuilkerken. zijn orgels
bleven na zwerftochten op de meest uiteenlopende plaatsen bewaard: Schermerhorn, De
Cocksdorp, Krimpen aan de Ijssel, Wijk aan Zee, Sittard en Zuid-Schermer. Opvallend eender
zijn de indentieke fronten met ronde middentoren, spitse zijtorens en snijwerk in bodewijk
XV-trant. Afgezien van wat sierwerk onder- en bovenaan zou bijv, de kas van Zuid-Schermer
zo met de huidige Nieuwerkerkse kunnen worden verwisseld5.
De RK-kerkte Vlaardingen was in het reparatiejaar 1852 nog de uit 1777/1778 dateren
de huiskerk te Vlaardingenambacht: 80 voet lang en 33 voet breed. (Bij statenresolutie van 26
november 1778 werd het de Roomsen toegestaan "om hunne dienst in het zelve kerkenhuis
in alle stilte te mogen laaten verrigten"Dat in deze kerk in de 19de eeuw in een orgel werd
geïnvesteerd wordt bevestigd doordat bijv, in juni 1864 twee aandelen in het orgel van ƒ50
werden uitgeloot6.
Na jaren voorbereiding werd te Vlaardingen op 29 april 1868 de eerste steen gelegd voor de
nieuwe RK-kerk aan de Hoogstraat daar. Bouwmeester van het neo-gothische pand was Cuy-
pers. Het archief bevat een gedrukt feestlied met als eerste regels van het slotcouplet:
m 1869 komt op voorstel van de pastoor een deskundige naar Vlaardingen om het
orgel te onderzoeken, orgelmaker Kerkhof uit Brussel bekeek het instrument en deelt mee
dat het voor ƒ600 "prompt in orde kan gemaakt en overgebragt kan worden", omdat het
kerkbestuur niets van het inwendige van orgels weet, raadpleegt men de organisten of de
voorgestelde verbeteringen wel voldoende zijn. De organisten schakelen op hun beurt enkele
minder bekende Rotterdamse orgelmakers in, die het ook voor ƒ600 in orde kunnen brengen
en verplaatsen. Van het kerkbestuur mogen de organisten het regelen en de Rotterdammers
krijgen de voorkeur omdat ze dichterbij wonen... [8]. Hoe dan ook: het orgel gaat mee.
Als in 1870 de totale bouw wordt overzien, staat er een post van ƒ581 voor het orgel
[7]. Inderdaad minder dan f 600.
In de Hervormde Gemeente Nieuwerkerk aan den Ijssel was al jaren sprake van de aanschaf
van een kerkorgel ter aanvulling van de voorzanger, in 1890 plaatste men een advertentie in
de Nieuwe Rotterdamsche Courant om een orgel voor een kerk met 500 personen. De Goud
se orgelbouwer Gabrij was graag bereid om als deskundige de zaak te begeleiden. Op 13
oktober 1890 besloot men dat president en secretaris het orgel dat in Vlaardingen te koop
was zouden gaan bezichtigen. De Nieuwerkerkse notulen van 23 oktober 1890 vermelden:
“Dat dan stem en orgeltoon
juichend zich te zamen menglen!"7
5 J. Jongepier, Langs Nederlandse orgels (NH, ZH, U), Baarn 1977, p. 34 en 115 (Hij noemt het Vlaardings/Nieuwerkertee
instrument niet)
6 Stadsarchief Vlaardingen. Archief RK-parochie Sint Joannes de Dooper en rechtsvoorgangers (verder: archief Joannes) nr
74, notulen 26-6-1864.
7 Archief Joannes nr 147.
