1115 Van Dolder-de Wit, op.cit. (n.27) p. 102 vermeldt dat er enkele wapenborden en restanten van
rouwkassen uit de Sint-Janskerk in het stedelijk museum terecht kwamen.
117
Tijdens de Bataafse Republiek moesten alle in het land aanwezige heraldische tekens
worden verwijderd in het kader van een politiek programma, dat zich laat samenvat
ten in de leuze “vrijheid, gelijkheid en broederschap". Volgens de aanhangers van
de Franse Revolutie hadden de wapens geen ander oogmerk dan om vooroordelen
aan te leren en te bestendigen, dat de bezitters ervan voortreffelijker wezens waren
dan hun “natuurgenoten”. In Gouda moesten in 1795 de familiewapens aan openbare
gebouwen, zoals de Waag, het het eerst ontgelden. Ze werden op vakbekwame wijze
en met zorg van de schilden verwijderd. Iets later in het jaar 1795 waren de wapen
en rouwborden in de Sint-Janskerk aan de beurt. Omdat er te weinig exemplaren
door de erfgenamen waren afgehaald, werden de overige in het openbaar verkocht.
Ze verdwenen, op een enkele uitzondering na,105 voorgoed uit het zicht en hierdoor is
voor de plaatselijke geschiedenis een rijke bron van heraldische gegevens verloren
gegaan. Pas driejaar later, in 1798, werden - na een herhaalde oproep - de wapens
op de grafzerken aangepakt. Ook toen werd het egaliseren toevertrouwd aan vaklie
den, op kosten van de eigenaars van de graven, zoals in de proclamatie van de Provi
sionele Representanten van het Volk van Holland was voorgeschreven. Het is op
merkelijk dat de vele wapens in de Goudse Glazen met rust werden gelaten. Een ver
klaring hiervoor is op grond van de beschikbare bronnen niet te geven.
De schade die op aandrang van de op Frankrijk georiënteerde Goudse bur
gers aan het eind van de achttiende eeuw werd aangericht kon later slechts gedeelte
lijk worden hersteld. In de Sint-Janskerk werden al in het begin van de negentiende
eeuw de wapens van vier burgemeesters, van zes kerkmeesters en van de rentmeester
van de kerk weer aan het Moreau-orgel bevestigd. In 1976 werden, in hetzelfde ge
bouw, bij de Van Beverninghkapcl de wapens met grijze en witte verf weer op de
schilden gepenseeld. Bij de Waag waren, als onderdeel van een grootscheepse res
tauratie van het gebouw, ongeveer twee decennia eerder de wapens van de burge
meesters weer in de schilden gebeeldhouwd. Onbeantwoord bleef de vraag waarom
toen, bij de wapens van Sterrc en Van Groencndijck, voor een vorm werd gekozen,
die afwijkt van die welke voorkomt in de wapenboeken, in de Goudse Glazen en op
het wapentableau in het stadhuis.
Toen de wapens in de zeventiende eeuw aan het waaggebouw werden aan
gebracht wist een ieder wat een heraldisch wapen was, maar vandaag de dag is dat
anders. Het was daarom niet alleen om kunsthistorische en esthetische, maar ook om
educatieve redenen goed, dat de burgerlijke wapens van de Waag in 1958 - na een
afwezigheid van ruim anderhalve eeuw - weer in het straatbeeld van Gouda terug
keerden.
