n
De kopie van de brief van Erasmus aan Cornelis Gerards
Dan nu de uitgave van alle brieven van en aan Erasmus in Nederlandse verta
ling. Het wordt een gigantisch project om de ruim 3600 brieven uit het Latijn te ver
talen. De uitgeverij schat zelf dat het twintig jaar zal duren tot het werk voltooid is.
Het wordt een serie van 22 delen plus een registerdeel. Natuurlijk heeft de biblio
theek van het Streekarchief Hollands Midden erop ingetekend. Dan heeft onze
bibliotheek niet alleen de tiendelige Latijnse editie van de Erasmusbrieven,
uitgegeven door P.S. Allen in 1906-1941, maar ook de Nederlandse vertaling. Die zal
tegenwoordig voor menigeen makkelijker te lezen zijn dan de Latijnse.
Natuurlijk zullen ook de ‘Goudse’ brieven er in komen. Het zal bekend
zijn dat het Streekarchief Hollands Midden een eigenhandig geschreven brief van
Erasmus bezit. De brief dateert van 21 februari 1522 en is verzonden vanuit Bazel
naar zijn jonge vriend Herman Lethmaet. Erasmus geeft daarin raad over hoe
Herman zich moet gedragen aan het hof van keizer Karel V. Men heeft vroeger
ooit gedacht dat het een vervalsing was, omdat er raadgevingen in staan, die niet in
het ‘gedachtegoed’ van Erasmus zouden passen. Tegenwoordig weten we dat de
brief echt door Erasmus geschreven is; dat is duidelijk aan het schrift te zien. We
weten ook dat de ‘raadgevingen’ in de brief ironisch zijn. Zo is zijn raad om de
hoge heren aan het hof naar de mond te praten spottend bedoeld.
Naast deze brief
heeft het streekarchief
nog een ‘verborgen’ ko
pie van een briefje van
Erasmus. Deze is zo
weinig bekend, dat ik er
hier even aandacht aan
wil besteden. De brief is
gericht aan zijn vriend
Cornells Gerards, alias
Cornelius Aurelius. Het
is een kopie, in ongeveer
1519 overgeschreven door Johannes van Emmerik. Hij was de pater van de Colla-
tiebroeders. Hij heeft hem geschreven achterin het laatste deel van de uitgave van
de ‘Verzamelde werken’ (de Opera omnia} van de kerkvader Hieronymus, die de
Collatiebroeders in hun bezit hadden. Erasmus had deze uitgave samengesteld en
in 1516 laten drukken in Bazel. Achterin het laatste deel is door Johannes van
Emmerik met de hand een zeldzame tekst van Erasmus toegevoegd. Het behelst
een vroege versie van Het boek tegen de barbaren, een tekst die pas in 1520 in
druk werd uitgegeven. De gedrukte versie wijkt sterk af van de handgeschreven
tekst. De bedoelde brief (die in geen enkele uitgave van het antibarbarenboek op
genomen is) staat vóór de tekst en is gericht aan zijn vriend Cornelius Aurelius.
36
\r ,,-A
T-rrp'|F> JUx-
rr ni Ul tóhiw
7H )«hi4h( r»*** |n 1^4» hr
G*:nX? w-* tul
wiwwj*. 2Z
JH (fwiMlfttM' io 4» tp.
h£</M* n' ,<n“
•iff m
7H wKHib'HÉ
-TWWf K
