Interieur van een huisje aan de Raam, ca 1920
Die warm
tebron - de enige
stookgelegenheid
in dit huisje -
stond in de huis
kamer, in de vorm
van een potkachel
tje met een open
gewerkte sierman-
tel van geëmail
leerd gietijzer er
omheen. Het pot
kacheltje zelf was
door middel van
een glimmende
zwartijzeren pijp
verbonden met het
schoorsteengat in
de zoldering. Dat kacheltje werd gestookt met parelcokes, een betrekkelijk goedkope
brandstof, waar je wel mee om moest kunnen gaan. Mits goed aangemaakt en bijge
houden kon het zoveel warmte uitstralen dat het wat getemperd moest worden, maar
als je vergat het op de juiste tijd bij te vullen was het zo uit en moest je het laten af
koelen, leeghalen en weer opnieuw aansteken met behulp van papierproppen, brand
houtjes en aanmaakturf. Op die manier ging het dan ook ’s nachts meestal uit, want
een paar keer ’s nachts je bed uitkomen om het bij te vullen was eigenlijk geen doen.
In ieder geval zat er dan genoeg fijne as in de asla van het kacheltje. Als het buiten
glad was, was die as een uitstekend strooimiddel.
In die tijd waren niet alle huizen in Gouda op het elektriciteitsnet aangeslo
ten. Ook het onze niet. Wel hadden we een gaslamp in de huiskamer; een gezellige
lamp met een franje van gekleurde glaskraaltjes, maar in de keuken moest je be
helpen met een petroleumlamp die je aan de muur kon hangen. Voor de bovenver
dieping waren er kleine petroleumlampjes met een gekleurd glaasje, die je op een
tafeltje of kastje kon zetten bij wijze van nachtverlichting. Het huisje op de hoek
van de Vest, Raam 320, vlak naast ons, was wat vorm en indeling betreft gelijk aan
het onze. Maar aan de andere kant, lager genummerd, stond een blok boven- en
benedenhuizen dat veel hoger was. En als je de Raam dan eens helemaal afliep,
kwam je zoveel verschillende huizen tegen datje wel onmiddellijk moest begrijpen
dat de bebouwing van de Raam beslist niet saai of eenvormig was. En alles stond
door elkaar, hele oude huizen en huisjes, sommige zó vervallen dat ze maar beter
gesloopt konden worden, naast en tussen huizen die er nog niet zo lang stonden.
2
I
