De televisie als hulpmiddel
bij het onderwijs
Menselijke reactie maakt
remweg langer
I
low
WWSiii
|M
Vliegerwedstrijd
op 19 september
De avonturen van Freddy Fox
ff. HOE LANG is uw remweg
Ml
Vliegend station
Groter variatie
50 schoolzenders
Aanvullende lessen
Doeltreffender
Bea heeft het pleit gewonnen
Vliegend TV-station geeft programma
voor 13.000 Amerikaanse scholen
ggrtiS’r M
|||gg
WEEKBLAD VOOR WADDINXVEEN VRIJDAG 18 AUGUSTUS 1961
PAGINA 2
A
i
,267met<
*tgdoor Henk van Heeswijk
nOkm
fê'
I FEUILLETON
(AUGUSTUS - OOGSTMAAND)
Ds J. v. d. Haar in
hoofdbestuur SGP
Mensel ij ke factor
•'ca. 69rneterJ-
7
NT k
I 50km
peruur i
I JUU
t
N,
ca.128meterJ
ca.178 meter
voor de televisietoestellen zitten en
HOOFDSTUK 10, nr. 15.
HOOFDSTUK XI.
120 km
peruur
-----
I De afstand dieUnodig heeft om veilig tot stilstand te komen
I X remweg plus 1 sec.reactietijd)
Kortom, in de weinige jaren na
1953 is televisie bij het onderwijs
een overrompelend succes ten deel
gevallen. Men mag gerust zeggen
dat het geen proefneming meer is,
maar een voldongen feit - een inte
grerend onderdeel van het moderne
onderwijs. Het is evenwel ook een
feit, dat de televisie geen middel
tegen alle kwalen op onderwijs
gebied blijkt te zijn. Niemand denkt
er aan de onderwijzer voor de klas
door een TV-toestel te vervangen
en zo het tekort aan leerkrachten
te bestrijden. Evenmin ligt het in
de bedoeling de school op die ma
nier te „automatiseren”: dat hon
derden jongelui vijf uur per dag
De jaarlijkse vliegerwedstrijd, de
grootse van ons land, staat weer in
het verschiet. Indien het weer geen
spelbreker is zullen op zaterdag
middag 9 september vele tientallen
vliegers de Waddinxveense hemel
verduisteren. De wedstrijd staat
open voor de schooljeugd en ver
enigingen terwijl ook de fabrieks-
ploegen weer van de partij zullen
zijn.
Ook het lager en middelbaar onder
wijs werd op den duur voor de
nieuwe methoden gewonnen en dit
bleek wel heel duidelijk toen op een
goede morgen in september 1958
het ontvangtoestel zijn intrede deed
in een lokaal van een der openbare
scholen van New York. De om
streeks 30 leerlingen in die klas wa
ren al direct „weg” van deze nieu
we methode van onderwijs. Op die
dag had de televisie de eerste stap
gezet naar de verovering van de
openbare school.
Er bestaat ook een TV zendmethode
over „gesloten circuit”, d.w.z. de
elektronische signalen, die door de
camera worden opgewekt gaan via
een coaxiale kabel direct naar de
ontvanger in het schoollokaal: de
zendmethode via de ether wordt
echter overheersend toegepast bij de
uitzendingen ten behoeve van het
onderwijs. De reden voor deze voor
keur is in de allereerste plaats een
kosten-kwestie: de aanleg en exploi
tatietatie van een gesloten circuit
is een zeer kostbare geschiedenis.
De weg voor het televisie-onderwijs
werd eerst goed gebaand in 1952
toen door de federale commissie
voor communicatie 242 TV-kanalen
of frequenties werden gereserveerd
voor exclusief gebruik ten behoeve
van de niet-commerciële educatieve
uitzendingen. Hierdoor werd het
mogelijk aan elke grote stad en elk
college of universiteit in het land
een televisiekanaal toe te wijzen,
waarop geen beslag kon worden
gelegd door de commerciële zend-
maatschappij en.
Een doorbraak betekent wellicht de
proef, die in september in Indiana
genomen zal worden. Dan zal een
vliegtuig met een moderne zendin-
stallatie de educatieve programma’s
van de Purdue Universiteit uitzen
den. Met zijn dagelijkse uitzendin
gen zal het de schoollokalen van
13.000 scholen en hogescholen be
reiken in een gebied van zes staten
en daarmee ongeveer vijf miljoen
toehoorders bereiken.
docent grotendeels is opgeheven.
Zelfs bij de Amerikaanse strijd
krachten is de educatieve televisie
op grote schaal ingevoerd. Op 21
opleidingsbasissen zijn gesloten cir
cuits in gebruik en onlangs is een
bijna 2000 kilometer lang systeem
aangelegd tussen de Militaire Aca
demie in West Point en de zuster
instelling in Canada en de Redstone
lanceerbasis in Alabama.
Ook elders in het land zijn op dit
gebied grote vorderingen gemaakt.
In San Francisco en Pittsburgh hul
digt men het zendersysteem en in
laatstgenoemde stad is in 1959 zelfs
een tweede onderwijszender in ge
bruik genomen. Een reeds zes jaar
bestaande educatieve zender in
Boston bereikte verscheidene hon
derden scholen in een gebied van
vijf staten; cursussen variëren van
lagere school vakken tot onderwijs
aan volwassenen.
De medische faculteit van de Uni
versiteit van Chicago, de tandheel
kundige hogeschool van North Ca
rolina, andere hogescholen en de
daarmee verbonden ziekenhuizen
hebben de ervaring opgedaan dat
de uitzending van chirurgische en
tandheelkundige operaties via een
gesloten circuit veel doeltreffender
is dan de oude methode van opere
ren onder het oog der studenten,
gezeten in amfitheatersgewijs opge
stelde banken. Een stap verder is
de Universiteit van Penn-sylvanië,
waar een soort tweerichting-verkeer
is ingesteld: de studenten kunnen
vragen stellen aan hun televisie-
docent, waardoor het gemis van
direct contact tussen student en
Ds J. van der Haar, die van 1951-
1958 Hervormd predikant was in
Waddinxveen is gekozen tot lid
van het hoofdbestuur van de Staat
kundige Gereformeerde Partij.
Ds van der Haar zal in het hoofd
bestuur zitting nemen in de vaca
ture ontstaan door het overlijden
van ds P. Zandt. Over de andere
vacatures zal men zich nog nader
beraden.
Zoals bekend is, is ds van der Haar
thans predikant te St Maartensdijk.
Een wijd vertakt gesloten televisie
net bij de Universiteit van Califor-
nië in Los Angeles maakt het moge
lijk een cursus tegelijkertijd voor
1800 studenten op de beeldbuis te
brengen. De studenten zijn gezeten
in tien speciaal daarvoor ingerichte
lokalen, waarvan elk is voorzien
van een aantal 53 cm ontvangtoe
stellen. Bij elke groep zijn een paar
assistenten ingedeeld voor het be
antwoorden van vragen. Ook op
enkele middelbare scholen kan één
leraar thans les geven aan enkele
honderden leerlingen tegelijk.
Dit wil echter geenszins zeggen dat
de onderwijsinstellingen minder
leerkrachten nodig hebben. Aller
eerst dient het nieuwe hulpmiddel
de mogelijkheid te scheppen met
het zelfde aantal docenten een gro
tere variatie in de leerstof te bren
gen en hen in staat te stellen hun
leerlingen een wijdere blik op de
samenleving te geven dan nog
slechts tien jaar geleden mogelijk
was. Er kan bovendien thans meer
tijd overblijven om aandacht te be
steden aan leerlingen, die moeilijk
heden hebben met de verwerking
van de leerstof.
In het schooldistrict Hagerstown,
Maryland, werd in 1956 een wijd
vertakt gesloten circuit in gebruik
genomen, waarop alle 48 scholen
zijn aangesloten en waar via dit
medium les wordt gegeven aan
18.000 leerlingen. Docenten, leerlin
gen en ouders schijnen allen zeer
tevreden te zijn over de bereikte
resultaten. De onderwijzers van de
lagere school zijn het er over eens,
dat vooral op het gebied der natuur
wetenschappen de verbetering in
het lesgeven zeer groot is.
In mei 1953 werd ten behoeve van
de universiteit van Houston en de
openbare scholen in deze stad de
eerste educatieve zender in gebruik
genomen. In de daarop volgende
acht jaar zijn er nog 45 educatieve
zenders bij gekomen en nog vier via
de commerciële kanalen, dus in to
taal zijn er nu 50, waarvan 46 zich
specialiseren op uitzendingen ten
behoeve van de lagere en middel
bare school.
Bovendien wordt in verscheidene
steden - bv. Washington en New
York - overdag zendtijd gehuurd
van commerciële zenders en wor
den allerhand cursussen over een
uitgestrekt gebied uitgezonden. Ge
sloten circuits treft jnen slechts
weinig op de openbare scholen aan,
maar in de colleges en universitei-
ten vrij algemeen. Volgens de laatst
beschikbare cijfers zijn er ruim 200
van der gelijke systemen in gebruik
ten behoeve van het onderwijs in
wetenschap en techniek, talen en
muziek, economie en kunst; 120
hiervan aan instellingen voor hoger
onderwijs.
Bij dit alles is wel de technische
factor, maar niet de menselijke in
overweging genomen. Tot nu toe
werd uitsluitend gesproken over de
remweg voor uw voertuig: bij 20km
voertuig aflegt in de tijd die ver
loopt tussen het indrukken van het
rempedaal en het stilstaan van uw
voertuig. Maar hoe is het nu met
de afstand die uw voertuig aflegt
in het tijdsbestek dat ligt tussen het
moment van waarnemen van een
obstakel en het moment dat u de
remmen in werking stelt De tijd
die verloopt tussen het waarnemen
van een obstakel, het „vertalen”
van deze zintuigelijke waarneming
in de gedachte „gevaar het geven
van het juiste „bevel” aan de lede
maten, en het in werking komen
van de desbetreffende spieren
In het mobiel teststation van het
Verbond voor Veilig Verkeer kon
geen enkele „geexamineerde” snel
ler reageren dan 0,32 seconde - dus
32/100e seconde verliep tussen het
opflitsen van een rood lampje en
het moment dat de rem werd inge
drukt. En deze onderzochten wisten
wat hen te wachten stond Hoeveel
langer zal dan deze reactietijd zijn
voor diegenen, die juist van een»
conferentie komen en die nog even
hierover zitten na te denken, en zij
die in druk gesprek zijn met him
passagiers, en de bestuurder die
juist zijn lievelingsprogramma op
zijn radio beluistert Men mag deze
periode veilig stellen op 1 seconde.
Én dan voigt onmiddellijk de vol
gende vraag: hoeveel meters legt
uw voertuig af in één seconde bij
een gegeven snelheid Bij 20 km/
uur is dat bijna 10 m, bij 50 krn/uur
bijna 14 m en bij 80 km/uur niet
minder dan 22 m. En deze afstan
den dient men op te stellen bij de
berekende remweg. Uitgaande van
de minimale, in de wet vastgelegde,
remvertraging en een reactietijd
van één seconde, dient men bij de
volgende snelheden per uur reke
ning te houden met onderstaande
remweg voor uw voertuig: bij 20/
uur 9,6 m, bij 50 km/uur 38,9 m,
bij 80 km/uur 86,2 m, en bij 110
km/uur 151,6 m. Rijdt dus gecon
centreerd; houdt u op een afstand
-j
(remweg plus!sec.reactietijd)
l”" i.'L
ca.39meterj.
170 km'
i nor i ti tr
De burgemeester ontving Bea die zaterdagmorgen op hartelijke wijze.
„Zo, kind, ga zitten en vertel maar eens wat over dat probleem van je.
Als het maar niet de school betreft, want daarin heb ik vanzelfsprekend
geen zeggenschap.”
Bea stak van wal. Vertelde op rustige toon van haar kosthuis, dat Van
Schagen en zijn vrouw beste mensen waren, die het haar zoveel mogelijk
naar de zin wilde piaken, maar dat ze een zelfstandige natuur bezat en
daarom niet langer in de kost wilde blijven. „Daarom zoek ik een paar
kamers, burgemeester, die ik zelf wilde inrichten. In de stad staan mijn
meubeltjes nog opgeslagen en ik wil ze hier hebben. Ik wil geheel op
m’n eigen, begrijpt u
x.
——J'-1
100 km
peruur
als het ware hun opleiding van de
beeldbuis krijgen.
De TV wordt eenvoudig als een be
langrijk hulpmiddel bij het onder
wijs beschouwd waarbij bovendien
als voorwaarde geldt dat zodanig
onderwijs slechts een klein deel van
de schooldag mag innemen: de on
derwijzer of leraar blijft de centra
le figuur op school. Voor de kinde
ren is het van buitengewoon nut
dat ze kennis maken met ideeën en
gebeurtenissen, die ze slechts in het
volle leven kunnen leren kennen.
Zo brengen ze een bezoek aan een
fabriek, een kolenmijn of een zee
schip. Bij de natuurwetenschap kun
nen ze getuigen zijn van proeven
die te gevaarlijk zijn om in het
klaslokaal uit te voeren. En bij de
gewone, ongevaarlijke proeven is
het meestal zo, dat de vijf of zes
leerlingen, die vooraan zitten, de
proef goed kunnen volgen, maar bij
de rest der leerlingen de belang
stelling daalt, omdat ze er toch
maar weinig van zien. Maar als een
televisiecamera op de proef wordt
ingesteld, kunnen de leerlingen tot
op de verste banken het verloop tot
in alle bijzonderheden volgen.
Zijn uw remmen in orde Komt er
plotseling een bromfiets uit een zij
straat Als uw remmen niet in or
de zijn kost het hém zijn leven mis
schien. Komt er op een onover
zichtelijk punt een vrachtwagen uw
voorrangsweg oprijden Als uw
remmen niet in orde zijn kan het u
uw leven kosten. Rijdt u op de
„Autobahn”, op weg naar uw va-
kantie-oord, dicht achter uw voor
ganger, en die gaat plotseling rem
men; alsIn deze trant zijn er
nog tal van andere voorbeelden te
noemen. Als uw remmen niet in
orde zijn, speelt u met mensenle
vens. De koel-nuchtere statistieken
geven aan dat door onvoldoende
of te laat remmen veel mensen in
een fractie van een seconde de kille
dood werden ingezonden.
Volgens het Wegenverkeersregle
ment moet de remvertraging van
een voertuig ten hoogste zijn 3,86
m/sec2 bedragen. In meer huiselij
ke taal: de remweg van een voer
tuig mag in meters maximaal be
dragen uw snelheid in km/uur ge
deeld door tien in het kwadraat.
Dus bij een snelheid van 20 km/uur
mag uw remweg ten hoogste be
dragen (20 10)2 4 m, bij 50
km/uur (5010)2 25 m, bij 80
km/uur (8010)2 64 m, enz.
Des avonds, in de feestzaal zat Bea naast Hoogeboom en een ander
lid van het schoolbestuur op een gereserveerde plaats. Dat was gemak
kelijk, als je in het dorp tot de prominenten behoorde. En een onder
wijzeresje versleet men in Elshoven ook al onder de notabelen. Bij gebrek
aan beter zeker. Nou, zij vond het best.
Het programma was afwisselend en hoewel alles amateurisme was,
genoot Bea met volle teugen. De zang was werkelijk goed en bij Bea rees
het plan op om ook maar lid te worden van de zangvereniging. Dat gaf
tenminste in de winter een verzetje.
In de pauze bleek haar buurman, het schoolbestuurslid, een gezellige
prater te zijn. Hij had zich voorgesteld als Prins, de molenaar van het
dorp. Bea had hem ongelovig aangekeken. Ze had het dorp op haar fiets
al vele malen doorkruist, maar nooit een molen gezien.
„O,” verduidelijkte hij, toen ze het zei, „die is al dertig jaar geleden
afgebroken, juffrouw. Maar ik heb een electrische maalderij, aan het
eind van het dorp, op de weg naar het station.”
„Zo, zo,” antwoordde Bea nadenkend, „dus niet alle bestuursleden
zijn boeren.”
Prins lachte. „O nee, maar vier in totaal: Sangelaar, Zijp, Van Wijn
gaarden en Holwerda. Verder een winkelier, in manufacturen: Van Dalen,
op het plein bij de school. U zult die winkel wel kennen. Dan de bakker,
het was onmogelijk te zien waar hij
heen gegaan was. Er zit niets anders
op, zei Rein, dat we de achtervol
ging opgeven. Het helpt toch niet
meer. Het is wel jammer van de
tent, maar er is niets aan te doen.
Wat wil je dan? vroeg Dikkie, te
rug gaan Nee, natuurlijk niet. We
liepen juist in de goede richting
naar de mijn, dat toch het doel van
onze reis was. Ik stel dus voor, dat
we maar gewoon verder gaan.
Freddy en Dikkie hadden er niets
op tegen. Waarom zouden ze het
zoeken naar maarschalk Oosten
wind opgeven Die konden ze zon
der tent ook wel vinden. En dus
gingen ze weer verder, Rein voorop,
als gids. Maar na een kwartiertje
stond hij stil. In die sneeuwstorm
kunnen we best verdwalen, zei hij,
het loopt toch al tegen de avond,
het beste is dus, dat we hier van
nacht blijven.
En het slapen dan vroeg Freddy,
we kunnen hier toch niet slapen
Nee, we maken doodeenvoudig een
sneeuwhut. Je zult zien, dat we daar
fijn in kunnen slapen.
De burgemeester knikte en trommelde met zijn vingers op de tafel.
„Ja, kind, ik begrijp dat. volkomen. Je bent tactvol geweest, toen je het
had over de familie van Schagen, maar tact is niet altijd synoniem aan
eerlijkheid, he? We begrijpen elkaar wel, wat dat betreft. Ik ken de
mensen in Elshoven vijfentwintig jaar en jij misschien .vijfentwintig
weken. Tja, daarover zal ik met wethouder Sangelaar moeten praten.”
„Dat heeft geen zin, burgemeester. De heer Sangelaar heeft indertijd
beslist, dat ik bij de Van Schagens in de kost moest. Dat het bestuur
zorgde voor een kosthuis, stel ik op prijs, maar dat wil niet zeggen, dat
ik daar blijf, zolang ik hier onderwijzeres ben. Probeert u eens wat voor
me te doen, burgemeester. U bezit immers als hoofd van de gemeente
bepaalde bevoegdheden Ik kan u wel verzekeren, dat ik me op dit
punt beslist niet door de heer Sangelaar zal laten ringeloren. Ik ga bij de
Van Schagens weg. Dat staat als een paal boven water. Zelfs al zou me
dat mijn baantje kosten.”
De burgemeester knikte. „Wel ik zal er eens rustig over nadenken.
Als ik wat weet, dan hoor je het wel van me.”
Maar Bea hoorde niet meer van burgemeester Martena, want een week
na dit on onderhoud werd de oude man ziek en hij verliet het bed niet
meer levend. Daags voor Kerstmis werd de vlag aan het gemeentehuis
halfstok gehangen.
Dat gaf een hele consternatie in het dorp. Weliswaar was de man
nooit een figuur van formaat geweest en dreef de gemeente de laatste
jaren in feite min of meer op wethouder Sangelaar, maar dat betekende
toch niet, dat oude burgemeester geen geziene figuur was in de dorps
gemeenschap. En dat bleek ook wel uit het rouwbetoon, want vrijwel
overal was de vlag halfstoks gehesen.
De begrafenisplechtigheid ontging de Elshovenaren, want het stof
felijk overschot van de oude man werd bijgezet in een familiegraf, ergens
in Friesland. Alleen het voltallige gemeentebestuur en enkele raadsleden
maakten de verre reis naar het noorden. En daarna ging ieder weer over
tot de orde van de dag. Sangelaar werd waarnemend burgemeester, in
afwachting van de benoeming van een nieuwe. Maar dat kon wel een
poosje duren. En, nu ja, in feite veranderde er immers weinig of niets
Sangelaar wist het klappen van de gemeentezweep wel.
(wordt vervolgd).
15Qkrr:
I peruur
IfaptW-Verb-v. Veilig Verkeer
Verwoerd. Voorts het gepensioneerde schoolhoofd, Nagel, de voorganger
van Hoogeboom. Een dure voor het pensioenfonds van de staat: leeft er
al bijna twintig jaar van. En dan nog een arbeider, Van Lagen. Dat staat
nu eenmaal in onze statuten.”
Bea knikte. „Ja, ik heb u tijdens m’n proefles natuurlijk allen gezien,
maar u begrijpt, op zo’n dag
„Vanzelf, juffrouw van Laar. Was u niet een tikkie zenuwachtig
Ze schudde haar hoofd. „Nee, meneer Prins. U keek allemaal zo
vriendelijk naar me en toen ik u allen een hand gaf, dacht ik bij mezelf:
Wel, dat zijn stuk voor stuk aardige mensen. Dat zal hier best gaap.”
Prins keek haar eens van terzijde aan. „Ik hoor, dat u al moeilijk
heden gehad hebt met onze voorzitter
Bea keek hem verwonderd aan. „Moeilijkheden Meneer Prins, wie
dat verteld heeft, is een kwaadspreker. We hadden een klein menings
verschil over mijn opvoedingsmethoden. Maar toen ik het uitgelegd had,
was meneer Sangelaar het volkomen met me eens.”
Hij boog zich naar haar toe en fluisterde: „Pas maar op voor hem,
juffrouw. Hij is een harde en ontziet niemand, als dat zo in zijn kraam
te pas komt.”
„Als ik mijn plicht als onderwijzeres vervul, meneer Prins, heb ik
niets en niemand te vrezen, nietwaar?”
Hij haalde zijn schouders op. „Van mij zult u geen last hebben.
Enfin, u weet het.”
KK y y y,
i~
Toen de televisie haar verbijsterende opmars deed op een terrein dat de
gehele Amerikaanse samenleving omvat, werd het de mannen van het
onderwijs snel duidelijk welke ongeëvenaarde mogelijkheden dit nieuwe
medium inhield. Er werden tal van proeven genomen, maar de eerste aanpak
op grote schaal dateert uit 1950, toen het College van de staat van Iowa een
zendvergunning kreeg en spoedig haar uitzendingen begon via een der
gewone commerciële zenders. Er werden programma’s via de ether uitgezon
den en deze konden dus niet alleen door de onderwijsinstellingen, maar even
goed door ieder, die over een televisietoestel beschikte, opgevangen worden.
81. Het geluk was niet met de
vrienden. Éen half uurtje na Reins’
waarschuwing begon het te sneeu
wen en weldra liepen ze in een
zware sneeuwstorm. Ze konden
geen drie meter meer voor zich uit
zien. Ze hadden er wel op gerekend,
dat het in de bergen koud zou zijn
en hadden daarom wat warmere
kleren ingepakt die nu goed te pas
kwamen, want het was hier reeds
vinnig koud. Het was trouwens de
hele dag al kouder geweest dan de
vorige dag, waarschijnlijk door de
sneeuw, die er ’s nachts was geval
len. Het ergste was evenwel, dat de
voetstappen hoe langer hoe vager
werden naarmate het sneeuwen aan
hield. Het leek er ook niet op dat
het sneeuwen spoedig gedaan zou
zijn, integendeel, het scheen wel, of
het al erger werd.
Op een gegeven moment waren de
voetstappen helemaal verdwenen.
Daar stonden ze, de drie vrienden.
Wat moeten we nu vroeg Dikkie.
82. Ja, wat moesten ze De dief
konden ze niet meer volgen, want
i
7'
