(£sso) PETROLEUM
H S&N
Speurwerk nodig voor
verdere ontwikkeling
Behaaglijk warm!
Bescherming tegen
iitooniaau vallen
Zo maar, midden onder je werk!...]
iïr&ititfeefy fit.
DE AVONTUREN VAN FREDDY FOX
WEEKBLAD VOOR WADDINXVEEN DONDERDAG 5 OKTOBER 1961
PAGINA 2
Sommige industrieën doen te weinig
aan wetenschappelijk onderzoek
Laboratoria voor het verrichten van speurwerk hebben tegenwoordig
veel meer wetenschappelijke onderzoekers en ingenieurs in dienst dan
ooit tevoren in de geschiedenis. Daarbij zijn deze laboratoria thans uitge
rust met een schat aan instrumenten, apparaten en hulpmiddelen teneinde
een doelbewust werken mogelijk te manen. Hoeveel speurwerk nog nodig
is voor de verdergaande ontwikkeling van techniek en wetenschap in de
komende tien jaar werd ons in het begin van dit jaar duidelijk gemaakt
door Dr. Guy Suits, die enkele voorbeelden aanhaalde van het onder zijn
directie verrichte speurwerk.
Energie
Een omvangrijk en nog steeds ver
der uitgegroeid project is het onder
zoek met betrekking tot het opwek
ken en omvormen van energie. Het
zal een belangrijk studieobject blij
ven, want de gehele wereld heeft
steeds meer energie nodig. Voorts
maakt dit onderwerp zeer belang
rijke technische vorderingen nodig
gedurende de komende vijf tot tien
jaar. Elke nieuwe ontwikkeling in
dit opzicht vormt echter geen op
zichzelf staande technologische voor
uitgang, want elke verbetering van
de apparatuur zelf schept weer een
veelvoud van gunstige mogelijkhe
den op ander gebied.
Belangrijk in dit verband is het
probleem van de kernenergie. Het
is bekend hoe de bij kernsplijting
ontwikkelde hoeveelheid energie op
laboratoriumschaal en in proefin
stallaties kan worden omgezet in
voor ons bruikbaar elektrische ener
gie. Intussen is men begonnen met
de bouw van kernenergie-centrales
op deze basis.
We dienen hierbij echter te beden
ken dat de fusiereactie (samen
smelting van kleine kernen) zelfs
nog iets langer bekend is dan de
splijtreactie en dat over de gehele
wereld intensief wordt getracht de
ze fusiereactie dienstbaar te maken
aan het opwekken van energie.
Gelukt dit, dan bestaat er praktisch
geen gevaar meer voor een even
tueel optredend energietekort. Dit
project is echter gebleken ongemeen
moeilijk te zijn, zodat het in zekere
opzichten weer terug is verwezen
naar het laboratorium. In de komen
de tien jaar zullen we weten of we
voldoende over de thermonucleaire
reacties te weten zijn gekomen om
deze methode te benutten voor een
goedkope en veilige productie van
een overvloed van energie.
Magnetisch veld
De bij dit onderzoek naar voren
komende technische problemen zijn
talrijk. De grootste moeilijkheid
betreft het ontwerpen van een be
perkte ruimte waarin een gas met
een temperatuur van honderd mil
joen graden gedurende minstens
een seconde ingesloten kan blijven.
Dit is geen gemakkelijke opgave
omdat bij een dergelijke tempera
tuur geen enkele bus of doos - van
welk materiaal ook - aan deze voor
waarde kan voldoen. Daarom tracht
men thans het onvoorstelbare hete
gas gevangen te houden binnen het
een of ander type magnetisch veld.
Hoewel in deze richting enige vor
deringen zijn gemaakt valt er op
dit punt nog heel veel te onder
zoeken.
Aardolie
In het begin van dit jaar verklaarde
M. J. Rathbone (president ESSO)
dat „het nauwelijks mogelijk is het
grote belang van speurwerk in de
aardolieindustrie te overschatten.
De chemici, fysici en ingenieurs, die
voortdurend bezig zijn de grens
palen van onze huidige kennis ver
der weg te duwen, zijn voor een
groot deel verantwoordelijk voor
Natuurlijk
een oliehaard
gestookt met...
MEER WARMTE
MINDER ROET
ZUINIGER
OLIEHANDEL N.H. UITMAN
Turfmarkt 25 - GOUDA - Tel. 2217.
Kielkade 21 - WADDINXVEEN
de welhaast verbijsterende reeks
produkten die van of uit de ruwe
olie geproduceerd worden. Deze
produkten variëren van hoogwaar
dige benzinekwaliteiten, raketbrand
stoffen en smeeroliën tot slijtvaste
wassen, niet-gierende autobanden
en tegen praktisch alles bestand
zijnde plastica".
Onnodig te melden dat zijn maat
schappij er niet aan denkt de kos
ten voor research te verlagen, inte
gendeel, het wordt steeds verder
uitgebreid en geintensiveerd voor
de jacht op nieuwe ideeën die ge
schikt zijn voor aardolie-industrie.
Een deel van het huidige onder
zoekprogramma is gericht op het
vinden en ontwikkeien van poten
tieel nieuwe toepassingen voor
aardolie. Hoewel deze richting in
het onderzoek betrekkelijk nieuw
is, heeft het reeds geleid tot enige
veelbelovende mogelijkheden, w.o.
het gebruik van asfalt in een zeer
dunne laag voor bodemconservering
tegen het verdampen van water.
Vooral voor de landbouw in de zeer
droge gebieden op aarde schijnt de
ze methode van groot belang te
kunnen worden. Een ander onder
zoek betreft de vervanging van co
kes door olie of gas in de metal
lurgische industrie. Een derde groep
speurwerkers houdt zich intensief
bezig met het zoeken naar - en
ontwikkelen van - diverse toepas
singen voor het inderdaad veelzij
dige polypropyleen.
Andere industrieën
Hoewel de grote industriële bedrij
ven zich in sterke mate hebben
moeten toeleggen op wetenschappe
lijk speurwerk, zyn deskundigen
nog altijd van mening, dat dit in
vele gevallen nog versterkt zal
dienen te worden. Vele industrieën
hebben weliswaar het wetenschap
pelijk onderzoek bevorderd tot een
factor in de planning van hun be
drijf, maar verscheidene onder hen
hebben nog altijd niet begrepen dat
het verruimen van de wetenschap
pelijke kennis een dominerende
factor zal worden bij de bepaling
van de toekomst van him bedrijf,
zo niet van de gehele bedrijfstak.
Tot voor ongeveer vijf jaar deed
de metallurgische industrie inci
denteel of mets aan fundamenteel
onderzoek, totdat plotseling grote
behoefte en belangstelling hiervoor
ontstond. Sedertdien werden dank
zij nieuwe laboratoria, nieuwe or
ganisaties en nieuwe onderzoekpro
gramma's veelbelovende resultaten
geboekt. Met uitzondering van een
enkel bedrijf was in de textielindu
strie daarentegen tot voor kort het
fundamenteel onderzoek praktisch
onbekend. Recente ontwikkelingen
in deze industrie worden ontleend
aan de chemische industrie die -
evenals de farmaceutische industrie
- zeer veel speurwerk verricht en
laat verrichten.
Taak van Hogeschool
Momenteel wordt in ons land één
procent van het nationale inkomen
besteed aan wetenschappelijk on
derzoek door en voor de industrie;
dit percentage zal in de komende
jaren zeker nog belangrijk toene
men.
Universiteit en Hogeschool zijn voor
deze ontwikkeling van doorslag
gevende betekenis geworden, niet
in het minst voor de toekomst van
onze industrie. De wijze nh waarop
de industrie haar taak - vermeer
dering van de stoffelijke welvaart
van het mensdom - zal vervullen,
wordt in belangrijke mate bepaald
door het .vermogen' dat universi
teit en hogeschool door middel van
de intellectuele beroepen in de in
dustrie kunnen injecteren. Zelfs de
vraag „of de mensheid erin zal
slagen de techniek geestelijk te blij
ven beheersen binnen het kader van
onze culturele normen", zal mede
beantwoord moeten worden door
de opleiding tot de intellectuele be
roepen aan universiteit en hoge
school.
Uit de gegeven, gezaghebbende
uitingen komt wel duidelijk naar
voren dat speurwerk tot de essen
tiële en levensbelangrijke taken
van industrie en overheid behoort.
In dit verband moge besloten wor
den met een definitie van Dr. J. H.
Hildebrand, die zegt: „de histori
sche ontwikkeling van de weten
schap kan grotendeels uitgedrukt
worden in termen van beschikbare
wetenschappelijke instrumentatie".
r7 elfbescherming in oorlogstijd, ook tegen aanvallen met atoom-
wapens, is mogelijk. Dat is het kernpunt van de thans aan i
de gang zijnde actie van de Bescherming Bevolking, waarover
we vorige week reeds schreven. In tegenstelling tot vaak gehoor-
de meningen, dat één atoombom Nederland van de kaart zou
kunnen vegen, kan gelukkig, voor zover men in dit verband
van gelukkig kan spreken, het tegendeel worden gesteld.
Er zyn inderdaad aanvallen met zeer zware atoomwapens denk
baar, die voor ons land enorme gevolgen kunnen hebben. Zowel
legerleiding als BB gaan echter van de veronderstelling uit, dat
Nederland bij een eventuele oorlog geen doelwit zal zijn voor
zware atoomwapens en slechts rekening moet houden met lich
tere atoomaanvailen op enkele strategische punten, voornamelijk
m westelijk Nederland.
Niet alleen is Nederland voor een massale kernaanval ombelang-
r jk, maar bovendien zyn die atoomwapens zo kostbaar, dat een
tegenstander er toch wei enige zuinigheid mee moet betrachten.
Een zware atoomaanvai op INeüeriand zou bovendien voor de
vyand door de daaruit volgende radio-actieve straling ook van
zeer nadelige invloed kunnen zyn by een eventuele opmars.
Het is niet plezierig om over deze zaken te lezen, maar toch is
het goed te weten, dat we ons tegen de lichtere kernwapens, die
mogelijk zyn te verwachen, kunnen beschermen. Een bom, zoals
desiyds boven Hiroshima tot ontploffing werd gebracht, ver
nietigt alles binnen een straal van achthonderd meter en ver
oorzaakt zware schade tot zestienhonderd meter. Het betreft dan
een bom van twintig kiloton, waarvan de hittestraling tot drie
kilometer afstand gevaar oplevert. By een bom van lüO kiloton
wordt een gebied met een straal van 1600 meter vernietigd en
reikt de hittestraling tot ruim zeven kilometer.
Binnen het zg. „voltreffergebied" maken de inwoners minder
kans er het leven af te brengen. Op grotere afstand kunnen we
ons echter beschermen tegen de verschillende gevolgen, zoals
luchtdruk, hittestraling en brandgevaar en de voor de gezond
heid zeer gevaarlijke radio-actieve straling. Over de zelfbescher
mingsmaatregelen hiervoor een volgende keer meer.
Waar U het te pakken kreeg is voor U een raadsel!
„Tocht", zeggen ze. Zo was U gezond en op-
gewekt. Zo staat U te niezen dat er geen eind
aan komt! ..Kostbare uren verloren laten gaan?
Met een humeur zwaar onder peil. Of.
JUIST t ^ot n°d'g hebt is een veilige,veelzijdige
pijnstiller, met snelle, doeltreffende werking.
'ASPRO' werkt snel: zie hoe het
direkt in water uiteenvalt. Zó snel
wordt het ook in Uw lichaam
opgenomen.
'ASPRO' werkt doeltreffend: door
zijn wetenschappelijke samenstelling
verzacht 'ASPRO' ogenblikkelijk de
pijn.
'ASPRO' helpt direkt - U voelt zich
weer prettig en opgewekt.
Ja, 'ASPRO' doet méér!
'ASPRO' is veelzijdig: juist door
deze wetenschappelij ke samenstelling
kan 'ASPRO' zo veelzijdig worden
toegepast. Hoofdpijn, verkoudheid,
griep, keelpijn, koorts vlug
'ASPRO'!
'ASPRO' is veilig: veilig voor maag,
hart en nieren. Zelfs voor kinderen
(als U zich aan de juiste doseringen
houdt).
HOOFDPIJN,
VERKOUDHEID,
GRIEP.
2ASPRO
95. Al harder en harder liet Rein
de locomotief lopen, totdat hij op 't
laatst met volle snelheid door de
tunnel reed. Twee felle lampen
verlichtten de weg ver voor hen uit
De jongens sloegen elkaar op de
schouders van plezier. Bochten
kwamen er haast niet voor. Eén
lange rechte tunnel scheen men te
hebben gegraven naar het land van
Prinses Lente. Opeens stootte Fred
dy Rein aan. Pas op, joh, daar
staat iets op de rails. Rein had het
al gezien en wist de locomotief vlak
voor de hindernis tot staan te bren
gen. Ik geloof, dat het net zo'n lo
comotief is, zei hij en daalde af,
gevolgd door de anderen. En wer
kelijk, het was een tweede locomo
tief, precies zo een als die, waarmee
zij gekomen waren. Rein stond er
al weer op en probeerde de motor
aan te zetten. Hij is in orde, hoor,
jongens riep hij, haal de bagage
maar, dan gaan we verder. Ze droe
gen hun rugzakken naar de nieuwe
locomotief. Reizigers voor Lenteland
overstappen, riep Rein van boven.
Even later gingen ze weer verder.
96. De locomotief, waarmee ze nu
reden, bleek nieuwer te zijn dan de
eerste en ging nog harder. Het werd
Dikkie soms wei eens angstig te
moede als hij zag met welk razende
snelheid ze door de tunnel reden.
Maar de anderen gaven daar niets
om. Die vonden hoe harder ze re-
den des te mooier was het. Aan
alle plezier komt echter een einde
en zo ook aan die reis. Na een uur
of wat zagen ze voor zich een licht
Spoedig waren ze er vlak bij en
toen merkten ze dat het daglicht
was. Even later reden ze in de
open lucht, door een kaal, eenzaam
landschap. Bij een groot, verlaten
gebouw was het einde van de reis.
Hier hielden de rails op. In de verte
zagen ze een grote stad. Ik vind het
hier erg koud, zei Dikkie huiverend,
ik ga er nog een trui en mijn jas
bij aantrekken. De anderen volgden
het voorbeeld van Dikkie. Hu, klap
perde Freddy, je hoeft niet te vra
gen of de maarschalk hier in het
land is.
„Massa-jeugd of eenzamen" is
het onderwerp dat op 11 oktober
tijdens de clubavond van Werkende
Jeugd in het clubhuis aan de Dorp
straat 50a wordt besproken. Voorts
staan er gezelschapsspelen op het
programma.
De N.K.J.B.-by eenkomsten op
zondagavond voor r.k. jongens van
13 t.m. 17 jaar zijn weer begon
nen. De avonden worden gehouden
in het r.k. verenigingsgebouw aan
de Burg. Trooststraat
Gedurende de maand augustus
werd in onze gemeente één geval
van varkenspest geconstateerd.
Bea heeft het pleit gewonnen
door Henk van Heeswijk
HOOFDSTUK 15, nr. 1
Maar het lot was Bea bizonder gunstig. Twee voorvallen in het
dorpsleven waren er oorzaak van, dat Bea's ster, die op het punt had
gestaan ten onder te gaan, weer ging rijzen.
Daar was eerst dat geval met Heintje. Het stuurse kind bleek niet voor
de liefde, die Bea voor haar gevoelde, vatbaar. Alles, wat ook maar leek
op toenadering, bezag ze met wantrouwen en loerende blikken. En na de
Kerstvacantie bemerkte Bea al dra, dat Heintje op al haar doen en laten
letten. Ze was door Hoogeboom van de situatie op de hoogte gesteld en
derhalve was ze op haar hoede. En het kind had natuurlijk instructies van
haar lieve pa gekregen, dacht ze. Bea, kijk uit, kind. Pa gebruikt zijn
oogappel als nieuwsbron van de school.
Er was evenwel niet veel over te brieven. De januarimaand verliep
voor wat de school betreft zo rustig als het maar kon en de vorderingen
van de beide klassen waren zeer bevredigend. Iedereen mocht de nieuwe
juf nu wel en ze had met geen kind moeilijkheden van enige betekenis.
Straf hoefde ze practisch nooit te geven, terwijl Van Schagen iedere week
minstens drie stokjes kapot sloeg op de achterwerken der recalcitrante
jongens. Want slaan was, volgens Piet Van Schagen, een der meest doel
matige opvoedingsmethoden. Hetgeen Bea bij iedere gelegenheid, als dit
ter sprake kwam, in alle toonaarden tegensprak. En dan smaalde Van
Schagen over de zogenaamde Montessori-methoden, die van de kinderen
halfzachte dwingelanden maakte, die alles mochten, behalve te worden
aangeraakt. Dan wees Bea rustig naar haar lokaal en zei: „Kom maar
eens kijken in mijn klassen en zie maar eens, hoe ik het klaarspeel zonder
lijfstraf Wat ik als jong ding van zes en twintig jaar klaarspeel, moet u
als ouwe rot in het vak toch zeker kunnen."
Je moet maar eens een maandje mijn beide klassen nemen, beste
collega. Dan ben je aan het einde rijp voor een zenuwinrichting. Het zyn
me nogal lieverdjes, die derde en vierde klassers. Praat me er niet van.
Weinig vermoedde Van Schagen, dat zijn vrouwelyke collega binnen
korte tijd inderdaad zijn beide klassen onder zich zou krijgen.
Maar laten we niet afdwalen. Want Hemtje, het zure norsky kende
kmrl, zou er oorzaak van worden, dat de verstandhouding tussen Bea en
Sangelaar weer in orde kwam.
Het was op een avond in februari en er lag al enige dagen sneeuw.
Tot grote vreugde van de schooljeugd. Welke vreugde overigens met door
de ouderen werd gedeeld. Bea had thee gedronken en wilde nog even het
dorp door. En omdat het glad op de weg was, durfde ze met op de fiets
te gaan, dus besloot ze een wandeling te maken. Even een frisse neus
halen. Ze zat toch immers iedere dag binnen vier muren.
Aan het einde van het dorp - het was inmiddels schemerig geworden
hoorde ze gehuil van een kind. Onmiddellijk liep ze in de richting van
het geluid en kwam ze tot de ontdekking, dat het van een zijweggetje
kwam Het pad was slecht te begaan, zodat ze slechts langzaam liep om
niet uit te glijden. Na enkele tientallen meters zag ze een kind ami de
kant van de weg zitten. Het was een meisje, dat hartverscheurend zat
te huilen.^ meteen bij haar> knielde neer en zag tot haar schrik, dat
het Heintje Sangelaar was.
Maar Heintje, waarom huil je zo? Wat is er gebeurd?
„Ik ben uitgegleden, juf, en gevallen. En nu kan ik met meer lopen
,',Bea trok haar handschoenen uit en betastte een voet
„Het is de ander, juf."
De andere voet bleek dan ook erg pijnlijk te zijn, want als Bea maar
even voelde, güde het kind het uit. Gebroken, was haar oordeel. Ze kwam
overeind en keek even rond. Heintje was ongetwijfeld op weg naar huis
geweest, want dit pad voerde naar de „Ruige Hoeve Het was vanuit het
dorp een binnenweggetje. Bea kende het wel. Ze was er zelf in het
afgelopen voorjaar ook eens over gefietst. Thuis brengen was misschien
wel het beste. Hoewel.het was zeker nog twee kilometer, terwyl de
dokter op nog geen drie minuten afstand woonde. Ze nam haar besluit
en trok de handschoenen weer aan. Zonder verder een woord te zeggen,
tilde ze het huilende kind voorzichtig van de grond en hield het in naar
stevige armen. „Zo, Heintje, je hebt je voet een beetje bezeerd, maar dat
komt wel weer in orde ,hoor. Het doet natuurlijk pijn en dat begryptde
juf ook wel. Weet je wat we doen? We gaan eerst even naar de doKter.he?
Die moet het eens bekyken. En dan brengen we je netjes met een auto
wU»UehS dr«ind. het kind. „Ik wil neer vader.
".Dat doen we ook Maar het wordt met je voetje misschien erger, als
we toet eerstal aar de dokter gaan." Ze liep voorzicntig naar de straatweg
en zef op zacMe^toon: „De jiti kan best begrypen, hoor, dat het erg pyn
doet Wemt weet je Hemtje, toen juf nog zo Klem was als jy, is de jut
ook eSrmtgeg edén en heêtt ze ook haar voet bezeerd. Net als jy na
Toen b^nte ofk door iemand naar de dokter gedragen. En weet je wat
die dokier toen gedaan heeft? Die heeft er alleen maar even naar geKeken
en w- toen een stukje verband omheen gedaan. En toen heb ik een poosje
moetenden Tot het beter was. En kan ik nu met weer flink lopen
xTrwul Bea vertelde, was het huilen minder geworden. Het kind had
zich wat dieper genesteld in de harige wintermantel en had aandachtig
eetoEtmL Ze keeK op het laatst naar naar gezicnt en toen Bea uitgespro
ken was vroeg ze: „En deed die dokter geen zeer
hoor helemaal niet," antwoordde Bea beslist. „En deze dokter
i« toch ook een aardige man Jij kent hem toch wel
Hoe heet hy ook weer, Hemtje? De juf is zyn naam helemaal
vergeten. Wat een domme juf, hé
"Achja, na tour dj k ^dokter Vermaat. Nou moet ik dat goed onthouden.
En vind jy dokter Vermaat niet aardig
„Hy heeft me eens een keer in de wangen geknepen, toen ik op
straaWmigSaf^1 tocn'niet aardig. Dat valt me echt van 'm tegen. Doet
hy dat óm je pyn te doen?"
.Nee want hy lacht altyd tegen me
'/i 'ie nu wei? Dat het toch een aardige dokter is? En zal ik jou
eens wat vertellen? Ik ga met je mee naar dokter Vermaat. En wee zyn
gebeente, als hy jou pyn doet, dan zal ik hem eens in zyn wang knypen
Ondanks de pyn begon het kind even te lachten. „Dat durft u toch
niet ..Help eens onthouden
Maar bh de dokter, die gelukkig net thuis was gekomen, vergat Hein-
tie alles weer. Ze begon opnieuw te huilen, maar de dokter trok voor
zichtig de wollen kous van haar been en voet en bevoelde enkel en tenen.
Toen keek hy de onderwyzeres aan, die Heintje's hand vasthield en lief
koosde, en kn^e alleen maar. Bea begreep, dat het een breuk was.
