van
aan
TOOS-basketbal
Het huis met die naam: Kieuwits Horn
weer van start
Monument in Hekendorp hard toe aan restauratie
Historie Zuidhollands enige echte
Vistocht naar
Ouddorp
Voetbalprogramma
Wiertsema
Tegenover Boonstoppel
Juliana van Stolberg
laan 28 flats erbij?
schandpaal hult zich in nevelen
VISWEDSTRIJDEN
WADDINXVEEN
Si
S i
BENOEMING
GRATIS KALENDER
Gymlessen Toos
2000 handtekeningen
tegen abortus
Pa
PRIVÉ-LESSEIXl
L
WEEKBLAD VOOR WADDINXVEEN DONDERDAG 7 AUGUSTUS 1975
Dit staat er te lezen op een huis aan de Brugweg.
door
BERT WOUDENBERG
Overal
UITZENDBUREAU LUBA
De enige echte Zuidhollandse schandpaal in Hekendorp.
HEKENDORP/WADDINXVEEN De historie van Zuidhollands enige
schandpaal in Hekendorp hult zich grotendeels in nevelen. Hoewel deze
aan restauratie toezijnde zuil in de Middeleeuwen menig argeloze burger
zal hebben afgeschrikt, laten zowel de gemeentelijke (Driebruggen) als pro
vinciale- en rijksarchieven hierover vrijwel niets los. Tenminste, geen bij
zonderheden over de in het centrum van deze dorpskern aan de Holland
sche IJssel staande schandpaal. Het symbool van een rechtspraak uit een
lang vervlogen tijd, waarlangs in deze tijd het hedendaagse toeristische
verkeer aan beide zijden voorbij raast.
Rotte appelen
Bovenop de schandpaal Vrouwe
Justitia met goudkleurige weeg
schaal en zwaard. Opvallend is dat
ze niet is geblinddoekt!
WADDINXVEEN Er moet rekening mee worden gehouden dat op het
nu nog braakliggend stukje grond in het in aanbouw zijnde Passage-winkel
centrum, dat ligt aan de Juliana van Stolberglaan tegenover het Shell-ben-
zinestation van Boonstoppel, toch nog flats zullen worden gebouwd. Dat
heeft alles te maken met de prijs 270.000,die dit stukje grond moet
opbrengen voor het gezond houden van de voor het Passage-winkelcentrum
opgezette exploitatie.
Kantoorpand
I fe - 3
(ADVERTENTIE)
BLOEMTIEK
Kerkweg, Waddinxveen, tel. 2079
Foto: Weekblad voor WaÜdïnxveen/Gijs Kooien
Foto: Weekblad voor Waddinxveen/Sjaak Noteboom
Zaterdag 9 augustus
Be Fair 1-Duno 1, 16.00 uur
Be Fair 2-Duno 2, 14.15 uur
Woensdag 13 augustus
Be Fair 1-VOC 1, 18.30 uur
Be Fair 2-VOC 2, 18.30 uur
dorp werd rondgeleid en ondertussen
op verschillende plaatsen werd afgeran
seld. De veroordeelde werd in de regel
een bepaald aantal slagen opgelegd vol
gens een tientallig stelsel.
Het te pronk stellen van de misdadiger
was in ons land wel de meest verbreide
Straf. Als in Hekendorp een veroordeel
de aan, de schandpaal werd vastgebon
den, betekende dat dat hij werd overge-
ledereen mag zolang de voorraad strekt een kalender komen
halen. Een kleurrijke posterkalender voor het 2e halve jaar van
1975. Helemaal voor niks
De „glorietijd” van de schandpalen be
gon toen. Overal in het land werden ze
opgericht en naar eigen zeden en ge
woonten vaak gebruikt. Tot de nieuwe
tijd toe heeft het stelsel van afschrik
king een grote invloed gehad op de be
volking. Hoewel de indruk wordt ge
wekt dat de schandpaal in Hekendorp
niet veelvuldig werd gebruikt, was het
schrikeffect bijzonder groot
In de lijn van deze rechtspraakvorm
werd de straf soms uitgevoerd op de
daarvoor meest geschikte plaats, bij de
school of bij het weeshuis, voor de ogen
van de jeugd. Een schandpaal neerzet-
De Aarhof 67, Alphen aan den Rijn
Lage Gouwe 12, Gouda
Eigen. H. J. Zeypveld
WADDINXVEEN Het plaatselijk co
mité tegen legalisering van abortus heeft
haar activiteiten afgesloten. De 2000
handtekeningen van Waddinxveen die
het hebben opgenomen voor het onge
boren kind, zullen nu worden gevoegd
bij die van het landelijk comité en de
regering worden aangeboden. Het Wad-
dinxveense comité zegt dankbaar te zijn
dat zovelen duidelijk stelling hebben
genomen en zeker ook hen die de men
sen met handtekeningenlijsten hebben
bezocht.
Helemaal onzeker is het moment waar
op de schandpaal in Hekendorp - com
pleet met een van de Hollandsche IJs-
sel afgewende Vrouw Justitia, die voor
de verandering niet is geblinddoekt,
maar wel voorzien van een goudkleuri
ge weegschaal en zwaard - is opgericht.
Enig houvast biedt een tekening van mr.
C. J. de Lange van Wijngaarden uit
1787. Dit was de man die destijds het
WADDINXVEEN Het huis aan de Brugweg 155 draagt als naam: ’’Kieuwits Hom”. Bewoner/eigenaar Evert-Jan van Beek
Jr, algemeen bekend als de man achter Be Fair-Volley, vertelt waarom zijn huis deze naam draagt. In zijn werkkamer hangt
een kaart uit 1687 met daarop onder meer de wegen in de polder Bloemendaal. Aan het eind van de ’’Brugwech” staat een
stukje grond met de naam ’’Kieuwits Horn” op de plaats waar nu café ”Het Baarsje” is te vinden. Een hom was een stukje
land in het water en op dat speciale stukje hebben waarschijnlijk veel kieviten gehuisd. Op die oude kaart is te zien dat de
huidige Bloemendaalseweg vroeger in zijn geheel ’’Cleywech” heette, en dat is dan tevens de verklaring van de naam Kleiweg
in Gouda. Die liep door tot in de klei van de polder. Evert-Jan van Beek heeft gemeend de historie te moeten laten herleven
door zijn huis deze bijzondere naam te geven.
ten in het centrum of op de markt was
voor die tijd helemaal het einde. Het
middeleeuws strafrecht had de tendens
doof de manier van strafbepaling de
begane misdaad uit te beelden.
De zwaarste lijfstraf uit die dagen was
wel het geselen. Over het algemeen was
een schavot of schandpaal hiervoor wel
de aangewezen plaats. Het gebeurde ook
wel dat een misdadiger de stad of het
De delinquent mocht door de voorbij
gangers met alles worden geworpen. Er
zijn zelfs gevallen bekend waarin de
overheid hiervoor het materiaal lever
de, zoals manden vol met rotte appelen.
Vrouwen werden er in Hekendorp niet
tot de schandpaal veroordeeld. De straf
werd dan vervangen door het dragen
van schandstenen.
In verschillende steden werden ingeval
van overtreding van bepaalde voor
schriften de voorwerpen, ten aanzien
waarvan het feit gepleegd was, vernie
tigd. De overtreder moest bij deze ver
nietiging op ’n stoel te pronk gesteld, te
genwoordig zijn. Het dragen van schand
stenen, stenen van justitie, twee grote
stenen, soms nog verzwaard met lood,
beschilderd met het wapen van de stad
of het dorp en met elkaar verbonden
door een ketting, werd niet alleen door
vrouwen, maar ook door mannen on
dergaan. De stenen werden bewaard
aan de voorgevel van het raadhuis.
In gebogen houding, met de ketting om
de nek en de stenen voor het lichaam,
werd de overtreder door stad of dorp
geleid, voorafgegaan door een scherp-
(rechter, die op een hoorn blies of op
een trommel of een bekken sloeg, om
de aandacht van de bevolking op het
schouwspel te vestigen. De schandpaal
in Hekendorp, die voorkomt op de mo
numentenlijst van het ministerie van
cultuur, recreatie en maatschappelijk
werk en een restauratiebeurt best zou
kunnen gebruiken, zal daarom in het
Goudse het symbool blijven van de
vroegere rechtspraak.
en betoogde dat studies aantonen dat re
kening gehouden kan en mag worden
met een toenemende belangstelling voor
kleinere woningen, in welke sector die
28 flats zouden moeten worden gerea
liseerd. Het realiseren van een kantoor
pand achtte hij een moeilijke zaak.
’’Waar haalt u het bedrijf of die bedrij
ven vandaan”, zei de heer Van Schie
tot de heer Havenaar. De wethouder
was begin juli voor het eerst met de
vraag op tafel gekomen wat er op dat
stukje grond aan de Juliana van Stol-
berglaan tussen Huize Souburgh en de
ter hoogte van slagerij J. A. Compeer
nog neer te zetten AMRO-bank zou
moeten komen.
Nu het Passage-winkelcentrum in aan
bouw, is de bouw van het kantoorpand
van Ydo BV vordert, de eerste paal
voor het jeugd- en vrijetijdscentrum De
Bonkelaar is geslagen, er een renova-
tie-advies voor het voormalig notaris
huis waarin de streekmuziekschool is
gevestigd op tafel ligt en de situering
en vormgeving van een nieuw gemeen
tehuis nagenoeg vaststaat vond de wet
houder het een goede zaak de in de zo
mer van 1974 door de raad aangenomen
’’aanzet tot een doeleindennota voor het
centrum van Waddinxveen” van de Pro-
gressieven eens opnieuw te bekijken om
te zien wat er op het stukje Passage-
grond zou kunnen komen. Oorspronke
lijk waren er ook al zo’n 20 flatwonin
gen op dat stukje gepland en het ziet
er nu dus naar uit dat er ook wel weer
flats zullen komen.
WADDINXVEEN De gymnastiek
lessen van de gymnastiekvereniging
TOOS starten weer op maandag 11 au
gustus op de normale uren. Alleen de
heren trimgroepen van de maandag
avond beginnen pas op maandag 18
augustus en wel in de nieuwe zaal aan
de Joh. Postlaan. Het bestuur en de lei
ding van TOOS hoopt dat alle leden de
lessen regelmatig zullen bezoeken.
Foto: WvW/Sjaak Noteboom
WADDINXVEEN De basketbalver-
eniging TOOS gaat weer van start. De
training begint zeer waarschijnlijk op
22 augustus. De competitie start dit jaar
eind september/begin oktober.
Voor deze competitie zijn voorlopig in
geschreven 1 heren seniorenteam en 1
dames seniorenteam. Definitief inge
schreven is 1 dames juniorenteam.
Voor het spelen van competitiewedstrij
den op woensdagavond en voor de trai
ning op vrijdagavond heeft TOOS nu
de beschikking over de nieuwe zaal aan
de Joh. Postlaan. Ook op maandag heeft
TOOS deze zaal van 16.30 uur tot 19.30
uur. tot haar beschikking voor de trai
ning van de nieuw te vormen groep
minibasketballers (jongens en meisjes
tot en met 11 jaar en 6 maanden). Be
sprekingen met trainer Dick Bruining
zijn nog niet helemaal afgerond.
Voor de training van de dames en heren
is de heer Nusse uit Zoetermeer aan
getrokken. Voor de nieuwe competitie
heeft TOOS nog dringend behoefte aan
een aantal nieuwe leden. Mocht u be
langstelling hebben om de competitie-
basketbal te spelen, of alleen maar ge
zellig te trainen voor uw zo broodno
dige lichaamsbeweging, voorzitter Wim
Westphal, tel. 6121 en secretaris Thale
Lesschen zijn gaarne bereid tot het ge
ven van alle inlichtingen.
WADDINXVEEN Komende zater
dag organiseert de hengelsportvereni-
g ng Waddinxveen de derde wedstrijd
van de gecombineerde alle maten en
nuatviscompetitie. Het wedstrijd water
is het Aarkanaal te Alphen aan den
Rijn. Inschrijven voor vrijdag 8 aug. bij
J. Hoogendoorn Hengelsport voor 19.00
uur. Vertrek station 6 uur.
Op zaterdag 16 augustus wordt weer
de jaarlijks terugkerende Ringwedstrijd
gevist. Het wedstrijdwater. is het Aar
kanaal te Alphen aan den Rijn, aan
vang 7 uur. Inschrijfkosten 3.-. Op-
geven voor zaterdag 9 aug. a.s. bij
korpsleider C. Broer, W. Buninglaan 8,
tel. 4379. Vertrek station 6 uur.
en een
er een
de rooms
groot in getal.
Op 25 augustus 1787 beleende de ru
waard van Holland, Philips van Bour-
gondië, aan de burggraaf van Mont-
foort de „hooge en laage Heerlijkheid”
van drie buurtschappen in het Land van
Woerden, Linschoten en Hekendorp -
gespeld van Heeckendorp tot Heken-
doirp - met het dijkgraafschap en ande
re toebehoren.
WADDINXVEEN Tot hoofdcom-
tuies A, plaatsvervangend chef van de
afdeling sociale zaken op de Waddinx-
veense gemeentesecretarie, is benoemd
de Gouwenaar J. S. Bruininks. De heer
Bruininks bekleedde in onze buurge
meente eenzelfde functie.
paleisachtige gebouw van de huidige Ka
mer van Koophandel en Fabrieken voor
Gouda en omstreken aan de Goudse
Westhaven verliet om prinses Wilhel
mina van Pruijssen aan te houden.
De amateur-tekenaar was fel anti-prins-
gezind en had dan ook het rijkorps pa
triotten opgericht. Bij geruchte had het
„raadslid” gehoord dat een belangrijk
figuur Goejanverwellesluis zou passe
ren op 28 juni 1787. Mr. C. J. de Lan
ge van Wijngaarden dacht eerlijk ge
zegd aan koning Willem V. Hij trof
prinses Wilhelmina - in Hekendorp is
een Straat naar haar genoemd - die on
derweg was van Nijmegen naar Den
Haag. Na enkele uren vastgehouden te
zijn, mocht zij naar Leerdam vertrek
ken. De Oranjegezinden bezaten daar
bepaalde rechten.
De tekening van de aanhouding laat de
schandpaal in volle glorie zien. Heken
dorp in die dagen - 72 gezinnen en 370
inwoners - leefde voornamelijk van de
landbouw. Er waren bovendien nog een
bierbrouwerij, een touwslagerij
scheepstimmerwerf. Ook was
school. De protestanten en
katholieken waren even
.vooralle studierichtingen -
studiecentrum gouda
geven aan de algemene bespotting.
Oorspronkelijk was de schandpaal, ook
wel schandzuil of kaak genoemd, ver
moedelijk een ton. Later bestond hij uit
een houten of stenen zuil, waaromheen
op een bepaalde hoogte van de grond
een platform was aangebracht Dit is
voor Hekendorp het duidelijkste bewijs
dat de schandpaal ook als zodanig
dienst heeft gedaan.
Je kon tot de schandpaal veroordeeld
worden bij meineed, valsheid in zegels,
trouw- en echtbreuk, koppelarij, bedrog,
het openbraken van sloten, belediging en
godslastering. Baldadigheid en feiten met
een niet bepaald onterend karakter le
verden eenzelfde straf op.
Ook in Hekendorp gebeurde het dat bij
of aan de misdadiger voorwerpen wer
den opgehangen, die het gepleegde feit
zinnebeeldig voorstelden. Ook werd bo
ven zijn hoofd het vonnis vastgehecht.
De duur van de tepronkstelling werd be
paald bij de wet of in het vonnis.
Meestal werd de straf uitgevoerd op een
tijd, dat zich veel mensen op straat be
vonden.
In de laatst gehouden vergadering van
de raadscommissie voor de ruimtelijke
ordening en de woningbouw zei wet
houder P. F. J. van Schie (CDA) dat er
wellicht aan geen andere bestemming
valt te denken, omdat er nu eenmaal
rekening gehouden dient te worden met
een grondopbrengst van een dikke kwart
miljoen gulden (eerder had de wethou
der gesproken van anderhalve ton grond
opbrengst). En dit geld zie je eigenlijk
alleen terug als je op dat stukje grond
van 500 vierkante meter 28 flats neer
gezet. Aan de Passage zijn al 98 twee-
en driekamerwoningen in aanbouw.
Commissielid J. Havenaar (SGP/Her-
vormde Kiesvereniging) gaf te kennen
er alles aan te willen doen dat er aan
de Juliana van Stolberglaan niet nog
meer flats, maar een kantoorgebouw
wordt neergezet. In de huidige plannen
betekent dit een pand met zeven lagen
op de onderbouw. Zo’n fors gebouw
moet er wel komen, omdat dat is voor
zien en omdat de skylijn dat zou ver
eisen. VVD’er J. C. A. C. de Vogel zet
te vooralsnog een vraagteken achter
flatbouw op die plaats in het Centrum.
Progressief commissielid mr. R. H. Holl
vroeg in ieder geval nader beraad over
deze zaak, waqrmee zich thans een be-
geleidingswerkgroep van de Progressie-
ven zich zou bezig houden.
Wethouder Van Schie vulde aan dat de
bij het Passage-winkelcentrum betrok
kenen in één keer willen doorbouwen
WADDINXVEEN Nu weer redelijke
vangstberichten van de Gravelingendam
binnenkomen, heeft het bestuur van de
hengelsportvereniging Waddinxveen
voor zaterdag 23 augustus a.s. schipper
De Vries weer ’afgehuurd’. Daar zoals
bekend het aantal plaatsen beperkt is,
I kan men zich nu reeds opgeven bij A. A.
I van ’t Hof, Koningin Wilhelminasingel
I 51, onder gelijktijdige betaling van 20.
I Aanmeldingen dienen vóór 9 augustus
I binnen te zijn.
.UITERfLORH'
i
