B URGEMEESTERS
Een ’’bruid” kost 25 dode ratten
ZO WORD JE BURGEMEESTER
Bi
71
Met het oog op Waddinxveens "bruine rat-actie
A. WARNAARJzn.
1958-1976
van
der Hooft
Waddinxveense
C.A. VAN DER HOOFT
Mr. A. G. SMALLENBROEK
Foto’s Gemeente Waddinxveen
rattenvanger
is klaar voor
bruine rat-actie
1976-1981
Mr. A. G.
Smallenbroek
Burgemeester
van Swiebertje
j»
Ju- ’SB
WEEKBLAD VOOR WADDINXVEEN DINSDAG 22 DECEMBER 19R1
'Crekcnd vanaf het jaar 1870 toen de
verj
won
ouwedorp voor de eerste maal
woorden van de vraag ”Hoe
weer actueel.
Dit is de 56-jarige W. Hoogeveen, die in 1979 door het college van
Burgemeester en Wethouders werd aangesteld tot rattenvanger in de
gemeente Waddinxveen. De aan de Mauritslaan 105 wonende Wad-
dinxvener is twee dagen in de week - op maandag en donderdag -
actief voor de rattenbestrijding. Dit werk wordt meestal gedaan op
land- en veeteeltbedrijven, maar met dit koude weer roepen ook
steeds meer particulieren zijn hulp in.
-
WADDINXVEEN Nu de installatie op komst is van de heer
C.M. van der Linden tot elfde burgemeester van Waddinxveen -
gerekend vanaf het jaar 1870 toen de gemeenteraad van dit
Gouwedorp voor de eerste maal vergaderde - wordt het beant-
dt iemand burgemeester?”
t F
Vervolg van vorige pagina)
door SJOERD VEERMAN
I
I
Zijn rechterhand, gemeentesecretaris
H. Jenné, verliet op 1 mei 1976 wegens
pensionering de gemeente
administratie. Hij werd op 16 mei 1976
opgevolgd door zijn naaste medewerker
J. Meuleman.
RATTEN BLIJVEN KOMEN
Een bewoner van een alleenstaand
pand laat de ratten bestrijden door
de gemeentelijke ongcdicrtebestrij-
der. Deze man heeft aanvankelijk
succes, hetgeen te zien is aan een aan
tal dode ratten. Er wordt goed van
het uitgezette lokaas gegeten en er is
steeds voldoende aas op de voeder-
plaatsen aanwezig. Maar toch, het
aantal ratten schijnt niet te vermin
deren, daar steeds ongeveer dezelf
de hoeveelheid lokaas wordt genut
tigd.
Uit een nader onderzoek blijkt dat er
vanuit een gat in de kruipruimte
onder de vloer steeds weer ratten
te voorschijn komen. Het gat staat
in verbinding met een beschadigde
rioolbuis die van het huis naar de
WADDINXVEEN ’’Vooraan
in het dorp staat een groot, wit
huis. Midden in dat huis woont de
burgemeester. Als de huishoud
ster er niet was, zou de burgemees
ter alleen wonen, maar nu wonen
ze er met z’n tweeën. Dat is nog
weinig, want in dat grote huis zou
den wel tien mensen kunnen wo
nen, en dan was er nog ruimte ge
noeg over!
De burgemeester zit voor het
open raam achter een zware, ei
kenhouten tafel. Op die tafel lig
gen allemaal dikke boeken.
De burgemeester doet of hij in
een van die dikke boeken leest.
Dat kan je zo hebben, dat je net
doet alsof, en het eigenlijk toch
niet doet; dat komt doordat je
moe bent of zo. Of dat je aan iets
anders denkt.
De burgemeester heeft dan ook
helemaal geen zin om in die dikke
boeken te lezen. Het zonnetje
schijnt ook zo lekker en de bijtjes
zoemen zo vrolijk; de bloemen
geuren zo heerlijk, en de vogeltjes
zingen, dat het een lust is om naar
te luisteren.
Hé, de burgemeester zou ook wel
zo’n bijtje willen wezen! Dan had
je lekker niets met die akelige
dikke boeken te maken; dan kon
je heerlijk vrij rondvliegen, en dan
beheofde je niet altijd zo deftig te
doenDan zou je...”
Een fragment uit de
"avonturen van Swiebertje"
van J. H. Uit den Boogaard
Ook de sportaccommodaties werden
aanzienlijk uitgebreid. Deze ambitieuze
en deskundige burgemeester maakte
zijn eerste ambtstermijn ook in Wad
dinxveen niet vol. Ingaande 15 septem
ber 1981 volgde zijn benoeming tot bur
gemeester van het 50.000 inwoners tel
lende Smallingerland in Friesland.
straat loopt. Er is dus steeds een aan
voer van nieuwe ratten. Herstel van
het riool en de daarop volgende
verdelgingsactie doet de hinder ver
dwijnen.
Het blijkt ook wel eens dat ratten
niet uit het riool komen! Bij een
huis uit een rijtje woningen ver
spreiden de ratten zich via de kruip
ruimte onder de vloer en de spouw
muren door het gehele blok. De
eerste ratten waren via een kapot
ventilatorrooster in de buitenmuur
binnengekomen. Reparatie van het
rooster en een verdelgingsactie in het
hele blok woningen losten het pro
bleem op.
OPLOSSINGEN
De oplossing voor het probleem van
de ratten in uw omgeving is het snelst
op te lossen door onmiddelijk de
Per 16 maart 1976 werd ir. ce burge-
meestersvacature voorzien door de be
noeming van mr. Albert Gerhard Smal
lenbroek, geboren 31 oktober 1936 te
Elburg. Deze jurist en kandidaat-
notaris werd via een 3-jarig dienstver
band als referendaris in de gemeente
Utrecht, waar bij betrokken as bij de
projectontwikkeling, burgert “ester van
Harmelen. Hij was daar sle< is 4*/2 jaar
werkzaam toen hij op 39-ja. 'ge leeftijd
in deze gemeente werd benoemd. Hij
gaf er de voorkeur aan zelf in zijn huis
vesting te voorzien, waartoe hij aan de
Weidezoom een bungalow liet bouwen.
De ambtswoning aan de Sniepweg werd
verkocht.
Burgemeester Smallenbroek zag het ais
een van zijn eerste taken om een ge
meentehuis te bouwen teneinde te kun
nen voorzien in de huisvestingsbehoefte
van de inmiddels sterk gegroeide ad
ministratieve staf van het gemeentebe
stuur. Voor een bedrag van bijna 10
miljoen werd achter het bestaande ge
bouw een nieuw raadhuis gebouwd
waarin sedert ^pril 1978 alle administra
tieve diensten weer onder een dak kwa
men.
In zijn ambtsperiode werd ook het plan
Oostpolder (530 woningen) gereali
seerd, waarbij de verplaatsing van het
fabriekscomplex van Eminent naar het
industrieterrein een belangrijk succes
was. Naast de ontwikkeling van nieuwe
bestemmingsplannen voor woningbouw
in de Zuidplaspolder en industrievesti
ging aan de Kanaaldijk had het bouw
beleid binnen de bestaande woonker
nen zijn grote belangstelling.
De bruine rat heeft een voorkeur van
vervoer, namelijk via waterwegen.
Het is dan ook een noodzaak om de
nodige voorzichtigheid te betrachten
bij het voederen van vissen, eenden
enzovoorts of op bij het water of ijs
in de singels en andere wateren.
Zet uw huisvuil ook niet eerder dan
enkele uren voordat de reinigings
dienst langs komt, buiten. Laat de
zak zeker niet een nacht buiten
staan, want de rat vreet zonder
moeite door de plastic zak heen.
leeftijd op I december 1958 legde hij
zijn functie neer.
Hij kon de ambtswoning blijven bewo
nen omdat deze voor het gezin van zijn
opvolger te klein bleek. Met zijn
tweede echtgenote, waarmede hij kort
voor zijn pensionering in het huwellijk
was getreden, betrok hij in 1970 een be
jaardenflat bij het nieuwe Anne Frank-
centrum. Kort na zijn 82ste verjaardag
overleed hij.
kan al snel bestaan uit zo’n 40 exem
plaren. Dus u begrijpt wel dat er veel
gegeten wordt.
De aanwezigheid van ratten nabij be
huizingen is altijd ongewenst omdat
de dieren dragers van ziektekiemen
en daarom verspreiders van een aan
tal besmettelijke ziekten zijn. Ze
moeten dus bestreden worden. Ook
kunnen zij door knagerij en vreterij
aanzienlijke schade aanrichten.
De bestrijdingsmiddelen die worden
gebruikt zijn langzaam werkend, zo
dat de eerste resultaten pas na 3 a 4
dagen zijn te verwachten. Dit houdt
in dat ter verdelging van 40 ratten da
gelijks minimaal 2 kilo lokaas (50
gram per rat) op de diverse voer
plaatsen moet worden gedeponeerd
op de daarvoor geschikte plaatsen.
Als een bewoner van een pand waar
zich ratten bevinden de bestrijding
probeert uit te voeren met één klein
verpakking lokaas, dan mislukt de be
strijding. Daarom is deskundige hulp
van gemeentewege noodzakelijk.
gemeente te bellen en door te geven
waar u ratten gezien of gehoord
heeft. Wees verder voorzichtig met
het rondstrooien van voedsel en
voedselresten in en om uw huis.
Als er geen eten is voor de ratten
dan is er ook geen reden om u op
te zoeken.
hij rechtstreeks betrokken bij de
meest gevarieerde maatschappelijke
activiteiten.”
Alléén de wet is zowel voor de ver
plichtingen als voor de bevoegdhe
den richtsnoer voor de burgemees
ter. Hij is geen ambtenaar in de zin
van vaste werktijden en een vijf
daagse werkweek, maar wel voor
vele wetten, zoals het Algemeen Bur
gelijk Pensioenfonds en voor de
Ambtenarenwet om maar eens twee
te noemen.
TAKEN VAN BURGEMEESTER
1. Hij is voorzitter van de gemeen
teraad en voorzitter van het college
van burgemeester en wethouders.
2. De burgemeester vertegenwoor
digt de gemeente. Zowel in rechts
zaken als in andere gevallen, bijvoor
beeld de verkoop van een gemeente
lijk eigendom.^ v
Uit de gemeente Willemstad (N.Br.)
I* am de opvolger van burgemeester A.
Warnaar. Dit was de 4-’-jarige burge
meester van die gemeente: Cornelis
Andries van der Hooft, geboren 2 de
cember 1910 te Amsterdam, die op 3
december 1958 als burgemeester werd
geïnstalleerd.
Aanvankelijk genoot hij een opleiding
in het hotelvak, maar in 1937 trad hij als
douanier in dienst bij de Rijksbelastin-
gen. In de oorlogsjaren nam hij actief
deel aan het verzet, voornamelijk in de
zuidelijke provincies. In oktober 1944
kwam hij bij het Militair Gezag. In die
tijd kwam hij in het bevrijde zuiden veel
in contact met prins Bernhard.
Deze banden met het Koninklijk Huis
verklaren ook de vele bezoeken die Be
rnhard later als de Prins der Nederlan
den en als ere-burger van Waddinxveen
aan onze gemeente bracht. Van 1945 tot
1949 was hij werkzaam als pfficier-
fiscaal bij het bijzondere Gerechtshof
in Den Bosch, waarna zijn oenoeming
tot burgemeester van Willemstad
volgde.
De bestaande ambtswoning aan de
Kerkweg was Voor het zeven leden tel
lende gezin van de nieuwe burgemee
ster te klein. De gemeente kocht de
villa "Plasrode” op de hoek Plasweg-
Sniepweg, waar het gezin Van der
Hooft zich in april 1959 kon vestigen.
Hij trad met hernieuwde energie in de
voetsporen van zijn voorganger.
Het plan Oranjewijk met ruim11000 wo
ningen werd gevolgd door dé Vondel-
wijk met bijna 1100 woningen. Foren
sen stroomden naar Wadchnxveen in
zo’n tempo dat - ondanks provinciaal
verzet - al spoedig Groenswa.trd I en II
(met 1500 woningen) volgden. Het
inwoner-aantal van Waddinxveen werd
in die zestiger jaren verdubbeld, maar
ook het voorzieningenniveau hield ge
lijke tred met de veeleisende wensen
van de nieuwe inwoners, die gewend
waren aan stedelijke maatstaven.
Hij, zowel als zijn echtgenote, waren bij
de bevolking zeer populair.
Van der Hooft toonde zich een warm
voorstander van interlokale samenwer
king van kleine gemeenten, welke
drang hem niet altijd jn dank w-.1 afge-
nomen. Ook de landelijke automatise
ring had zijn volle belangstelling. Het
bouwbeleid van de jaren ’60 werd begin
van de '70-er jaren door de gemeente
raad omgebogen.
De voltooiing van Groenswaa'-d III
werd sterk afgeremd en weer afgestemd
op de natuurlijke groei. Bij zijn pensio
nering per 1 januari 1976 nam hij af
scheid van een gemeente met 20.500 in
woners, die in zijn 17-jarige ambtspe
riode was uitgegroeid tot een aantrek
kelijke woon- en werkgemeente, die hij
gaarne noemde ”de parel aan de
Gouwe in het groene hart van Zuid-
Holland". Hij vestige zich na zijn pen
sionering in Doorwerth.
WADDINXVEEN Op Midden-Java
heeft een districtsbestuursambtenaar
bepaald, dat daar een huwelijk pas
kan worden gesloten als de bruide
gom 25 dode ratten heeft ingele
verd. Volgens een plaatselijk blad,
Berita Buana, geldt deze bepaling
voor een district in het gebied van
Arjewinagum. Een ander onderdeel
van de campagne tot bestrijding van
de ratten die elk jaar grote schade
aan de rijstoogst toebrengen, is dat
leerlingen van lagere scholen na
schooltijd elke dag drie ratten moe
ten vangen.
Dit bericht uit de Volkskrant van 22
januari 1979 is niet van toepassing
voor Nederland, maar de bestrijding
van ratten moet ook in Nederland
met kracht ter hand genomen wor
den. Daarom zal binnenkort de ge
meentelijke rattenbestrijder W.
Hoogeveen weer een verscherpte con
trole gaan houden op de bruine rat
(rattus norvegicus Berkenhout). Deze
bruine rat is gevaarlijk omdat het een
overbrenger van verschillende ziekten
is, zoals de ziekte van Wail, paraty-
fus en varkenspest.
Juist in de winter wordt er een uit
gebreide actie gehouden, omdat door
voedselschaarste in het veld de rond
zwervende ratten op zoek gaan naar
eten en proberen onze woonkernen
en huizen binnen te komen. Voor de
afdeling ’’rattenbestrijding” is de me
dewerking van de bevolking nodig
om werkelijk effectief bezig te kun
nen zijn.
Ziet U ratten, bel dan het gemeen
tehuis, tel. 01828 - 4433 en vraag
naar de deskundige gemeentelijke on-
gediertebestrijder. Hij kan dan advi
seren inzake de te nemen werings-
maatregelen en zal zonodig in samen
werking met het ministerie van volks
gezondheid en. milieuhygiëne u in
formeren.
WAAR ZIJN ZE
Ratten in een woning of bedrijf kan
heel goed zonder dat de eigenaar
of gebruiker van die woning of dat
bedrijf daarvan weet. Dit wordt bij
voorbeeld veroorzaakt doordat een
rioolaansluiting verzakt is of door
’’verwering” of door grondverzakkin
gen. Andere ingangen worden ge
vormd door te grote doorvoerope-
ningen van leidingen of de venti
latieopeningen in de spouwmuur
welke niet groter of breder mogen
zijn dan een halve centimeter. Der
gelijke openingen verschaffen bruine
ratten toegang tot huis en bedrijf.
Voor deze bouwtechnische gebreken
kunnen altijd oplossingen worden ge
vonden.
Wanneer u de vogeltjes wilt voeren,
doe dat dan met zorg. Een heel
of een half brood is wat veel van het
goede en in de praktijk blijkt dat ook
voedsel blijft liggen, zeker wanneer
u het op de grond legt komen ratten
er ’s nachts op af.
De bruine ratten die in de winter
toch al weinig te eten hebben, zul
len zich dan op zulke lekkere plek
jes gaan vestigen. Nestgelegenheid
vinden de dieren bijna overal en een
paartje goed doorvoede ratten zal
dan gauw zo’n 200 a 300 nakome
lingen in een jaar opleveren. Een vol
wassen rat eet ongeveer 50 gram
voedsel per dag. Een rattenfamilie
Voor het burgemeesterschap kan
men naar een vacante gemeente
solliciteren door een brief te schrij
ven aan H;. Majesteit de Koningin
en die brief in te leveren bij de com
missaris der Koningin in de provincie
waarin die gemeente ligt. Voorwaar
den zijn wel dat hij of zij minstens 25
jaar oud moet zijn en goed bekend
moet staan. De commissaris maakt zo
spoedig mogelijk (binnen 4 maanden)
na het openvallen van de vacature
een aanbeveling van tenmiste twee
personen aan de minister van Binnen
landse Zaken. De commissaris hoort
eerst de gemeenteraad om te weten
wat de wensen zijn. De burgemeester
wordt dan voor zes jaar benoemd.
Die periode van zes jaar is een ge
volg van het feit dat vroeger de
raadsleden om de zes jaar werden ge
kozen, net zoals in België waar dat
ook vandaag nog zo is.
Dat een burgemeester niet her-be-
noemd wordt komt maar weinig
voor. Slechts zeer slecht-beleid kan
een reden zijn voor niet-herbenoe-
ming. Na zes jaar komt meestal
’’automatisch” een bericht van herbe
noeming, en daarbij gevoegd een uit
nodiging van de commissaris voor de
burgemeester om opnieuw de eed af
te leggen om alles voor de gemeente
te zullen doen wat in zijn of haar
vermogen ligt.
VLAAMS
De naam ’’burgemeester” is afkom
stig van het Vlaams. Meester van de
burg. Met de burg werd destijds een
stad aangeduid. Het ambt van de bur
gemeester is tweeledig. Thorbecke,
de grondlegger van de gemeentewet
van 1852, die ook vandaag nog geldt
zei reeds: ’’Man der gemeente en
hand van het gouvernement.”
In iedere gemeente is een burge
meester. De burgemeester heeft geen
directe baas. Het is niet juist om de
Commissaris der Koningin af te
schilderen als chef van de burgemees
ter. Met alle respect voor de commis
saris, de man doet niet anders dan
een geschikte kandidaat voor een ge
meente zoeken en de bepaalde per
soon ter benoeming voor te dragen
aan de Kroon (Koning plus regering).
In het ontwerp 1851 van de gemeen
tewet stond ”bij voorkeur uit de
raad” een burgemeester benoemen.
Thorbecke echter vond dat er dan te
weinig keus zou zijn en schrapte deze
bepaling. Hij stelde dat de burge
meester wordt benoemd en ontsla
gen door de Kroon. Omdat de bur
gemeester niet te zeer van de gemeen
teraad afhankelijk mocht zijn, was
een gekozen burgemeester uitgeslo
ten en een benoemde burgemees
ter gebruikelijk.
VERKIEZINGEN
In 1931 gingen stemmen op om de
gemeenteraad meer invloed te geven
bij burgemeestersb. ingen. Ge
pleit werd voor verkj_z.ï-g door het
volk, ook werd gepleit voor verkie
zing uit de raad. De regering had
net zoveel of meer belangen bij een
goede burgemeester, derhalve bleef
de benoeming bij de Kroon. In 1966
hadden we in Nederland provo’s.
Vooral in Amsterdam waren nogal
wat provo’s. Ze hadden zelfs een
eigen gebied waar ze verbleven. Toen
er rellen kwamen van al die provo
caties en de burgemeester van Am
sterdam de zaak verkeerd aanpakte,
klonk opnieuw de roep om een ge
kozen burgemeester.
In 1967/1968 werd in de Tweede
Kamer gepleit om de gemeenteraad
te betrekken bij de benoeming van
een burgemeester. Een gevolg daar
van is het profielschetsen. U kent dat
familiespel wel. ”Ik den aan...” en
de ander, in dit geval de commis
saris der Koningin moet dat verwe-
zehjken. De partijen in de gemeente
raad sommen een aantal dingen op
die ze geschikt vinden. Bijvoorbeeld:
het moet een man zijn of een vrouw.
Hij of Zij moet tussen de dertig en
de vijftig jaar zijn. Hij moet van
dezelfde politieke kleur zijn als de
spreker zelf is. De commissaris wordt
bij dit spel uitgenodigd om op te
schrijven of soms alleen maar aan
horen van wat er gezegd wordt.
De verlanglijstjes worden hem aange
reikt. In 1972 werd in de instructie
van de commissaris der Koningin
vastgelegd dat hij de gemeenteraad
moet horen.
De ontwikkeling van het burgemees
tersambt werd door Brasz als volgt
aangeduid ’’Van uitsluitend magis
traat, gezagsdrager, gezagssymbool en
waker tegen al hetgeen in conflict
kwam met de bestaande rechtsorde,
de openbare orde en de goede zeden,
werd de burgemeester meer en meer
tot bestuurlijk middelpunt in de
plaatselijke gemeenschap en raakte
3. Hij moet besluiten van de gemeen
teraad en van het college van burge
meester en wethouders uitvoeren.
Dat kan zijn het voeren van onder-
handelingen, het verkopen van goede
ren, zo ook het kopen van goederen,
het oproepen van sollicitanten, etc.
4. De burgemeester moet de openba
re orde handhaven. Dat wil zeggen
dat hij de normale gang van zaken zo
als die in de gemeente altijd bestaan
moet bevorderen. Vergunningen voor
circussen, acrobatische toeren, rond
gangen van geluidswagens en muziek
korpsen zijn eerst mogelijk nadat de
burgemeester zijn toestemming heeft
gegeven.
5. De burgemeester heeft het toe
zicht over schouwburgen, herbergen
en tapperijen. En vroeger stond daar
nog bij de huizen van wellust.
6. Hij heeft het oppebevel bij brand.
Dat betekent niet dat de burgemees
ter met een brandspuit in zijn handen
staat of tegen de brandweercomman-,
dant kan zeggen hoe hij moet blus
sen. Wel dat hij de weg kan afsluiten
en politieversterkingen kan inroepen.
7. Hij is hoofd van de politie. De bur
gemeester heeft regelmatig een nauw
overleg met de leiding van de plaat
selijke politie. De adjudanten van po
litie (Adjudant M.W. Blom is groeps
commandant van de Waddinxveense
groep, dat wil zeggen de baas van het
geheel), worden benoemd door de mi
nisters van Justitie en Binnenlandse
Zaken, na instemming van de burge
meester. De burgemeester bemoeit
zich ook met het beleid van de
politie.
8. Hij is hulpofficier van Justitie.
Al deze taken zijn in twee gedeelten
te kenschetsen:
A. de burgemeester verzorgt de re
latie tussen lagere en hogere over
heden. De burgemeester moet ver
trouwen wekken tussen de verschil
lende overheden (gemeente, provin
cie en het rijk).
B. de relatie tussen burger en ge
meentelijke overheid. De burgemees
ter te midden van de partijen, onpar
tijdig, onafhankelijk, een vertrou
wensfunctie, hoewel niet politiek
kleurloos, toch moet de burgemees
ter voor alle partijen aanvaardbaar
blijven.
De burgemeester moet dan ook een
brug slaan tussen de gemeenteraad eti
het college van burgemeester en
wethouders. Hij coördineert de te
genstrijdige belangen die er binnen
één gemeente bestaan.
Van die stabiliteit maakt hij gebruik
als gespreksleider in de gemeenteraad
en in het college van burgemeester en
wethouders. Dit laatste orgaan is de
eerste commissie uit de gemeente-
,Wd-
O
"F - 5
lg
