TDMA LIMA Tekst en berg foto’s: Bert Wouden- Tweede serie dagboekaantekeningen van een indrukwekkend bezoek LR Ff tgsan»ra»igs frriw sbciebs» WADDINXVEEN WADDINXVEEN Itigl TDMA HUMAia Woensdag 17 april Dinsdag 16 april 4 4 A WEEKBLAD VOOR WADDINXVEEN - WOENSDAG 15 MEI 1985 Namens het gemeentebestuur bood wethouder Lous Oosterbroek, zoals vorige week werd bericht, een grote luchtfoto van Waddinxveen aan, die la ter een mooie plaats in het kantoor zou krijgen. Voor CIDlAG-directeur Oscar Balbuene had ze nog een zilveren penning meegenomen, die herin nerde aan het 50-jarig bestaan van de spoorlijn Gouda-Alphen aan den Rijn. laag loon. Ziek wor- igeval krijgen is ge- :bben. Uitkeringen Rondwandelen in de confectiefabriek Emicsa. Hier in de fabriek zien we wethouder Lous Oosterbroek en Witte de Vos. Eén van de bedrijven die door de leden van de Kerngroep Ontwikkelings samenwerking Waddinxveen werd bezocht was de farmaceutische fabriek Lafama S.A. Dit bedrijf moest gedwongen door de vorige eigenaar van de fabriek uit Lima verhuizen naar een nieuw onderkomen aan de rand van de stad. Uit solidariteit hielpen wethouder Lous Oosterbroek, Louise Perbal en Corrie Smallegange een beetje mee met de verhuizing. Op bezoek bij de loco-burgemeester van groot-Lima, Henry Pease Garcia. Hij zit in het midden rechts op de bank naast NOVIB-medewerker Pierre Hupperts. Links op de foto wethouder Lous Oosterbroek en rechts CIDIAG-directeur Oscar Balbuena. Op de voorgrond leden van de Kern groep Ontwikkelingssamenwerking Waddinxveen. j Een ander bedrijf dat de Waddinxveners bezochten was de fabriek van sta len school- en kantoormeubelen Contex. Witte de Vos filmt de werkzaamhe den daar terwijl Alie Littooy, wethouder Lous Oosterbroek en Louise Per bal geïnteresseerd toekijken. De Waddinxveners luisteren aandachtig naar de arbeiders die de glasfabriek La Union in Lima anderhalve maand bezet houden om er een arbeiderszelfbestuursbedrijf van te maken. Op de voorgrond Louise Perbal en links op de bank van voor naar achteren Corrie Smallegange, Witte de Vos, wethouder Lous Oosterbroek en Alie Littooy. LIMA/WADD1NXVEEN - Niet werken in de Peruaanse hoofdstad Lima betekent keihard geen eten op tafel. Vandaar dat een 30-tal bedrijven met arbeiderszelfbestuur - allemaal ’’starters” zouden we hier zeggen - buiten het overheidsappa raat om en met Nederlandse en Waddinxveense steun dage lijks in de weer zijn aan 2.000 mensen werk te blijven bieden. Van hun zeer veel vergende strijd om het hoofd boven water te houden hebben de vijf Waddinxveners, die ruim twee we ken in Lima op bezoek zijn geweest, van heel nabij kennis ge nomen. Alie Littooy, Louise Perbal, Corrie Smallegange, Witte de Vos en wethouder Lous Ooster- broek-Waagmeester hebben tij dens hun bezoek twee dagen rond gekeken in vijf bedrijven. Er wordt daar nog gwerkt zoals tientallen jaren geleden in ons land. Mensen zijn hier in de weer voor hun dagelijks brood zonder zekerheden, geen rech ten en een I den of een on; woon pech hel zijn er niet. 11 IM l&V f/ai '/fli f i - I fïïsFReo J f aDttlHlSTttHO» po Etfgg*?_Ia F Waddinxveners temidden van zeer Deze vijfde dag in Lima staat verder in het teken van het bezoek aan een tweede glasfabriek. Dit is Crystal Mu rano, een bedrijf met arbeiderszelf- bestuur waar 240 mensen werken. Zes jaar geleden werd deze glasfa briek door de familie waarvan het was in de steek gelaten. Een staking deed het bedrijf in handen van de werknemers komen. En dat is natuurlijk heel frustrerend voor de mensen in deze fabriek, waar Witte de Vos spontaan een lichte broek kreeg aangemeten, die het lid van de Kerngroep Ontwikkelingssa menwerking Waddinxveen gedurende zijn verblijf in Lima meermalen zou dragen. Tot nu toe hebben de Waddinxveners het programma afgewerkt zoals hun Limeense gastheren dat in overleg met hen hadden vastgesteld. Vandaag komt daar echter verandering in, omdat de groep beslist twee dingen wil doen: het bezoeken van een door de arbeiders bezette fabriek en een gesprek met het gemeentebestuur van groot-Lima. Het bezoek aan de glasfabriek La Union draait, aan het einde van de dag, voor de Waddinxveners uit op een regelrechte steunverlening aan de Loco-burgemeester Henry Pease Gar cia merkt dat de Waddinxveners zeer geïnteresseerd zijn. Hij nodigt ze dan ook in zijn werkkamer spontaan uit Vandaag in het Weekblad voor Wad dinxveen de tweede serie dagboek aantekeningen die gemaakt zijn van het bezoek dat de leden van de tien jarige kerngroep Ontwikkelingssa menwerking Waddinxveen brachten aan het vanuit dit Gouwedoip mo reel en financieel gesteunde Limeen se ontwikkelingsproject. Volgende week het verslag van het zeer bijzon dere bezoek aan de grote sloppenwijk Villa el Salvador, waar 183.000 men sen wonen, en een drietal scholen in de 40 kilometer buiten de Peruaanse hoofdstad gelegen Valle del Chillón. Wat verder blijft in 'Lima is de ver keerschaos, mede door voortdurende claxonerende auto’s, taxi’s en bussen. Om even bij dat verkeer te blijven. De Peruaanse hoofdstad heeft slechts een infrastructuur die geschikt is voor twee miljoen mensen. Maar in de stad wonen er al zes miljoen. Li- De Waddinxveners Alie Littooy, Louise Perbal, Corrie Smallegange, Witte de Vos en wethouder Lous Oosterbroek bezoeken vandaag en morgen in Lima vier bedrijven met arbeiderszelfbestuur en één bezet be drijf, waarvan de werknemers een ei gen bedrijf willen maken. Het zijn deze bedrijven die vanuit Waddinx veen moreel en financieel worden ge steund. Rondkijken in deze fabrieken - waar iedereen klaarstaat om informatie te geven - betekent voor de groep het zetten van veel stappen terug in de tijd. Zoals daar moet worden gewerkt komt in Nederland niet meer voor. De arbeidsomstandigheden zijn pri mitief. Beschutting tegen de zon en het wat minder warmere weer in de winterperiode is er lang niet altijd bij. De machines waarmee moet worden gewerkt zijn vaak vele tientallen jaren oud. Goede sanitaire voorzieningen ontbreken voor de medewerkers. Ook het werken in deze bedrijven is zeker niet zonder gevaren. Veilig heidsvoorschriften ter voorkoming van ongevallen worden niet toege past. Wie wat overkomt heeft pech gehad. Bij ziekte of ongeval is er geen uitkering. Wie geld wil hebben om te leven móet werken. Risico’s horen daar bij. strijd van de hier werkende 180 men sen. Deze houden hun bedrijf al an derhalve maand bezet, omdat de ei genaars er om ondoorgrondelijke re denen van af willen. En dat terwijl La Union goed draait en er sprake is van een betrekkelijk eigentijds ma chinepark voor het maken van aller lei glaswerk. De werknemers, die niemand op het fabrieksterrein toelaten om te voor komen dat er machines worden weg gehaald, zijn vast van plan er een be drijf met arbeiderszelfbestuur van te maken. Hiervoor zijn al contacten ge legd met de vakbondsorganisatie CEAT en de ontwikkelingsorganisatie CIDIAG. Maar de praktijk leert dat er dan nog heel wat juridische, organisatorische en financiële hindernissen genomen zullen moeten worden. Een dergelij ke arbeidersstrijd wil namelijk nog wel eens jaren duren. In die tijd ont vangen de mensen geen enkele sol. Op dit moment kan er ook niets wor den geproduceerd, omdat electrici- teit en olie voor de glasovens ontbre ken. Terwijl werknemers van La Union in een deel van de fabriek bezig zijn met het maken van soep geven de leden van de Kerngroep Ontwikkelingssa menwerking Waddinxveen spontaan geld als een bijdrage om hun veel ver gende strijd te kunnen volhouden. De echt helemaal niets bezittende mensen stellen deze solidariteit erg op prijs. Ze reageren met applaus en roepen leuzen. Dit onverwachte hart onder de riem uit het verre Neder- de dag voor het vertrek uit Lima - dat is dus vrijdag 26 april - onder bege leiding van de verantwoordelijke wet houder een bezoek te brengen aan het melkproject. Het gezelschap neemt deze uitnodiging graag aan. Wethouder Lous Oosterbroek be dankt na de levendige en nuttige gedachtenwisseling van een uur voor de ontvangst op het gemeentehuis van groot-Lima - naar Nederlandse begrippen het provinciehuis - en voor de tijd die er voor is uitgetrokken om de delegatie te woord te staan. In het bedrijf wordt in een drie ploe gendienst gewerkt. Er wordt onder meer laboratoriumglas gemaakt voor een in Peru gevestigd Nederlands be drijf. Groot probleem is echter het verouderde machinepark, zodat er veel handwerk is. Van vernieuwing is al een kwart eeuw geen sprake meer geweest. Gelukkig is de vraag naar glasprodukten groter dan de produktie aankan. Om beter te kun nen werken krijgen de op bezoek zijnde Waddinxveners het verzoek te proberen La Murano aan vuurvaste stenen voor de ovens en een gene rator te helpen. De groep zegt dat te willen proberen. De groep Waddinxveners hoort van Lima’s tweede man dat het geslaagde melkproject, waardoor de jeugd in ieder geval één keer per dag goede voeding krijgt, aanleiding is geweest tot het in de praktijk brengen van al lerlei andere sociale initiatieven. In de sloppenwijken kwamen bijvoor beeld posten voor goedkope medi sche hulp, apotheken met betaalbare geneesmiddelen, jeugdtandverzor- ging, inentingsprogramma’s en de op richting van volkseethuizen van de grond. Dat zijn in feite “gaarkeu kens” voor elk woonblok, die volwas senen tegen een lage prijs in ieder ge val helpen aan één goede maaltijd per dag. Veel van die initiatieven werden werkelijkheid door de inzet en be trokkenheid van 7.000 heel actieve comité’s met zo’n 80.000 vrouwen. Zij vormen de ruggegraat van dit hulpprogramma. dank zij CEAT, CIDIAG, Fonrece - welk fonds met goedkope leningen betrokken is bij 12 van de 30 bedrij ven - en de werknemers zelf natuur lijk. “Want die hebben van allerlei rechten afgezien en verdienen wei nig”, vertelt Vilma Mazuelos, voor zitster van de vakbond CEAT. Met elkaar staan zij en haar collega’s dag in dag uit klaar met steun en goede raad en soms ook met geld om uit hele moeilijke situaties te kunnen ko men. Nederlandse en óók Waddinxveense steun is hierbij natuurlijk onmisbaar, zo hebben Alie Littooy, Louise Per bal, Corrie Smallegange, Witte de Vos en wethouder Lous Oosterbroek met eigen ogen kunnen zien. Het vijf tal is daar in verreweg alle gevallen ook overtuigd van geraakt. Deze dinsdag worden drie bedrijven bezocht. De eerste is de farmaceuti sche fabriek Lafama met 76 mede werkers. Eens had dit bedrijf een goede naam en grote faam. Maar toen de ene directeur kwam en de andere ging verslechterde de positie van het bedrijf. De werknemers namen daar op met succes het heft in eigen hand. De Waddinxveners bezoeken Lafama op de dag van de verhuizing naar een nieuwe werkplek buiten het centrum van de stad. Op het moment dat de groep er is verscheen een advocaat om dit voor de zoveelste maal nog maar eens schriftelijk te laten weten. De farmaceutische fabriek - met nog nooit vernieuwde machines - is door de vorige eigenaar gedwongen de hui dige fabriek te verlaten. In de andere fabriek, waar ook wordt rondgeke ken, moet nog veel werk worden ver zet om de produktie weer op gang te krijgen. De werknemers zijn vast van plan er daar weer een gezond bedrijf van te maken. Alles wordt geprobeerd om in concurrentie met wereldom spannende bedrijven het “gat in de markt” van de fabricage van goed kope geneesmiddelen te vullen. De produkten, waar de Waddinxve ners een plastic zakje vol van mee krijgen, zijn het waard. Wat bijvoor beeld te denken van een speciaal vel letje kruidenpapier dat bij het in brand steken ervan astmapatiënten zou helpen, van met honing gemaak te nachtcrème en van jodiumrijke groenten. Contex S.A., dat 40 soorten stalen kantoor-, _en schoolmeubelen maakt, is een ander zelfbestuursbedrijf waar mee de Waddinxveense groep kennis maakt. Er werken in dit vijf jaar ge leden uit een faillissement ontstane bedrijf 50 mensen. Het duurde twee en een half jaar voordat er met ar beiderszelfbestuur kon worden ge start. ma, waar overal éénrichtingsverkeer is, heeft verkeerslichtinstallaties die soms 60 jaar oud zijn. Een nieuwe, met de Wereldbank gesloten, grote lening is nu bedoeld om in de slop penwijken wegen te kunnen aanleg gen en om bestaande wegen te kun nen repareren. Lima’s tweede man brengt ook het probleem van de tienduizenden straatverkopers ter spraken. De ge meente probeert daar wat aan te doen door ze te concentreren in be paalde buurten. Maar eenvoudig is dat niet, omdat de arme straatver kopers proberen nog iets te verdie nen. Het is uitgesloten te denken dat ze uit deze wereldstad - waar super markten nagenoeg onbekend zijn - te weren zouden zijn. Inmiddels zijn er nieuwe produkten in ontwikkeling en durft men - on danks een beperkt machinepark - de concurrentie aan. Omdat er gebrek is aan staal wordt er vandaag in één der afdelingen van de fabriek niet ge werkt. Maar dat neemt niet weg dat het vertrouwen in de toekomst hier groot is. Beduidend moeilijker is het gesteld met het confectiebedrijf Emicsa S.A. Er wordt daar heel hard gewerkt door 12 vrouwen en 1 man aan een weliswaar gevulde orderportefeuille, maar aan het maken van Laredopan- talons en andere kleding wordt wer kelijk helemaal niets verdiend. Tegenover de Waddinxveners spreekt loco-burgemeester Henry Pease Gar cia over het bijzonder succesvolle en ambitieuze melkproject, dat nu een jaar loopt. Dit project, door Neder land en de EEG mogelijk gemaakt, is een onderdeel van het op voedsel, ge zondheid en onderwijs gerichte soci ale programma van Lima’s eerste marxistische burgemeester Alfonso Barrantes Lingan om de levensom standigheden van de bewoners in de arme wijken te verbeteren. De man is nog altijd bezeten van het idee dat nu alle Limeense kinderen, waarvan velen zwaar ondervoed zijn, één glas melk per dag krijgen. Het Vaso de leche (glas melk)-project betekent op dit moment dat elke dag tijdens schooltijd 800.000 kinderen een glas warme melk met havermout krijgen. Op de dagen dat er geen school is zijn dat er 1,1 miljoen, zo dat het doel om in ieder geval één miljoen meisjes en jongens te berei ken is gehaald. “ICumplimos! Un millon de vasos de leche”, roepen in Lima rood-zwarte affiches iedereen dan ook toe. Ze is blij de nodige achtergronden ge hoord te hebben over de immens gro te problemen van Lima. Het verblijf in deze stad zegt ze boeiend en leer zaam te vinden. Bij wijze van herin nering biedt ze de loco-burgemeester een zilveren penning van Waddinx veen aan, die in 1983 was geslagen ter gelegenheid van het 750-jarig be staan van het Gouwedorp. Deze be looft de penning aan de burgemeester te zullen geven. Henry Pease Garcia zegt het zeer op prijs te stellen dat in Nederland ook delen van de bevolking, zoals in Waddinxveen, uit solidariteit probe ren concrete ontwikkelingssteun te geven. “Wij zijn erg gelukkig met uw bezoek”, geeft hij tegenover de Wad dinxveners nog als zijn mening. Het onderhoud vond iedereen de moeite waard. De in ons land traditioneel bij zo’n gelegenheid geschonken koffie ontbrak. land maakt de emoties los. Niet al leen onder de bezetters, maar ook onder hun vrouwen die inmiddels hun mannen wat gezelschap zijn ko men houden. Alie Littooy, Louise Perbal, Corrie Smallegange, Witte de Vos en wet houder Lous Oosterbroek laten zich in de glasfabriek uitgebreid voorlich ten over de ontstane problemen en bekijken lange tijd het nu stilliggende en daardoor troosteloos uitziende be drijf. strijdlustige arbeiders in Lima De Waddinxveners kost het geen en kele moeite zich voor te stellen wat er allemaal op het werk mis kan gaan. Machines kennen geen extra bevei ligingen. Electriciteitsdraden zijn open en bloot aan de muren beves tigd. Goed werkmateriaal ontbreekt. Wat te denken van een fabriek waar volop moet worden gelast, terwijl er maar één lasbril is en één paar handschoenen als bescherming tegen de vonkenregen! Maar er is nog meer. Goede sociale voorzieningen zijn er niet in de fa brieken. Ook niet in de bedrijven met arbeiderszelfbestuur. Het kunnen werken daar is het belangrijkste van alles. De wil daartoe is heel groot. zo groot dat in alle gevallen wordt afgezien van rechten en zekerheden welke de werknemers nog enigszins zouden kunnen beschermen, terwijl ook genoegen moet worden genomen met een lager loon. In een samenle ving waarin het leven dat je leidt valt of staat met het hebben van werk is het natuurlijk te begrijpen dat veel dingen worden geslikt door de door de omstandigheden dubbel gemoti veerde werknemers. Heel belangrijk daarbij is dat er de vakbondsorganisatie CEAT is met nu twee jaar lang als eigen financiële motor het roterend fonds Fonrece en op de achtergrond de door de NOVIB gesteunde Peruaanse ontwik kelingsorganisatie CIDIAG. Deze helpen buiten het overheidsap paraat om een 30-tal Limeense be drijven met arbeiderszelfbestuur - die destijds allemaal zonder enig kapitaal zijn gestart waar dat maar kan. Op sociaal-economisch, financieel en or ganisatorisch gebied, maar ook als het gaat om scholingsprogramma’s voor de werknemers. En dat functioneert al bijna tien jaar lang naar behoren, zo heeft een vorig jaar door twee onafhankelijke buiten landse bedrijfsdeskundigen ingesteld onderzoek uitgewezen. Een pluim op de hoed dus van de vakbond CEAT (Comité de Empresas Admini- stradas por sus Trabajadores) en van CIDIAG (Internationaal Centrum voor Onderzoek en Documentatie over Zelfbestuur). Deze gewaardeerde organisaties vor men tegelijkertijd de voorhoede én de achterban in de gezamenlijke strijd van de arbeiders op het behoud van hun werk. Ze vormen in alle zelf standigheid een eenheid met de in totaal 2.000 bij de 30 zelfbestuurs- bedrijven werkende mensen. In de loop der jaren moesten uitein delijk maar drie bedrijven de poorten sluiten, waaronder de in Waddinx veen bekende glasfabriek Vidrios Ve nezia. Maar de rest bestaat nog altijd, Witte de Vos spreekt op het fabrieks terrein de arbeiders bewogen toe. Hij zegt dat de Waddinxveners zich sterk verbonden weten met deze voor het behoud van hun werk strijdende mensen. Het kerngroeplid hoopt van harte dat de moed van de werkne mers gauw beloond zal kunnen wor den met de overwinning. Met het achterlaten van kaarsen, shag, molenlucifers en - voor de kin deren van de arbeiders - marsepeinen figuren wordt het onverwachte be zoek, waartoe Louise Perbal het ini tiatief nam omdat het bedrijf haar zondag tijdens het rondrijden in Li ma was opgevallen, afgesloten. Uit gezwaaid door de mensen van La Union vertrekken de Waddinxveners. Eerder op de dag heeft het gezel schap anderhalf uur vertoefd in het indrukwekkende en vol met kunst zittende gemeentehuis van groot-Li ma. Het pand van de La Municipali- dad de Lima Metropolitana ligt, even als het presidentieel paleis en het pa leis van de bisschop, aan de Plaza de Armas. Dit Wapenplein is het mooi ste van Lima. Het is begin dit jaar nog helemaal opgeknapt omdat paus Johannes Paulus II - aan wiens bezoek in deze stad nog heel wat versieringen en grote affiches herin neren - langs kwam. In het gemeentehuis spreekt men met loco-burgemeester Henry Pease Gar cia. Burgemeester Alfonso Barrantes Lingan - die tevergeefs op het presi dentschap heeft geaasd - bezoekt een congres in Mexico. Zijn waarnemer, een onafhankelijke linkse Peruaan, begint direct al te zeggen dat het werk van internationale particuliere organisaties als de NOVIB samen met de volksorganisaties in Lima door gaans veel betere resultaten weten te bereiken dan de eigen staatsinstel lingen. Een opvatting die de Wad dinxveners overigens tijdens hun be zoek vaker zouden horen. Verteld wordt dat de metropool Li ma, bestaand uit 41 min of meer zelf standige districten en groeiend naar de 6 miljoen inwoners, met grote problemen kampt. Er is geen werk en geld om daar'wat aan te doen. Twee miljoen mensen hebben geen water. De gezondheid van vele mensen laat te wensen over. De dagelijkse voeding is te beperkt en eenzijdig. Met van Nederlands geld gekochte koelwagens wordt in ieder geval geprobeerd verbeteringen aan te brengen in het transport van levens middelen. ■S :f i 3 X..' I -■ y

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Weekblad voor Waddinxveen | 1985 | | pagina 7